Ολόκληρες περιφερειακές ενότητες όπως η Χαλκιδική, αλλά και μικρότεροι δήμοι και οικισμοί βρίσκονται ήδη στο «κόκκινο» και ανησυχούν για το φετινό καλοκαίρι έχοντας βιώσει πέρυσι δύσκολες καταστάσεις κι έχοντας καταβάλλει δραματικές προσπάθειες για να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες τόσο για πόσιμο νερό, όσο και για το νερό που είναι απαραίτητο για αγροτική χρήση.
Σε κάποιες περιοχές το οξύτατο πρόβλημα της λειψυδρίας αντιμετωπιζόταν πέρυσι με διακοπές στην υδροδότηση, μέτρο το οποίο προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποφύγουν φέτος οι αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ ζητούν άδειες για διάνοιξη νέων αρδευτικών γεωτρήσεων ώστε οι αγρότες να μπορέσουν να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η κατάσταση στη Χαλκιδική που «βλέπει» τον πληθυσμό της να δεκαπλασιάζεται τα καλοκαίρια δοκιμάζοντας τις αντοχές των υποδομών της και αναδεικνύοντας το πρόβλημα της λειψυδρίας το οποίο τελευταία χρόνια εντείνεται και λόγω των καιρικών συνθηκών.
Ήδη τα πρώτα... καμπανάκια άρχισαν να χτυπάνε σε κάποιες περιοχές της χώρας όπου η παρατεταμένη αμομβρία προκαλεί προβληματισμό και κινητοποιεί τις τοπικές αρχές περιλαμβανομένης και της Εκκλησίας. Για παράδειγμα ο Ξάνθης και Περιθεωρίου κ. Παντελεήμων καλεί τους πιστούς σε προσευχή για "ειρηνικές βροχές", καθώς «είναι κοινή διαπίστωση όλων ότι η περιοχή μας πλήττεται από παρατεταμένη ανομβρία, η οποία είναι συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Αυτή η αλλαγή δεν είναι μια μελλοντική απειλή, αλλά είναι ήδη παρούσα. Αγρότες, παραγωγοί, κτηνοτρόφοι αλλά και κάθε άνθρωπος στέκεται με ανησυχία απέναντι στην απειλή της ανομβρίας».
Κυρίζογλου: Οι λύσεις για νησιά και ηπειρωτική χώρα
«Δεν είναι δυνατόν όταν βρέχει στην πατρίδα μας να πλημμυρίζουμε και όταν έχει ξηρασία και ανομβρία να μην έχουμε νερό να πιούμε σε πολλές περιοχές ή να πίνουν με διακοπές φαινόμενο που ζήσαμε ιδιαίτερα έντονα το καλοκαίρι που πέρασε», επισήμανε στα Μακεδονικά Νέα ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου προσθέτοντας πως στην Ελλάδα «προσδιορίζουμε τις ανάγκες για το πόσιμο νερό σε 10-12%, ενώ το υπόλοιπο 88-90% του νερού αφορά την άρδευση».
Σύμφωνα με τον κ. Κυρίζογλου για να λυθεί το πρόβλημα της λειψυδρίας «πρέπει στις νησιωτικές περιοχές να επενδύσουμε στις αφαλατώσεις στη δε ηπειρωτική Ελλάδα να κατασκευαστούν φράγματα και λιμνοδεξαμενές έτσι ώστε τα νερά της βροχής αφενός να μην πλημμυρίζουν περιοχές και αφετέρου να μη χάνονται στη θάλασσα».
Δυστυχώς, όπως εξήγησε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, ένα πρόγραμμα κατασκευής 36 φραγμάτων σε όλη την Ελλάδα «που ξεκίνησε την περίοδο ‘91-93 από την κυβέρνηση του αείμνηστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη δεν ολοκληρώθηκε. Περίπου 6 φράγματα, άλλα κατασκευάστηκαν και άλλα μισοκατασκευάστηκαν κι έμειναν ημιτελή με αποτέλεσμα να έχουμε αυτό το σοβαρό πρόβλημα το οποίο καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε τώρα».
Για το πόσιμο νερό η ΚΕΔΕ έκανε μια διαπραγμάτευση 14 μηνών με το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τον υπουργό, Θεόδωρο Σκυλακάκη που κατέληξε -με τη συμμετοχή και του υπουργού Εσωτερικών κ. Λιβάνου και του υπουργού Επικρατείας κ. Βορίδη στη λήψη κάποιων μέτρων.
Όσον αφορά στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης, στη χώρα μας «έχουμε 125 ΔΕΥΑ, 147 δήμους που διαχειρίζονται το πόσιμο νερό όχι μέσω δημοτικών επιχειρήσεων αλλά οι ίδιοι με τις τεχνικές υπηρεσίες τους, ενώ όλοι οι υπόλοιποι από δήμοι (60 από τους συνολικά 332) εξυπηρετούνται μέσω της ΕΥΔΑΠ σε Αττική και Πειραιά και μέσω της ΕΥΑΘ στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Συμφωνήθηκε μεταξύ ΚΕΔΕ και υπουργείου να παραμείνουν τα σχήματα ως έχουν, να υπάρξει εθελοντική συνένωση μεταξύ τους και να διατεθούν από το υπουργείο 200 εκατ. ευρώ ως οικονομική ενίσχυση προκειμένου να αντιμετωπίσουν οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης τη μεγάλη αύξηση των λειτουργικών τους δαπανών εξαιτίας της αύξησης του ενεργειακού κόστους.
