Έπειτα από δεκαετίες αναμονής, το «πολύπαθο» Μετρό Θεσσαλονίκης είναι πλέον πραγματικότητα, φέρνοντας νέα πνοή στις αστικές συγκοινωνίες της πόλης. Μολονότι, εξ’ αρχής παρουσιάστηκαν προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία του, περίπου 43.000 επιβάτες το χρησιμοποιούν καθημερινά για τις μετακινήσεις τους στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε περιοχές στα ανατολικά.
Μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα, ο Carlo Bianco, Διευθύνων Σύμβουλος της THEMA -της εταιρείας που διαχειρίζεται το Μετρό για την επόμενη δεκαετία- μιλά για την ανταπόκριση των Θεσσαλονικέων, τις προκλήσεις της διαχείρισης, τις προοπτικές ανάπτυξης και για το πώς αυτό το νέο συγκοινωνιακό μέσο μπορεί να συνδεθεί με την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης.
Διαβάστε τη συνέντευξη στη Φρόσω Καζεπίδου:
Μετά από πολλά χρόνια αναμονής οι Θεσσαλονικείς απέκτησαν επιτέλους Μετρό. Πώς αξιολογείτε την ανταπόκρισή τους κατά τους πρώτους μήνες λειτουργίας του;
Η Θεσσαλονίκη, μετά από αρκετά χρόνια, απέκτησε πλέον ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα Μετρό στην Ευρώπη. Ένα έργο το οποίο αποτελεί πρότυπο σύγχρονων αστικών μεταφορών, φέρνοντας στην πόλη ένα σύστημα που όχι μόνο καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες, αλλά προετοιμάζεται και για τις μελλοντικές απαιτήσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη προσέλευση του επιβατικού κοινού από τις πρώτες κιόλας μέρες. Μετά από δύο μήνες λειτουργίας, βλέπουμε ότι οι πολίτες αγκαλιάζουν το νέο έργο, μας εμπιστεύονται για τις καθημερινές τους μετακινήσεις και αναγνωρίζουν τον ρόλο που επιτελεί το Μετρό στο συγκοινωνιακό δίκτυο της πόλης. Αυτό αποτελεί έναυσμα για εμάς να συνεχίσουμε να παρέχουμε τις καλύτερες συγκοινωνιακές υπηρεσίες για την πόλη.
Ποιες είναι οι συχνότητες των συρμών σήμερα; Τι προβλέπει ο σχεδιασμός σας για τη συνέχεια;
Κατά την αρχική φάση λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, η χρονοαπόσταση των συρμών κυμαίνεται γύρω στα 3,5 λεπτά κατά τις ώρες αιχμής, με στόχο να μειωθεί σταδιακά στα 2,5 λεπτά. Με την πλήρη ολοκλήρωση του έργου και την ενσωμάτωση των 15 νέων συρμών, καθώς και τη λειτουργία της επέκτασης προς Καλαμαριά, η χρονοαπόσταση αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, φτάνοντας έως τα 90 δευτερόλεπτα τις ώρες αιχμής. Ωστόσο, αυτός ο προγραμματισμός, δεν εξαντλείται στους αριθμούς. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του Μετρό Θεσσαλονίκης, όπως και των Αυτόματων Μετρό γενικότερα, είναι η ευελιξία, η οποία επιτρέπει την άμεση προσαρμογή της συχνότητας των δρομολογίων ανάλογα με τη ζήτηση των επιβατών. Το σύστημα μπορεί να προσαρμόζει τα δρομολόγια κατά τις περιόδους αυξημένης επιβατικής κίνησης ή κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων της πόλης, προσφέροντας ακόμη πιο γρήγορη και άμεση εξυπηρέτηση. Αυτό εξασφαλίζει αποτελεσματική διαχείριση της κυκλοφορίας και αποφυγή συμφόρησης, προσφέροντας στους πολίτες μια ακόμη πιο βολική και άνετη εμπειρία μετακίνησης.
