Η απέχθεια του Τραμπ προς τον διοικητή της Fed δεν είναι βέβαια κάτι νέο για τις αγορές. Παρά το γεγονός πως αποτέλεσε επιλογή της δικής του κυβέρνησης όταν έληξε η θητεία της Τζάνετ Γιέλεν το 2018, ο Τραμπ άλλαξε γνώμη για τον Πάουελ όταν ο τελευταίος ανέβασε τα επιτόκια προκαλώντας αναταραχή στις αγορές και οργή στον ίδιο. Πριν από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ θύμισε και πάλι στις αγορές την αρνητική του άποψη για τον Πάουελ. Μάλιστα, ο νυν υπουργός οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ είχε δημοσιεύσει στο Barron’s ένα άρθρο στο οποίο περιέγραφε μία υποθετική στρατηγική μέσω της οποίας ο Τραμπ θα οδηγούσε πρόωρα στην έξοδο τον Πάουελ.
Αυτή η στρατηγική προέβλεπε τη δημιουργία μίας σκιώδους Fed, μάλλον κατά τα πρότυπα των σκιωδών κυβερνήσεων που παραδοσιακά συγκροτούν τα κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μέσα στην ευφορία των αγορών με την επιστροφή του Τραμπ στη θέση του προέδρου, οι απειλές του ξεχάστηκαν από την πλειοψηφία των επενδυτών, όπως γίνεται πάντα όταν τα πράγματα πάνε καλά. Όπως γίνεται όμως πάντα και όταν τα πράγματα αρχίζουν να πάνε προς το χειρότερο, ξαφνικά οι επενδυτές θυμούνται όλα όσα είχαν απωθήσει κάπου στην άκρη του μυαλού τους.
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών δείχνουν πως η κυβέρνηση Τραμπ έχει αποφασίσει να κάνει πράξη τις απειλές της. Πέρα από τις διάφορες αναρτήσεις του προέδρου με τις οποίες κατηγορεί ανοικτά τον Πάουελ ως ανίκανο, επικίνδυνο και πολύ αργό στις αντιδράσεις του, οι δηλώσεις του Κέβιν Χάσετ, οικονομικού συμβούλου του Ντόναλντ Τραμπ, με τις οποίες επιβεβαίωσε πως ο πρόεδρος και το επιτελείο του προσπαθούν να βρουν άμεσα να βρουν τρόπο για την «απόλυση» του Πάουελ, δεν αφήνουν πλέον καμία αμφιβολία.
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν τη Μεγάλη Παρασκευή, όταν οι χρηματιστηριακές αγορές ήταν κλειστές και έτσι οι αντιδράσεις των αγορών φάνηκαν τη Δευτέρα (21/04) όταν λειτούργησαν και πάλι τα αμερικανικά χρηματιστήρια. Οι νέες χθεσινές αναρτήσεις του προέδρου ανησύχησαν ακόμα περισσότερο τους επενδυτές, οι οποίοι βλέπουν πλέον μπροστά τους έναν ανοικτό πόλεμο μεταξύ του προέδρου και της, θεωρητικά ανεξάρτητης, Κεντρικής Αμερικανικής Τράπεζας.
Για όσους δεν θυμούνται, η καλή πορεία των αμερικανικών χρηματιστηρίων από το 1982 και μετά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη στήριξη που έχει παράσχει πολλές φορές στις αγορές η Fed και με την πεποίθηση των επενδυτών πως η ηγεσία της δεν ξεχνά ποτέ την αποστολή της να κρατά τον πληθωρισμό και την ανεργία χαμηλά. Μπορεί κατά καιρούς να έχουν συμβεί ορισμένες «αστοχίες», αλλά γενικά οι αγορές έχουν εμπιστοσύνη στην κεντρική αμερικανική τράπεζα και νιώθουν άβολα αν φοβηθούν πως κάτι πάει να αλλάξει σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της. Ίσως ο παραλληλισμός να είναι κάπως υπερβολικός, αλλά κανείς επενδυτής δεν θέλει να δει την αμερικανική κεντρική τράπεζα να αρχίζει να μοιάζει σε αυτήν της Τουρκίας.
Όλοι γνωρίζουμε πως ο ισχυρός άνδρας της γειτονικής χώρας έχει επιλέξει και στη συνέχεια απολύσει μία σειρά διοικητών της Κεντρικής Τράπεζας, αποκτώντας στην ουσία τον έλεγχό της και ορίζοντας την πολιτική της. Κανείς δεν θα ήθελε να δει στο τιμόνι της Fed κάποιον ή κάποιαν που κατά βάση θα εκπληρώνει τις επιθυμίες του Ντόναλντ Τραμπ και των στενών συνεργατών του. Οι απόψεις του για τα οικονομικά θέματα δεν συμπίπτουν πάντα με αυτές της πλειοψηφίας των οικονομολόγων και των χρηματιστηριακών αναλυτών και η προοπτική μίας Fed που θα κινείται με βάση αυτές δεν ενθουσιάζει κανέναν επενδυτή. Ειδικά αυτή την περίοδο, καθώς είναι φανερό πως ο πρόεδρος είναι διατεθειμένος να προκαλέσει βραχυπρόθεσμη ζημιά στην οικονομία προκειμένου να πετύχει τους στόχους του στην εμπορική του πολιτική.
Όπως φαίνεται, αυτή την ώρα θα ήθελε να δει την Fed να μειώνει τα επιτόκια έτσι ώστε να αποφευχθεί η σοβαρή επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας. Ο διοικητής Πάουελ όμως δεν πρόκειται να κάνει κάτι τέτοιο χωρίς πρώτα να δει τη συμπεριφορά του πληθωρισμού μετά την έναρξη της εφαρμογής των υψηλών εισαγωγικών δασμών του προέδρου. Δεν είναι τυχαίο πως οι λεκτικές επιθέσεις του Τραμπ εναντίον του Πάουελ εντάθηκαν μετά τις δηλώσεις του τελευταίου σχετικά με την αναμενόμενη έξαρση του πληθωρισμού.
Η σημαντική χθεσινή πτώση των αμερικανικών χρηματιστηριακών δεικτών, κατά περίπου 3%, δεν οφείλεται αποκλειστικά στη στάση του προέδρου απέναντι στον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Οφείλεται, όμως, κυρίως σε αυτήν και στο γεγονός πως οι επενδυτές σταδιακά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως ο πρόεδρος όχι μόνο θέλει να διώξει τον διοικητή αλλά και πως αυτό δεν είναι αδύνατον να επιτευχθεί.
Η παντοδυναμία του Τραμπ είναι προς το παρόν ακλόνητη και όσο αυτό δεν αλλάζει, η «απόλυση» του Πάουελ και η ουσιαστική κατάργηση της ανεξαρτησίας της Fed δεν αποτελούν πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Οι σχετικές αναφορές στο Bloomberg και στο Barron’s δεν αφήνουν αμφιβολία πως τα πράγματα είναι πλέον πολύ σοβαρά. Αυτό αντιλαμβάνονται και οι επενδυτές, έστω και καθυστερημένα, και όπως δείχνουν οι κινήσεις τους, η κατάσταση δεν τους ενθουσιάζει καθόλου.