Φράγματα και στάγδην άρδευση
«Αυτό δίνει μια ανάσα στις δημοτικές επιχειρήσεις, δεν λύνει όμως οριστικά το πρόβλημα της λειψυδρίας στην πατρίδα μας. Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χρειάζεται να διατεθούν πόροι προς αυτή την κατεύθυνση που προανέφερα, δηλαδή για αφαλατώσεις στα νησιά και για λιμνοδεξαμενές, φράγματα κλπ. στην ηπειρωτική χώρα.
Όμως, «αν δεν γίνει όμως και σωστή διαχείριση του νερού θα φτάσουμε στο σημείο να πούμε το νερό νεράκι», προθέτει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και συμπληρώνει: «Δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα ως μέθοδο άρδευσης νεραύλακες και να ποτίζουμε με τα «κανόνια», όπως ποτίζεται για παράδειγμα σήμερα ο κάμπος της Θεσσαλίας. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε άλλες μεθόδους παραγωγής, θερμοκήπια, αλλά και καλλιέργειες χωρίς θερμοκήπια που όμως θα χρησιμοποιούν τη σταγόνα, δηλαδή τη λεγόμενη στάγδην άρδευση. Στάγδην πότισμα, λοιπόν, για να μην έχουμε σπατάλη του νερού».
Ολιστικό πρόγραμμα στην Κασσάνδρα
Η παρατεταμένη περίοδος καύσωνα το περασμένο καλοκαίρι επιδείνωσε το πρόβλημα της λειψυδρίας, κυρίως στο Πευκοχώρι και λιγότερο σε Πολύχρονο και Χανιώτη του δήμου Κασσάνδρας με τη δήμαρχο Αναστασία Χαλκιά να έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή ένα ολιστικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.
Η Κασσάνδρα των 17.000-18.000 κατοίκων τον χειμώνα ξεπερνά το καλοκαίρι ακόμη και τους 800.000, δοκιμάζοντας τις υποδομές και τις αντοχές της περιοχής. Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ τον χειμώνα η αποκομιδή απορριμμάτων αφορά το πολύ 20 τόνους ημερησίως, το καλοκαίρι εκτινάσσεται στους 300 τόνους τη μέρα.
Το περασμένο καλοκαίρι έγιναν διακοπές υδροδότησης, ενώ η διοίκηση του δήμου έχει μελετήσει το πρόβλημα από την προηγούμενη τετραετία. «Όσον αφορά στο ζήτημα της λειψυδρίας, η Κασσάνδρα είναι ουσιαστικά ένα νησί όπου το ανατολικό τμήμα υποστηρίζεται από το δυτικό μεταφέροντας νερό με μεγάλους σωλήνες», είπε χαρακτηριστικά η δήμαρχος Κασσάνδρας, Αναστασία Χαλκιά, γνωστοποιώντας πως ο δήμος εντάχθηκε σε ένα ολιστικό πρόγραμμα αφού κατέθεσε (μαζί με άλλους τρεις δήμους της χώρας) στην ΕΕ μια ολοκληρωμένη μελέτη η οποία εγκρίθηκε και έχει ξεκινήσει η υλοποίησή της. Συγκεκριμένα, ο προχωρά στην αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών επεξεργασίας λυμάτων ώστε το νερό από τους βιολογικούς καθαρισμούς να χρησιμοποιείται για άρδευση σε οικισμούς και ξενοδοχεία εκτός οικισμών.
Για παράδειγμα, όπως ανακοινώθηκε πριν από λίγες μέρες, τα προβλήματα υδροδότησης στις περιοχές Χρουσώ, Δραγασιά και Τρία Αδέλφια ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, ο αντιδήμαρχος Ύδρευσης και Αποχέτευσης, Γιώργος Γιαννακάρας γνωστοποίησε πως «έχουμε ολοκληρώσει την αντικατάσταση ενός τμήματος του αγωγού, περίπου 1.400 μέτρων, με στόχο την αναβάθμιση του δικτύου και την πρόληψη τυχόν μελλοντικών ελλείψεων ή περιορισμών», στις συγκεκριμένες περιοχές.
Εκτίναξη αναγκών τα βράδια!