Σε λιγότερο από έναν χρόνο αναμένεται να παραδοθεί και η επέκταση της Καλαμαριάς. Πώς θα επηρεάσει τη λειτουργία τής βασικής γραμμής και ποια θα είναι η συμβολή του μέσου στο κυκλοφοριακό της πόλης;
Το Μετρό Θεσσαλονίκης ενώνει κομβικά σημεία της πόλης, εξυπηρετώντας ήδη καθημερινά έναν μεγάλο αριθμό κατοίκων και αλλάζοντας τις καθημερινές συνήθειες μετακίνησής τους ριζικά. H επέκταση της Καλαμαριάς, με την ολοκλήρωσή της, θα αλλάξει περαιτέρω τον χάρτη μετακίνησης στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, διασυνδέοντας ακόμη περισσότερες γειτονιές. Η λειτουργία της επέκτασης περιλαμβάνει την προσθήκη πέντε νέων σταθμών που θα διασυνδέουν την ήδη υπάρχουσα κεντρική γραμμή με περιοχές όπως η Καλαμαριά, η Αρετσού, η Νέα Κρήνη και η Μίκρα, περιορίζοντας την πίεση στο οδικό δίκτυο της ανατολικής Θεσσαλονίκης. Όπως ανέφερα και πριν, με την ολοκλήρωση της γραμμής θα προστεθούν 15 επιπλέον συρμοί στο δίκτυο, οι οποίοι αναμένεται να μειώσουν ακόμη περισσότερο τον χρόνο αναμονής των επιβατών στους σταθμούς σε όλο το μήκος της Γραμμής 1.
Έχει πολλές φορές επισημανθεί τόσο από εσάς όσο και από την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών πως το Μετρό Θεσσαλονίκης είναι από τα ασφαλέστερα παγκοσμίως. Πώς αυτό διασφαλίζεται και πώς ακριβώς λειτουργεί το Κέντρο Ελέγχου, η «καρδιά» και το «μυαλό» του Μετρό;
Αρχικά, το σύστημα σηματοδότησης του Μετρό Θεσσαλονίκης, το CBTC (Communication-Based Train Control), κατατάσσεται στα υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας (SIL 4 σύμφωνα με τα πρότυπα IEC 61508, EN 50128, EN 50129). Το σύστημα αυτό σηματοδότησης ενημερώνει συνεχώς τις θέσεις των συρμών και επιβάλλει την απαραίτητη απόσταση μεταξύ τους, εξασφαλίζοντας την πλήρως αυτοματοποιημένη και ασφαλή λειτουργία των τρένων. Παράλληλα, το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, γνωστό ως η «καρδιά» και o «εγκέφαλος» του συστήματος, είναι το σημείο όπου διασφαλίζεται η ομαλή και ασφαλής λειτουργία του Μετρό μέσω της συνεχούς παρακολούθησης και διαχείρισης όλων των κρίσιμων διαδικασιών. Με τη βοήθεια προηγμένων συστημάτων παρακολούθησης και ασφάλειας, το Κέντρο Ελέγχου παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τη θέση και τη ροή των τρένων, διασφαλίζοντας την ομαλή εκτέλεση των δρομολογίων και την άμεση εξυπηρέτηση των επιβατών. Χάρη στην τεχνολογία του Αυτόματου Συστήματος, το εξειδικευμένο προσωπικό στο Κέντρο Ελέγχου μπορεί να παρακολουθεί και να παρεμβαίνει άμεσα εάν χρειαστεί, για να διασφαλίσει τη σωστή τήρηση του προγράμματος. Αυτό το σύστημα, το οποίο συνδυάζει καινοτόμες τεχνολογίες με υψηλά πρότυπα ασφάλειας, συμβάλλει όχι μόνο στη συνεχή ομαλή λειτουργία του δικτύου αλλά καθιστά το Μετρό Θεσσαλονίκης ένα από τα ασφαλέστερα συστήματα μεταφοράς στον κόσμο. Συνοψίζοντας, η συνεχής παρακολούθηση και η άμεση ανταπόκριση σε ζητήματα συντήρησης και λειτουργίας εξασφαλίζουν την αξιόπιστη και ασφαλή λειτουργία του μηχανολογικού εξοπλισμού και του τροχαίου υλικού, προστατεύοντας την ασφάλεια των επιβατών σε κάθε διαδρομή.
