Το ΡΚΚ ανακοίνωσε ότι ανταποκρινόμενο στην έκκληση κηρύσσει κατάπαυση του πυρός, η συνέχεια όμως είναι πιο περίπλοκη από όσο φαίνεται, όπως και το ίδιο το Κουρδικό ζήτημα, αλλά και οι υπολογισμοί του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τα ερωτήματα ποιος είναι ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός της Άγκυρας παραμένουν.
Το ΡΚΚ πρέπει να διεξάγει συνέδριο για να λάβει την απόφαση της αυτοδιάλυσης και όλες οι ομάδες πρέπει να καταθέσουν τα όπλα, ανέφερε ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, αναλαμβάνοντας πλήρως την ευθύνη για το κάλεσμα αυτό, σε ένα μήνυμα που χαρακτηρίστηκε ιστορικό και ανέγνωσαν στην Κωνσταντινούπολη τα μέλη της αντιπροσωπείας του φιλοκουρδικού Κόμματος Ισότητας των Λαών και Δημοκρατίας (DEM) που τον επισκέφθηκαν νωρίτερα στη φυλακή του.
Προς ανακούφιση της πιο βαθιάς ανησυχίας της Άγκυρας, ο Οτσαλάν απέρριψε την όποια ιδέα περί ανεξάρτητου κράτους ή αυτονομίας των Κούρδων ή τη λύση της Ομοσπονδίας -όλες προτάσεις που συζητήθηκαν κατά καιρούς στο παρελθόν ως πιθανή κατάληξη της ένοπλης πάλης του ΡΚΚ. Αντ' αυτού διατύπωσε αόριστες ιδέες περί σεβασμού των ταυτοτήτων, ελευθερίας του λόγου, δημοκρατικής αυτοοργάνωσης όλων των τμημάτων της κοινωνίας, στο πλαίσιο μίας δημοκρατικής κοινωνικής μετεξέλιξης της Τουρκίας.
Ο Οτσαλάν έκανε επίσης μία ιστορική αναδρομή και υπενθύμισε ότι το ΡΚΚ είναι η μακροβιότερη (41 χρόνια) και πιο εκτεταμένη εξέγερση και ένοπλη δράση στην Ιστορία της Τουρκίας -στην πραγματικότητα και πριν από αυτήν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επισήμανε ότι βρήκε κοινωνική βάση και υποστήριξη μόνο επειδή οι δίαυλοι της δημοκρατικής πολιτικής ήταν κλειστοί και υπήρχε άρνηση της αποδοχής από το επίσημο κράτος της κουρδικής πραγματικότητας στη χώρα.
Έχουν αλλάξει όλα αυτά; Κανείς σήμερα στην Τουρκία δεν αρνείται ότι υπάρχουν Κούρδοι, όχι μόνο στη χώρα, αλλά και τις γειτονικές -το Ιράκ, τη Συρία, το Ιράν. Όμως οι «δίαυλοι της δημοκρατικής πολιτικής» στους οποίους αναφέρεται ο Οτσαλάν, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που έκανε τη βαρυσήμαντη δήλωσή του την περασμένη εβδομάδα, ήταν ελάχιστοι και μόνο επιλεκτικά ανοιχτοί. Αν η όποια αποκλιμάκωση στο Κουρδικό μέτωπο θα κάνει τον Ερντογάν να προχωρήσει στην άρση των περιορισμών στη δημοκρατική έκφραση μένει και αυτό να φανεί.
Οι Κούρδοι πολιτικοί πάντως, με πρώτους τα στελέχη του DEM που έπαιξαν τον ρόλο του μεσολαβητή στη μεταφορά των όρων που έθετε η κυβέρνηση στον κρατούμενο του Ιμραλί εμφανίζονται ενθουσιασμένοι για το μέλλον ειρήνης και αδελφοσύνης μεταξύ Κούρδων και Τούρκων που ανοίγεται στον ορίζοντα της χώρας και δημοσίως στις δηλώσεις τους αισιοδοξούν για τη διεύρυνση του δημοκρατικού χώρου άσκησης πολιτικής. Ο κρατούμενος στις φυλακές της Αδριανούπολης, πρώην συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς προχώρησε πολλά βήματα μπροστά από το DEM και ευχήθηκε... μακροημέρευση στους Ερντογάν και Μπαχτσελί, όπως και στον Οτσαλάν, «που βρίσκονται στην τελευταία στροφή της ζωής τους», για την «ιστορική κουρδο-τουρκική ειρήνη», την οποία δεσμεύτηκε να στηρίξει με κάθε τρόπο.