Σύμφωνα, πάντως, με την κυρία Χαλκιά, η αντιμετώπιση του προβλήματος θα ήταν πιο αποτελεσματική αν γινόταν χρηστή διαχείριση του νερού από τους πολίτες, εάν, δηλαδή, δεν πότιζαν και δεν έκαναν πισίνες. Επιπρόσθετο αγκάθι συνιστούν οι βίλες οι οποίες έχουν ανεγερθεί σε αγροτεμάχια όπου παρατηρείται το παράδοξο της αυξημένης χρήσης νερού τα βράδια στα 180 κυβικά την ώρα, ενώ οι ανάγκες ενός οικισμού στη διάρκεια της ημέρας είναι 250 κυβικά την ώρα. «Αυτό σημαίνει πως το νερό πηγαίνει στις πισίνες και στο πότισμα του γκαζόν», τονίζει η κυρία Χαλκιά υπογραμμίζοντας το πρόβλημα ήταν εντονότερο πέρυσι -λόγω και του παρατεταμένου καύσωνα- όχι μέσα στον οικιστικό ιστό αλλά εκτός οικισμού και συμπαρέσυρε τμήμα του Πευκοχωρίου. «Το πρόβλημα το λύσαμε με υδροφόρες που κουβαλούσαν νερό, καθώς λόγω της μεγάλης ζήτησης που καταγράφεται και τις βραδινές ώρες δεν μπορούσε να γεμίσει η δεξαμενή και να εξυπηρετήσει τους κατοίκους την ημέρα».
Τα έργα που προβλέπει το ολιστικό πρόγραμμα έχουν τριετή ορίζοντα υλοποίησης, ωστόσο δεν θα λύσουν οριστικά το πρόβλημα στην Κασσάνδρα που απαιτεί «πιο ριζοσπαστικά μέτρα». Όπως εξηγεί η δήμαρχος «θα πρέπει να βρούμε άλλες λύσεις οι οποίες θα πρέπει να συζητηθούν με ειδικούς μελετητές και με τη συνδρομή της Περιφέρειας, όμορων δήμων, αλλά και με το υπουργείο».
Ήδη πάντως ο δήμος έχει ξεκινήσει τη διαδικασία αντικατάστασης τμημάτων του δικτύου ύδρευσης που έχει προβλήματα λόγω παλαιότητας, ενώ προχωρά σε νέα έργα που θα λύσουν το πρόβλημα της υφάλμυρου νερού που αντλείται από τις γεωτρήσεις και δημιουργεί βλάβες στις σωληνώσεις. Συγκεκριμένα, αυτή την περίοδο ολοκληρώνονται δύο διυλιστήρια αφαλάτωσης, ένα στο Πευκοχώρι και ένα στον οικισμό Σταυρονικήτα που θα τεθούν σε λειτουργία το αργότερο μέσα στην Άνοιξη. Με την αφαλάτωση στις γεωτρήσεις θα μειωθούν δραστικά οι βλάβες στα δίκτυα ωστόσο τα συγκεκριμένα είναι κοστοβόρα, ενώ απαιτούνται λύσεις και για τη διαχείριση του αλατιού είναι, επίσης, τεράστιο έργο και χρονοβόρο. «Είμαστε στη διαδικασία να δούμε πώς θα το αντιμετωπίσουμε συνολικά και το ζήτημα αυτό παίρνοντας μια μεγάλη ανάσα με το ολιστικό πρόγραμμα».
Επίσης υπάρχει μια έτοιμη μελέτη ενός μοναστηριού που έχει πολύ μεγάλες ιδιοκτησίες στην περιοχή η οποία επικαιροποιήθηκε, ενώ έχει γίνει μια πρώτη επικοινωνία της δημάρχου με τον ηγούμενο. Το ζήτημα θα συζητηθεί πιο διεξοδικά τους επόμενους μήνες προκειμένου να προχωρήσει η κατασκευή φράγματος στο Κασσανδρινό.
Η κυρία Χαλκιά είναι ανήσυχη για το καλοκαίρι που έρχεται και δίνει έμφαση στην ευαισθητοποίηση των πολιτών με μια τεράστια καμπάνια με την οποία τους καλεί να μην χρησιμοποιούν άσκοπα το νερό πλέοντας αυτοκίνητα και δρόμους, ενώ θέτει το –ρητορικό προφανώς- ερώτημα: «Γιατί θέλουν πισίνες όταν πηγαίνουν σε ένα παραθαλάσσιο μέρος όπως η Κασσάνδρα, που είναι ο δεύτερος δήμος στην Ελλάδα μετά τη Ρόδο σε γαλάζιες σημαίες οι οποίες επιβεβαιώνουν την άριστη ποιότητα του νερού».
Οι νεροκλοπές και τα έξυπνα υδρόμετρα
«Αγκάθι» για την Κασσάνδρα -όπως και για άλλες περιοχές της χώρας- είναι οι νεροκλοπές που φθάνουν στο 35% και θα αντιμετωπιστούν με την εγκατάσταση έξυπνων υδρομέτρων μέσω του προγράμματος Αντώνης Τρίτσης στο οποίο έχει ενταχθεί ο δήμος (σ.σ. η πρώτη χερσόνησος της Χαλκιδκής έχει 45.000 υδρόμετρα πέραν αυτών που κλέβουν). Παράλληλα έχει προχωρήσει σε μελέτη -καταγραφή των σημείων νεροκλοπής και κόβει την παροχή επιβάλλοντας και πρόστιμα.