Με αυτά τα δεδομένα τι απαντάτε σε όσους εξέφρασαν επιφυλάξεις για την ασφάλεια του Μετρό λόγω των δυο περιστατικών που είχαμε τον Δεκέμβριο και πρόσφατα με την ακινητοποίηση συρμών όπου στην πρώτη περίπτωση χρειάστηκε η απομάκρυνση των επιβατών μέσω της σήραγγας και στη δεύτερη υπήρξε μια 20λεπτη καθυστέρηση και ο συρμός κινήθηκε προς την επόμενη στάση με χειροκίνητο τρόπο;
Το σύστημα του Αυτόματου Μετρό Θεσσαλονίκης, όπως και όλα τα συστήματα Μετρό παγκοσμίως, ενδέχεται να παρουσιάσουν, κυρίως κατά το πρώτο διάστημα, μεμονωμένα περιστατικά κατά την προσαρμογή του συστήματος στις πραγματικές και εντατικές συνθήκες λειτουργίας που επηρεάζουν αποκλειστικά την λειτουργία και δεν επηρεάζουν σε καμία περίπτωση την ασφάλεια των επιβατών. Και τα δύο περιστατικά που αναφέρετε αφορούσαν τεχνική βλάβη. Στο περιστατικό του Δεκεμβρίου η αποκατάσταση απαιτούσε περισσότερο χρόνο καθώς χρειαζόταν την συμβολή τεχνικών, οπότε κρίθηκε σκόπιμη η εκκένωση για την αποφυγή πολύωρης παραμονής και ταλαιπωρίας των επιβατών στο συρμό και η οποία πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την πιστοποιημένη διαδικασία εκκένωσης από τον διεθνή ανεξάρτητο φορέα αξιολόγησης ασφάλειας λειτουργίας. Στο δεύτερο περιστατικό ο συρμός οδηγήθηκε χειροκίνητα από τον συνοδό του συρμού στον επόμενο σταθμό, μια διαδικασία η οποία εφαρμόζεται σε αντίστοιχες περιπτώσεις από τους άρτια εκπαιδευμένους συνοδούς των συρμών.
Ωστόσο, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι τα αυτόματα συστήματα Μετρό παρέχουν παγκοσμίως τις υψηλότερες προδιαγραφές ασφαλείας, ακριβώς γιατί έχουν σχεδιαστεί για να ανιχνεύουν και την παραμικρή απόκλιση από την προβλεπόμενη λειτουργία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, που δεν συμβαίνουν συχνά αλλά αποτελούν μια φυσιολογική διαδικασία της λειτουργίας, ο συρμός ακινητοποιείται, προκειμένου να αξιολογηθεί η κατάσταση και να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια της συνέχισης της διαδρομής. Αυτή η διαδικασία προλαμβάνει έγκαιρα τυχόν προβλήματα και επιτρέπει τη συνέχιση της λειτουργίας μόνο όταν εξακριβωθεί ότι οι συνθήκες είναι απόλυτα ασφαλείς. Επομένως, στο Μετρό Θεσσαλονίκης, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι κάθε διαδρομή που κάνουμε είναι ελεγμένη και πραγματοποιείται σύμφωνα με τις υψηλότερες προδιαγραφές ασφαλείας.
Η ATM-η ιταλική εταιρεία που, μαζί με τη γαλλική εταιρεία Egis, δημιούργησαν την THEMA, διαχειρίζεται αντίστοιχα συστήματα Μετρό στην Κοπεγχάγη και στο Μιλάνο. Τι κρατάτε από την περίπτωση της Θεσσαλονίκης; Υπάρχουν διαφορές σε σύγκριση με τα άλλα δύο συστήματα;
Η ATM διαχειρίζεται απευθείας τις αυτοματοποιημένες γραμμές M4 και M5 του Μετρό στο Μιλάνο και, μέσω της θυγατρικής της «METRO SERVICE», τις αυτοματοποιημένες γραμμές του Μετρό στην Κοπεγχάγη. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι τα συστήματα μετρό του Μιλάνου και της Κοπεγχάγης είναι κατασκευασμένα με την ίδια τεχνολογία που διαθέτει το μετρό της Θεσσαλονίκης, οπότε η μακρόχρονη εμπειρία και η τεχνογνωσία που διαθέτει η ΑΤΜ μέσα από τη διαχείριση αυτών των αυτόματων γραμμών μεταφέρεται και ενσωματώνεται στην THΕΜΑ. Το Μετρό Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα ιδιαίτερο έργο που συνδυάζει καινοτόμες τεχνολογίες με την πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά της πόλης.