Ο ίδιος ο Ερντογάν, πάντως, μάλλον δεν αισθάνεται να βρίσκεται στην «τελευταία στροφή» της ζωής του και υπολογίζει ότι η συμφιλίωση με το DEM του ανοίγει τον δρόμο να είναι εκ νέου υποψήφιος στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Το Σύναγμα απαγορεύει στον Ενρτογάν να διεκδικήσει νέα προεδρική θητεία και για να είναι υποψήφιος είτε θα πρέπει να αλλάξει το Σύνταγμα, είτε να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές. Για να συμβεί αυτό απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία 360 εδρών στην Εθνοσυνέλευση σε σύνολο 600. Η Λαϊκή Συμμαχία του ΑΚΡ του Ερντογάν με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί δε διαθέτει τον κρίσιμο αυτό αριθμό εδρών και το κόμμα που θα μπορούσε να προσφέρει τις επιπλέον απαραίτητες ψήφους είναι το DEM.
O Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αρχηγός των Τούρκων υπερεθνικιστών Γκρίζων Λύκων, πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης και κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, προς έκπληξη όλων κατέθεσε τον περασμένο Οκτώβριο πρόταση για αποφυλάκιση του Οτσαλάν, υπό αυστηρούς όρους, αν αυτός ζητήσει από τους «τρομοκράτες» να καταθέσουν τα όπλα τους και να διαλύσουν το ΡΚΚ. Η έκκληση έγινε, όχι πάντως στην Εθνοσυνέλευση όπως είχε προτείνει ο Μπαχτσελί, ενώ οι πάντες από την κυβέρνηση απορρίπτουν το ενδεχόμενο να φύγει ο Οτσαλάν από το Ιμραλί.
Το γεγονός πάντως ότι η πρόταση ήρθε από το πλέον «σκληρό» των εθνικιστών και στενό σύμμαχο του προέδρου Ενρογάν ερμηνεύεται ότι πρόκειται για μελετημένο από την κυβέρνηση σχέδιο. Ο Μπαχτσελί δεν θα έπαιρνε αυθαίρετα την πρωτοβουλία να προτείνει κάτι τέτοιο για τον θάνασιμο εχθρό του τουρκικού έθνους, τον απαγχονισμό του οποίου ζητούσε το 1999 όταν τον μετέφεραν οι τουρκικές αρχές από την Κένυα στην Τουρκία. Μάλιστα, πολιτικοί αναλυτές προσκείμενοι στην κυβέρνηση κάνουν λόγο για ένα σχέδιο που θα ξεδιπλώνεται σε βάθος ακόμη και πενταετίας και θα αλλάξει ριζικά την πολιτική δυναμική της Τουρκίας.
Ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Οζγκιούρ Οζέλ, υποστήριξε σε ομιλία του ότι διεξάγονται μυστικές συνομιλίες με το Ιμραλί εδώ και ένα χρόνο από μία τετραμελή επιτροπή και ανώτατοι δικαστικοί και νομικοί εργάζονται πάνω σε προσχέδια συνταγματικής μεταρρύθμισης και νομοθετικών ρυθμίσεων.
Το κρίσιμο στοιχείο στη νέα πρωτοβουλία είναι να ανταποκριθούν στην έκκληση Οτσαλάν τα ένοπλα μέλη του ΡΚΚ. Στην ανακοίνωση της Κεντρικής Επιτροπής του ΡΚΚ αναφέρεται ότι η οργάνωση ανταποκρινόμενη στην προτροπή του ηγέτη της κηρύσσει κατάπαυση του πυρός. Θέτει όμως όρο για να καταθέσει τα όπλα του και να διαλυθεί, όπως ζήτησε ο Οτσαλάν, την αποφυλάκισή του και να υπάρξει το κατάλληλο έδαφος για την εφαρμογή της έκκλησης αυτής. Στην ανακοίνωση σημειώνεται συγκεκριμένα ότι ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν πρέπει να μπορεί να ζει και να εργάζεται με φυσική ελευθερία και να μπορεί να έχει ανεμπόδιστη επαφή με όποιον επιθυμεί, και ζητά από τα όργανα του τουρκικού κράτους να εξασφαλίσει ευνοϊκό έδαφος για άσκηση νόμιμης και δημοκρατικής πολιτικής.
Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των Κούρδων της Τουρκίας, ίσως η πλειονότητα, αντιμετωπίζει τον Οτσαλάν με δέος, στα όρια της «θεοποίησης», και τον συγκρίνουν εδώ και καιρό με τον Νέλσον Μαντέλα, που από μαχητής έγινε πολιτικός, και άλλαξε τη μοίρα της Νότιας Αφρικής, καταργώντας το καθεστώς Απαρτχάιντ, δίνει τα εχέγγυα ότι ο λόγος του θα έχει απήχηση σε ευρείες μάζες Κούρδων. Ο ίδιος ο Οτσαλάν πάντως είχε απευθύνει παρόμοια έκκληση και κατά τη διάρκεια μιας αποτυχημένης ειρηνευτικής διαδικασίας πριν από μια δεκαετία, που τελικά κατέληξε στις πλέον σκληρές συγκρούσεις αστικού αντάρτικου στα 41 χρόνια της κουρδικής εξέγερσης.
Στην Άγκυρα δεν έχουν αυταπάτες ότι ο αφοπλισμός είναι εύκολη υπόθεση και για αυτό κυβερνητικά στελέχη ξεκαθαρίζουν ότι «θα κάνουμε ειρήνη με όσους επιλέξουν την ειρήνη και θα απαντήσουμε με τα όπλα σε όσους δεν εγκαταλείψουν τα όπλα». Πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι στα σχέδια της κυβέρνησης είναι να δώσει ένα χρονικό περιθώριο τριών-τεσσάρων μηνών στο ΡΚΚ προκειμένου να προχωρήσει στον αφοπλισμό, να διαλύσει τα ένοπλα τμήματά του και να εγκαταλείψει η ηγεσία του το Βόρειο Ιράκ, όπου έχει οχυρωθεί. Σημαντική σε αυτή τη διαδικασία θα είναι η στάση που θα τηρήσουν τα εξόριστα στην Ευρώπη μέλη του ΡΚΚ.
Ακόμη όμως κι αν ακολουθήσουν την προτροπή Οτσαλάν μόνο το DEM, εντός της Τουρκίας, και ένα μέρος -μικρό ή μεγάλο- των εξόριστων στο εξωτερικό, όπως και κάποια τμήματα των ένοπλων στο βουνό, η Τουρκία θα έχει καταφέρει να διεμβολίσει το κουρδικό πολιτικό κίνημα, να αποδυναμώσει πολιτικά τα σημεία αναφοράς του για ένοπλη δράση. Περιορίζοντας την «τρομοκρατία του ΡΚΚ» σε μία μικρότερη κλίμακα, η οργάνωση θα συρρικνωθεί και θα εισέλθει σε φάση παρακμής, γεγονός που θα καταγραφεί στα κέρδη της Τουρκίας και στον κατάλογο των πολιτικών επιτευγμάτων του Ερντογάν.
Παράλληλα, θα σταλεί μήνυμα με αποδέκτες τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ότι το Κουρδικό έχει επιλυθεί στην Τουρκία και δεν προσφέρεται πλέον προς πολιτική εκμετάλλευση στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής και ειδικότερα στη Συρία, όπου η Άγκυρα ταυτίζει την κουρδική πολιτοφυλακή με το ΡΚΚ. Τα μηνύματα που έρχονται από τους Κούρδους της Συρίας είναι αμφίσημα. Ο πολιτικός τους φορέας PYD, το Κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης, δηλώνει ότι αντιμετωπίζει με σεβασμό την έκκληση Οτσαλάν, ο επικεφαλής όμως των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) διαχωρίζει τη θέση του και λέει ότι οι δυνάμεις του δεν ανήκουν στο ΡΚΚ και ως εκ τούτου το τι κάνει το ΡΚΚ δεν τον αφορά.
Το σημαντικότερο ωστόσο κέρδος σε προσωπικό επίπεδο για τον ίδιο τον Ερντογάν θα είναι, όπως προαναφέρθηκε, το να στηρίξει το DEM την υποψηφιότητα του για μία νέα προεδρική θητεία.
Πηγή: Liberal/ Ευαγγελία Μπίφη