Τέλος, η δήμαρχος αναδεικνύει και το ζήτημα της ραγδαίας ανοικοδόμησης η οποία δεν παρακολουθεί τις δυνατότητες που έχουν οι δήμοι σε επίπεδο υποδομών όπως για ποραράδειγμα για την υδροδότηση των νέων κατοικιών. Τους τελευταίους μήνες στην Κασσάνδρα καταγράφεται σημαντική αύξηση στην έκδοση οικοδομικών αδειών, κάτι που, σύμφωνα με τη δήμαρχο, πρέπει να γίνεται «με προνοητικότητα και προγραμματισμό.
Διπλός… πονοκέφαλος για Πολύγυρο
Στον Δήμο Πολυγύρου η κατάσταση ήταν αρκετά δύσκολη πέρυσι με το πρόβλημα να ξεκινά στα μέσα του καλοκαιριού, να εντείνεται τον Αύγουστο και να εστιάζεται στο παραλιακό μέτωπο και σε κάποιους οικισμούς με αυξημένη τουριστική κίνηση. Όπως εξηγεί ο δήμαρχος, Γιώργος Εμμανουήλ, ο Πολύγυρος είναι κυρίως αγροτικός δήμος, αλλά έχει και τουριστικό προϊόν με τις δύο δραστηριότητες να συμπίπτουν την καλοκαιρινή περίοδο: Η καλλιέργεια της ελιάς είναι υδροβόρα και χρειάζεται τεράστιες ποσότητες νερού οπότε είναι αναπόφευκτη η υπεράντληση των υπόγειων υδροφορέων από τους αγρότες για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει αυξημένη ζήτηση για πόσιμο νερό από τον τουριστικό τομέα στο πικ της σεζόν.
35-40 εκατ. κ.μ νερού μόνο για τις ελιές!
Συγκεκριμένα στον Δήμο καλλιεργούνται 2.040.000 αρδευόμενα ελαιόδεντρα, ενώ το 2024 κατά μέσο όρο απαιτούνταν για κάθε ελαιόδεντρο 800-1.000 κυβικά μέτρα νερού την εβδομάδα. Μάλιστα πέρυσι, το πότισμα διήρκεσε περισσότερες από 20 εβδομάδες αντί των 16 που συνήθως απαιτούνται κατά την καλλιεργητική περίοδο. Και αυτό διότι λόγω έλλειψης βροχοπτώσεων τα ποτίσματα ξεκίνησαν από την άνοιξη. Δηλαδή πέρυσι μόνο για την καλλιέργεια της ελιάς καταναλώθηκαν στον Δήμο Πολυγύρου περίπου 35-40 εκατ. κ.μ νερού!
Επιπρόσθετα, ο Δήμος Πολυγύρου έχει τον χειμώνα 22.000 μόνιμους κατοίκους, ενώ το καλοκαίρι ο πληθυσμός ξεπερνά τις 60.000 εκ των οποίων οι 40.000 διαμένουν στο παραλιακό μέτωπο και στους οικισμούς Καλύβες, Γερακινή, Ψακούδια και Μεταμόρφωση.
Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουήλ το πρόβλημα της λειψυδρίας στη διάρκεια του περασμένου καλοκαιριού αντιμετωπίστηκε από τη δημοτική αρχή με πολύ καλή διαχείριση του νερού και με συστάσεις προς τους πολίτες να μην πλένουν αυτοκίνητα και αυλές και να μην ποτίζουν τα γκαζόν, ωστόσο ο βαθμός συμμόρφωσης δεν ήταν ικανοποιητικός. Έγιναν, επίσης, διακοπές υδροδότησης κάποιες μέρες, κυρίως, τις βραδινές ώρες προκειμένου να γεμίσουν οι δεξαμενές.
Πρόβλημα υπήρξε και με τις αρδευτικές γεωτρήσεις πολλές από τις οποίες «χάθηκαν» για τους αγρότες λόγω της έλλειψης βροχοπτώσεων τα προηγούμενα χρόνια, ενώ ο δήμαρχος Πολυγύρου χτυπά το «καμπανάκι» για ένα επιπλέον πρόβλημα, αυτό της υφαλμύρωσης των παράκτιων υδροφορέων. «Το επίπεδο της θάλασσας έχει ανεβεί αρκετά και πολλές από τις παλαιές γεωτρήσεις βγάζουν υφάλμυρο -για να μην πω θαλασσινό- νερό», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Εμμανουήλ ο οποίος εκτιμά πως εξ αυτού του λόγου, τα επόμενα χρόνια θα επηρεαστεί πολύ και ο αγροτικός τομέας και τα προβλήματα θα διογκωθούν «εάν δεν γίνουν σοβαρές επενδύσεις και, κυρίως, φράγματα τα οποία θα συμβάλουν στην άρδευση».
