Γράφει η Νιόβη Παυλίδου*
Τι είναι η Ευρώπη μας; Μην είναι οι κάμποι; Μην είναι οι ένθερμες προσπάθειες για ειρήνη μέσα από διεθνείς θεσμούς, όπως ΟΗΕ, Διεθνή Δικαστήρια, Διεθνές Δίκαιο; Μην είναι το «νέο δόγμα» της «Ισχυρής Κοινής Άμυνας» με το κατεπείγον εξοπλιστικό πρόγραμμα μαμούθ;
Η μεταπολεμική γενιά (Μπούμερς) ψάχνεται! Για αυτούς η Ευρώπη ήταν το Κίνημα του Διαφωτισμού, βάθρο Ανθρώπινων Αξιών, Φάρος Δημοκρατίας και Ειρήνης. Και ξαφνικά, δυο πιστολιές της Άγριας δύσης έφεραν πλήρη σύγχυση και Κρίση Ταυτότητας.
Βέβαια, έχουμε προβληματάκια εδώ και καιρό γνωστά. Οδομαχίες και καταστροφές των λαμπερών αστικών μας κέντρων συμβαίνουν συχνά. Αλλά δημοκράτες είμαστε, με ήπια αντιμετώπιση θα δαμάσουμε και δαίμονες. Το μεταναστευτικό είναι ένας ύπουλος πόλεμος στην αυλή μας, το βροντοφωνάζουμε, αλλά άνθρωποι είναι και αυτοί, ας ξεδιαλέγουμε ό,τι χρειαζόμαστε και οι υπόλοιποι ας λιάζονται. Και οι θρησκευτικές διαφορές μάς χτυπούν δυνατά καμπάνες, αλλά στην Ευρώπη της ανεξιθρησκείας δε γίνεται να στοχοποιούμε τον «Άλλο», κάποτε θα το εκτιμήσει. Το πιο τραγικό, κατρακυλούμε σε ανταγωνιστικότητα, καινοτομία και διεθνή επιδραστικότητα. Ακόμη και σε σχέση με χώρες που μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε μακρινές και ανύπαρκτες. Αλλά όσο οι οικογενειακές φωτογραφίες των ευρωπαίων ηγετών μας ήταν λαμπερές, οι ανακοινώσεις τους ομόφωνες και στιβαρές, πιστεύαμε ότι δεν είχαμε και πολλά να φοβηθούμε. Κλείνοντας μάτια, σπρώχνοντας δύσκολες αποφάσεις στο μέλλον, αρκούμασταν στις αμέτρητες, καλογραμμένες σελίδες των κανονισμών και οδηγιών μας.
Και ξαφνικά ξυπνάμε σε ένα ράλι εξοπλισμών για να βρεθούμε «Ισχυροί» μέσα στον σύγχρονο σκληρό κόσμο. Στροφή 180 μοιρών! Ενάντια σε ποιον; Θα πυροβολούμε μετανάστες στα σύνορα, αλλόθρησκους στις πλατείες μας, δομές καινοτομίας ξένων κρατών, κραταιές βιομηχανίες εκτός Ευρώπης, χρηματιστηριακούς δείκτες, κάθε τι που μας τρομάζει και μας εκνευρίζει; Απέτυχε η επιλογή του δρόμου της ειρήνης; Γιατί δεν παίρνουμε τα πράγματα από την αρχή, πάνω στους ίδιους στόχους; Να διορθώσουμε τα λάθη της διαδρομής. Να αναδομήσουμε, σε πιο ρεαλιστική βάση τις διεθνείς μας σχέσεις στις νέες συνθήκες, να προχωρήσουμε σε λιτή και αποτελεσματική διακυβέρνηση της Ένωσης κατευθύνοντας πόρους σε ενίσχυση «όπλων» σύγχρονης επιβολής, όπως η αποτελεσματική διακυβέρνηση και η ανταγωνιστικότητα. Να θέσουμε στόχους συνεργιών σε παγκόσμιο πλαίσιο, ώστε να μειωθούν οι μεταναστευτικές ροές, να ζήσουν οι λαοί στις εστίες τους, να ζήσουμε και εμείς σε ηρεμία. Είναι πολύ πιο απλό και αποτελεσματικό να επιστρέψουμε στον νόμο του Ισχυρού; Συμφωνούμε, η Ισχύς είναι ένας ακλόνητος «Νόμος της Φύσης», καθαρός, αξιοκρατικός, άμεσα εφαρμόσιμος, σεβαστός. Για την ζούγκλα, θησαυρός, τα βάζει όλα σε τάξη. Όμως «ως άνθρωποι» είπαμε να δοκιμάσουμε κάτι καλύτερο. Ανεδαφικά όλα;
Μέσα στον πανικό όμως και τον ξαφνικό έρωτα για Αμυντική Ισχύ και εντυπωσιακά Ντρονς, ας μη μας διαφεύγει μια μικρή λεπτομέρεια. Η σημερινή Ευρώπη αναδύθηκε μέσα από αίμα, πόνο, καταστροφές. Ο θεμέλιος λίθος της ήταν ένας όρκος στην ειρήνη. Η γενιά που πορεύτηκε σε αυτό το πλαίσιο δεν θα κάνει εύκολα την στροφή. Υπάρχουν και οι πολίτες στην εξίσωση, όχι μόνο οι κυβερνώντες! Η δε γενιά των νέων μας αγωνίζεται σκληρά να πορευτεί στη δύσκολη πραγματικότητα που κληρονόμησε. Θα γείρει εύκολα στον Ισχυρό, όποιος και αν είναι αυτός. Για τη γενιά αυτή πατρίδα είναι ο κόσμος όλος, και ο στόχος της μια καλή ζωή, σαν αυτή των γονιών της. Κινδυνεύει να καταρρεύσει η μεταστροφή σε πομπώδεις εξοπλισμούς, πριν πέσει η πρώτη τουφεκιά. Είναι πολύ σοφότερο να προσπαθήσουμε να ανακαινίσουμε το κοινό σπίτι μας εκ βάθρων, αλλά πάνω στο αρχικό σχέδιο. Η Ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως Φάρου Ειρήνης και Δημοκρατίας, είναι ακόμη Ισχυρή!
*Η Νιόβη Παυλίδου είναι τ. καθηγήτρια ΑΠΘ