Αν και υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά με τα συστήματα Μετρό που διαχειριζόμαστε στην Κοπεγχάγη και το Μιλάνο, το έργο της Θεσσαλονίκης ξεχωρίζει για τη μοναδικότητά του, η οποία έχει διαμορφωθεί από τις ιδιαίτερες ανάγκες της πόλης και τις απαιτήσεις του έργου. Αυτό που κάνει το Μετρό Θεσσαλονίκης ξεχωριστό είναι η ιστορική του διάσταση. Η ενσωμάτωση αρχαιοτήτων στους σταθμούς και η σύνδεση του Μετρό με την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης προσδίδουν μια μοναδική ταυτότητα στο έργο. Ο σταθμός Βενιζέλου, για παράδειγμα, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αλληλεπίδρασης, όπου η αρχαία ιστορία συνδυάζεται με τη σύγχρονη τεχνολογία, δημιουργώντας έναν «ζωντανό» πολιτιστικό χώρο. Αυτό που κρατάμε από την εμπειρία της Θεσσαλονίκης είναι η αφοσίωση και το πάθος των ανθρώπων που εργάστηκαν για το έργο, καθώς και η θερμή υποδοχή από τους πολίτες, οι οποίοι αγκάλιασαν το νέο σύστημα μετακίνησης με ενθουσιασμό. Οι διαφορές μεταξύ Θεσσαλονίκης, Κοπεγχάγης και Μιλάνου μας υπενθυμίζουν ότι κάθε πόλη έχει τη δική της ιδιαιτερότητα και απαιτεί εξατομικευμένες λύσεις. Το Μετρό Θεσσαλονίκης έχει σχεδιαστεί για να καλύπτει τις ανάγκες της πόλης σήμερα, ενώ παράλληλα είναι έτοιμο να ανταποκριθεί στις μελλοντικές απαιτήσεις, προσφέροντας μια βιώσιμη και εξελιγμένη λύση για τις μετακινήσεις των πολιτών.
Πόσο πιστεύετε πως έχει συμβάλει στη διαμόρφωση της ταυτότητας του Μετρό Θεσσαλονίκης η ενσωμάτωση αρχαιοτήτων που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές; Τι σχεδιάζετε ως διαχειρίστρια εταιρία για την περαιτέρω προβολή του Μετρό και ποιο είναι το όραμά σας για τη σύνδεσή του με την πόλη και την πολιτιστική της κληρονομιά;
Η ενσωμάτωση των αρχαιοτήτων στο Μετρό Θεσσαλονίκης δεν είναι απλώς ένα τεχνικό επίτευγμα - είναι ένα έργο που αναδεικνύει τη μοναδική ταυτότητα της πόλης. Το Μετρό δεν είναι μόνο ένα μέσο μεταφοράς αλλά και ένας συνδετικός κρίκος με την πλούσια ιστορική κληρονομιά της Θεσσαλονίκης. Πολλοί σταθμοί αποτελούν σταθμούς-μουσεία, όπου οι επιβάτες έχουν την ευκαιρία να ταξιδεύουν στον χώρο αλλά και στον χρόνο. Ο σταθμός Βενιζέλου, με τις κεντρικές οδικές αρτηρίες της πόλης, decumanus maximus και cardo είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της μοναδικότητας. Η ενσωμάτωση των αρχαιοτήτων έχει διαμορφώσει το Μετρό σε ένα πολιτιστικό ορόσημο για την πόλη, ενισχύοντας την ταυτότητα της Θεσσαλονίκης ως ενός ζωντανού μνημείου ιστορίας, ενισχύοντας το αίσθημα υπερηφάνειας των κατοίκων για την πόλη τους. Σε συνεργασία με την Ελληνικό Μετρό, σχεδιάζουμε μια σειρά πρωτοβουλιών για την περαιτέρω ενίσχυση της σύνδεσης του Μετρό με την πόλη και τους κατοίκους της. Εξετάζουμε τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων μέσα στους σταθμούς, συνεργαζόμενοι με πολιτιστικούςφορείς,συλλόγους και αρχές της πόλης. Θέλουμε οι σταθμοί να αποτελέσουν κόμβους πολιτιστικής δραστηριότητας, προσφέροντας στους επιβάτες κάτι περισσότερο από μια απλή μετακίνηση.
Το όραμά μας είναι το Μετρό Θεσσαλονίκης να εξελιχθεί σε ένα σύμβολο που ενώνει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον της πόλης. Θέλουμε να είναι κάτι παραπάνω από ένα μέσο μεταφοράς - να αποτελεί ένα πολιτιστικό σημείο αναφοράς που θα εμπνέει τους πολίτες και θα αναδεικνύει τη Θεσσαλονίκη σε διεθνές επίπεδο.