Ο κ. Εμμανουήλ υπογραμμίζει ακόμη ένα «αγκάθι» που αφορά στην παλαιότητα του δικτύου ύδρευσης το οποίο κατασκευάστηκε με αμίαντο τη δεκαετία του ’60 και διέρχεται μέσα από χωράφια με αποτέλεσμα πέραν των διαρροών να υπάρχει μεγάλο ποσοστό νεροκλοπής για το πότισμα χωραφιών το οποίο δύσκολα μπορεί να εντοπιστεί.
Ο δήμαρχος Πολυγύρου, Γιώργος Εμμανουήλ
Οι λύσεις στο τραπέζι
«Αυτά τα ζητήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με έργα και με την κατασκευή νέου δικτύου τονίζει στα «Μακεδονικά Νέα» ο δήμαρχος Πολυγύρου και προσθέτει: «Δεν θέλω να γίνω μάντης κακών, αλλά βλέπω πως η κλιματική κρίση θα μας επηρεάσει πάρα πολύ». Ερωτηθείς δε για τα μέτρα που απαιτούνται τονίζει πως η λύση της αφαλάτωσης είναι στο τραπέζι της συζήτησης πλην όμως είναι κοστοβόρα, καθώς είναι αυξημένο το κόστος της ενέργειας που απαιτείται για τα συγκεκριμένα συστήματα. Η αφαλάτωση, λοιπόν, κατά τον ίδιο, ως ακριβή μέθοδος ενδείκνυται κυρίως για ύδρευση παρά για την άρδευση που απαιτεί πολύ μεγάλες ποσότητες νερού. Ωστόσο αποκαλύπτει, πως ο δήμος έχει γίνει αποδέκτης πρότασης από ομάδα αγροτών οι οποίοι σκέφτονται σοβαρά την αφαλάτωση ως λύση για τις ανάγκες της καλλιέργειάς τους κάτι που προϋποθέτει αλλαγή και στον τρόπο λειτουργίας των αρδευτικών συστημάτων με υπόγειο δίκτυο ποτίσματος και όχι με τα γνωστά μπεκ τα οποία δαπανούν πολύ περισσότερο νερό που εξατμίζεται και δεν πηγαίνει απευθείας στο δέντρο.
Χάνεται το νερό χωρίς φράγματα
Οι καιρικές συνθήκες του φετινο'υ χειμώνα εντείνουν την ανησυχία του κ. Εμμανουήλ, καθώς μέχρι τη στιγμή του ρεπορτάζ ο Πολύγυρος χτυπήθηκε από μία σφοδρή καταιγίδα, την Bora, όπου «έπεσαν εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού τα οποία, όμως, χάθηκαν διότι δεν έχουμε φράγματα. Εάν είχαμε ταμιευτήρες και φράγματα θα μπορούσαμε αυτό το νερό να το αξιοποιήσουμε και θα είχαμε τη δυνατότητα να βοηθήσουμε τους αγρότες μας το καλοκαίρι ώστε να μην έχουν πρόβλημα».
Με αυτά τα δεδομένα η λύση των μικρών φραγμάτων είναι η πλέον ενδεδειγμένη, καθώς, «τα συγκεκριμένα έργα δεν είναι δαπανηρά. Ωστόσο η διαγωνιστική διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα και είναι πολύ δύσκολο να κατασκευαστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό πως για να φτάσει ένα φράγμα στη φάση ωρίμανσης και υλοποίησης μπορεί να περάσουν και 10 χρόνια».
Όμως, επειδή «η κλιματική κρίση είναι εδώ και με συνέπειες οι οποίες θα αυξάνονται πλέον με γεωμετρική πρόοδο, απαιτείται ένα πλέγμα άμεσων μέτρων και έργων για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα». Ο κ. Εμμανουήλ είναι «πάρα πολύ ανήσυχος γιατί το επίπεδο του υδροφόρου ορίζοντα χαμηλώνει», ενώ το 2024 οι βροχοπτώσεις στην περιοχή ήταν στο 70% των βροχοπτώσεων του 2023. «Είχαμε, δηλαδή, μια απώλεια νερού της τάξης του 30%, ενώ τα μηνύματα δεν είναι ενθαρρυντικά καθώς δεν είχαμε και τις αναγκαίες χιονοπτώσεις οι οποίες είναι καθοριστικές για την επάρκεια νερού».
Στο «κόκκινο» η Χαλκιδική
«Η Χαλκιδική είναι στο ‘’κόκκινο’’, καθώς δέχεται πάνω από 1,5 εκατ. επισκέπτες το καλοκαίρι, ενώ τον χειμώνα έχει 110.000 μόνιμους κατοίκους. Δηλαδή ο πληθυσμός της δεκαπλασιάζεται, ενώ η τουριστική σεζόν ξεκινά από τα τέλη Απριλίου και φτάνει στα τέλη Οκτωβρίου», τονίζει ο κ. Εμμανουήλ υπογραμμίζοντας πως οι δήμοι Πολυγύρου και Νέας Προποντίδας είναι σε ακόμη πιο δυσχερή θέση τα καλοκαίρια, καθώς συμπίπτουν οι αγροτικές και τουριστικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουήλ, «πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα οι μελέτες για τα μικρά φράγματα, καθώς το μεγάλο έργο του φράγματος του Χαβρία (σ.σ. είχε υπολογιστεί αρχικά στα 110 εκατ ευρώ και τώρα εκτιμάται πως θα κοστίσει 130 εκατ.) που θα βοηθούσε στην υδροδότηση σχεδόν της μισής Χαλκιδικής δυστυχώς μετατίθεται στις ελληνικές καλένδες. Έχουμε την τύχη να διέρχονται από την περιοχή μας δυο μεγάλοι χείμαρροι, ο Ολύνθιος και ο Χαβρίας με αρκετά παρακλάδια που θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις με μικρά φράγματα της τάξης των 300.000 έως 1 εκατ. ευρώ. Και σε αυτά τα μικρά φράγματα πρέπει να εστιάσουμε, πλην όμως η Πολιτεία πρέπει να επισπεύσει τις διαδικασίες των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων και των μελετών ώστε να μπορέσουμε πολύ γρήγορα να τα κατασκευάσουμε».
Επίσης, κατά τον κ. Εμμανουήλ πρέπει να προχωρήσει η αντικατάσταση τουλάχιστον των παλαιών δικτύων ύδρευσης «για να εξοικονομήσουμε το 40%-50% του νερού που σήμερα χάνεται είτε μέσω διαρροών είτε μέσω νεροκλοπής. Και βέβαια να κατασκευαστεί ένα νέο σύγχρονο δίκτυο μονάδας επεξεργασίας λυμάτων της οποίας το τελικό προϊόν θα κατευθύνεται στην άρδευση». Παράλληλα ο δήμαρχος Πολυγύρου βλέπει θετικά τη λύση χρήσης θαλασσινού νερού για τις πισίνες.
Νέοι όροι για πισίνες και ξενοδοχεία
Για τον Δήμο Πολυγύρου το σχέδιο αντιμετώπισης της λειψυδρίας εκτιμάται στα 17-18 εκατ. ευρώ, ένα κόστος που προφανώς δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τα ταμεία του δήμου. Επίσης, στην παρούσα φάση είναι υπό μελέτη ένα νέο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που αφορά στους δήμους Πολυγύρου, Κασσάνδρας, Νέας Προποντίδας και Σιθωνίας και όλες τις παραθαλάσσιες περιοχές της Χαλκιδικής. Στο πλαίσιο αυτό κ. Εμμανουήλ έχει ήδη προτείνει να μην κατασκευάζονται πλέον πισίνες σε απόσταση 500 μέτρων από την ακτή εφόσον δεν χρησιμοποιούν θαλασσινό νερό, αλλά και την απαγόρευση ανέγερσης μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων εφόσον αυτές δεν διαθέτουν συστήματα αφαλάτωσης.
Αύξηση αναγκών τα καλοκαίρια στη Σιθωνία
Έξι χωριά και πολλούς οικισμούς έχει ο δήμος Σιθωνίας των συνολικά 12.300 μόνιμων κατοίκων που φθάνει το καλοκαίρι να φιλοξενεί 270.000 -300.000 επισκέπτες ή και περισσότερους οι οποίοι εκτοξεύουν τις ανάγκες σε νερό και όχι μόνο.
Η νέα δημοτική αρχή δεν προχώρησε πέρυσι σε διακοπές στην υδροδότηση, καθώς όπως τονίζει ο δήμαρχος Γιάννης Μαλλίνης «είχαμε δεσμευτεί προεκλογικά πως προτεραιότητά μας θα είναι η καθημερινότητα και η αντιμετώπιση των προβλημάτων όπως η λειψυδρία την οποία είχαν βιώσει όλα τα χωριά τα προηγούμενα χρόνια».
Ο δήμαρχος Σιθωνίας Γιάννης Μαλλίνης
Λύση δεν είναι η… ΚΑΡΠΑ
Σύμφωνα με τον δήμαρχο Σιθωνίας, η νέα δημοτική αρχή προχώρησε άμεσα στη διάνοιξη νέων γεωτρήσεων και στον καθαρισμό όλων των δικτύων και δεν είχαμε πέρυσι προβλήματα. Ήταν μια πετυχημένη χρονιά, αλλά όλα αυτά είναι… ενέσεις είναι η λεγόμενη ‘’ΚΑΡΠΑ’’ για να κρατάμε τον ασθενή ζωντανό». Ο κ. Μαλλίνης υπογραμμίζει πως για να λυθεί ριζικά το πρόβλημα «πρέπει να βγουν προσκλήσεις για νέα προγράμματα που θα εξασφαλίσουν στους δήμους τους πόρους ώστε να περάσουν στην υλοποίηση κάποιων σημαντικών και πρωτοποριακών έργων για να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως η λειψυδρία».
Ο Δήμος Σιθωνίας είναι στη φάση εκπόνησης συνολικά πέντε μελετών για έργα που αφορούν αφαλατώσεις και μικρά φράγματα. Τα τελευταία προκρίνονται ως η βέλτιστη λύση διότι δεν έχουν υψηλά κόστη όπως συμβαίνει με την αφαλάτωση και τη συντήρηση των δικτύων που αυτή απαιτεί.
«Θεωρώ πως με μικρά έργα των 2-3 εκατ. ευρώ το καθένα μπορούμε να έχουμε την οριστική λύση, κυρίως για τον δικό μου δήμο ο οποίος γεωμορφολογικά ενδείκνυται για αυτά», τονίζει ο κ. Μαλλίνης προσθέτοντας ωστόσο πως κανένας δήμος δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει αυτά τα έργα από ιδίους πόρους. «Οι δήμοι μας ‘’πονάνε’’. Είναι αδικημένοι στο θέμα των χρηματοδοτήσεων και των ΚΑΠ γιατί χρηματοδοτούμαστε με βάση τον μόνιμο πληθυσμό μας και όχι με βάση τις πραγματικές ανάγκες οι οποίες εκτοξεύονται τα καλοκαίρια», τονίζει ο δήμαρχος Σιθωνίας.
«Η κλιματική αλλαγή είναι μπροστά μας και όποιος δεν την βλέπει κάνει λάθος. Τον χειμώνα δυστυχώς πλημμυρίζουμε και το καλοκαίρι δεν έχουμε νερό το οποίο χάνεται διότι δεν έχουμε φράγματα», επισημαίνει ο κ. Μαλλίνης ο οποίος δεν πιστεύει πως το πρόβλημα εντείνεται από τις πισίνες, καθώς το νερό τους είναι ανακυκλώσιμο.
Δήμος Θέρμης: «Πάνω» από το πρόβλημα από τη δεκαετία του ‘90 ακόμη πήρε μέτρα για τη λειψυδρία
Μέτρα για τη λειψυδρία εδώ και δεκαετίες έχει πάρει δήμος Θέρμης ο οποίος -με έκταση περίπου 400.000 στρεμμάτων- διαθέτει δυναμικό πρωτογενή τομέα παραγωγής ο οποίος καταναλώνει για την άρδευση περίπου το 85% της συνολικής κατανάλωσης νερού στον δήμο που υδρεύεται και αρδεύεται μέσω γεωτρήσεων από τη λεκάνη του Ανθεμούντα.
«Από τη δεκαετία του 1990 παρατηρήσαμε ότι υπήρξε πτώση της στάθμης του νερού εξαιτίας της υπεράντλησης για αρδευτικούς λόγους. Γι' αυτό οι δήμοι της περιοχής, Θέρμης, Βασιλικών και Μίκρας, πριν ακόμη να συνενωθούν με τον νόμο “Καλλικράτη” στον ενιαίο δήμο Θέρμης, μαζί με το Συμβούλιο Περιοχής και την Ανατολική Αναπτυξιακή, αξιοποιώντας και ευρωπαϊκά προγράμματα, ανέθεσαν μελέτες για μια σειρά παρεμβάσεις με στόχο την ανάσχεση του φαινομένου της υποχώρησης του υδροφόρου ορίζοντα. Έτσι έγιναν εκείνη την περίοδο περίπου 15 πιεζομετρικές γεωτρήσεις σε όλη τη λεκάνη του Ανθεμούντα προκειμένου να παρακολουθείται η στάθμη του νερού», επισημαίνει ο δήμαρχος Θέρμης, Θεόδωρος Παπαδόπουλος.
Οι ίδιες μελέτες υπέδειξαν και μια σειρά άλλα μέτρα για την εξοικονόμηση νερού. Ένα απ' αυτά ήταν η αντικατάσταση ορισμένων καλλιεργειών -όπως το καλαμπόκι- που θεωρούνται υδροβόρες. Προτάθηκε επίσης η αλλαγή του τρόπου ποτίσματος, ώστε να γίνεται με σταγόνες, όπως και απαγόρευση τοτίσματος κατά τις μεσημεριανές ώρες για να μην υπάρχουν απώλειες λόγω της υψηλότερης θερμοκρασίας.
Παράλληλα, ο δήμος Θέρμης προσπαθώντας να αξιοποιήσει τα επιφανειακά όμβρια ύδατα, δημιούργησε πέντε φράγματα -ταμιευτήρες, που εξασφαλίζουν περισσότερα από δύο εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό το χρόνο για άρδευση. Συγχρόνως, κατασκεύασε, για την εξυπηρέτηση των αγροτών αλλά και για τον έλεγχο του νερού, 12 δημοτικά συλλογικά δίκτυα άρδευσης τα οποία τροφοδοτούνται από φράγματα και γεωτρήσεις. Σήμερα, δε, κατασκευάζεται ακόμη ένα συλλογικό δίκτυο άρδευσης στα Βασιλικά, σε μια περιοχή με πολλές αγροτικές καλλιέργειες και θερμοκήπια.
Η διαχείριση των δικτύων ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης στον δήμο Θέρμης γίνεται μέσω της ΔΕΥΑ η οποία τα τελευταία χρόνια, μέσω προγραμμάτων, σημαντικά έργα και παρεμβάσεις με στόχο την εξοικονόμηση του νερού.
Το πρώτο έργο, προϋπολογισμού 1,3 εκατ. ευρώ, το οποίο έχει ολοκληρωθεί ήταν η προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος ελέγχου διαρροών στα δίκτυα ύδρευσης. Το δεύτερο, το οποίο υλοποιείται τώρα, έχει προϋπολογισμό 6,8 εκατ. ευρώ και αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση ενός συστήματος για την ψηφιακή διαχείριση των δικτύων ύδρευσης, ενώ περιλαμβάνει και την προμήθεια και τοποθέτηση 6.895 ψηφιακών υδρομέτρων, όπως και μετρητές πίεσης σε διάφορα σημεία του δικτύου ώστε να ελέγχονται άμεσα οι διαρροές.
«Όλα αυτά μας δίνουν τη δυνατότητα να παρακολουθούμε από απόσταση, σε πραγματικό χρόνο, τυχόν απώλειες στα δίκτυα, όπως και την πραγματική κατανάλωση νερού», τονίζει ο κ. Παπαδόπουλος.
Ο δήμαρχος Θέρμης, Θεόδωρος Παπαδόπουλος
Επίσης, έχει ολοκληρωθεί το νέο εσωτερικό δίκτυο ύδρευσης στην περιοχή της επέκτασης της Θέρμης και κατασκευάζεται και το εξωτερικό δίκτυο, ενώ γίνεται προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού (ρυθμιστές πίεσης, παροχόμετρα, κ.λπ.) για τον έλεγχο διαρροών και την εξοικονόμηση ενέργειας στα δίκτυα άρδευσης.
Παράλληλα, αυτήν την περίοδο ο δήμος κατασκευάζει μία δεύτερη μεγάλη Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων στο κατάντη της λεκάνης του Ανθεμούντα, δηλαδή, έναν δεύτερο βιολογικό, ο οποίος θα είναι έτοιμος το καλοκαίρι του 2025. Θα υποδέχεται τα απόβλητα όλης της λεκάνης του Ανθεμούντα, τα οποία έπειτα από επεξεργασία τέταρτου βαθμού και μέσω ενός συλλογικού δικτύου, θα διοχετεύονται σε όλη τη λεκάνη για άρδευση σε δενδροκαλλιεργειών.
Η ανομβρία δεν επιτρέπει εφησυχασμό
«Όλος αυτός ο σχεδιασμός σκοπό έχει την εξοικονόμηση και ορθή διαχείριση των αποθεμάτων νερού της λεκάνης του Ανθεμούντα», υπογραμμίζει ο οκ. Παπαδόπουλος και προσθέτει: «Εξαιτίας αυτών των έγκαιρων παρεμβάσεών μας η περιοχή του δήμου Θέρμης δεν αντιμετωπίζει προβλήματα επάρκειας νερού, ούτε για άρδευση, ούτε για ύδρευση. Εντούτοις, η ανομβρία που παρατηρήθηκε το 2024 εξαιτίας της οποίας λιγόστεψαν τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες, δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Γι' αυτό εξακολουθούμε και παρακολουθούμε στενά την εξέλιξη του υδροφόρου ορίζοντα και είμαστε έτοιμοι να λάβουμε και άλλα μέτρα σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη». Άλλωστε οι περυσινές εικόνες με την «εξαφάνιση» μέρους της τεχνητής λίμνης είχαν σοκάρει
Αύξηση αναγκών τα καλοκαίρια και στον δήμο Βόλβης
Στον δήμο Βόλβης υπάρχουν αυτή τη στιγμή πάνω από 15.000 παραθεριστικές κατοικίες, ιδιαίτερα στις περιοχές της Ασπροβάλτας, των Νέων Βρασνών και του Σταυρού, οι οποίες γεμίζουν όχι μόνο το καλοκαίρι, αλλά και σε άλλες εποχές του χρόνου. «Αν σε αυτό τον αριθμό προσθέσουμε τους δεκάδες χιλιάδες ξένους και Έλληνες τουρίστες, αλλά και τους καταγόμενους από τον δήμο Βόλβης που κάνουν διακοπές στα πατρικά τους σπίτια, γίνεται αντιληπτό ότι μιλάμε για πολλαπλάσιο αριθμό των μόνιμων κατοίκων, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, με μεγάλες ανάγκες σε νερό», τονίζει ο δήμαρχος, Διαμαντής Λιάμας προσθέτοντας ότι «το πρόβλημα της λειψυδρίας επέφερε το περασμένο καλοκαίρι ολιγόωρες αναγκαστικές διακοπές υδροδότησης, σε συγκεκριμένες περιοχές, ως άμεσο μέτρο αντιμετώπισης, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ενεργοποιήσαμε εφεδρικές γεωτρήσεις. Επίσης λόγω της πτώσης του υδροφόρου ορίζοντα αναγκαστήκαμε να κατεβάσουμε σε μεγαλύτερα βάθη τα αντλητικά συγκροτήματα πολλών γεωτρήσεων». Σημειώνει δε ότι «η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Βόλβης (ΔΕΥΑΒ) ολοκλήρωσε το 2024 ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα πολλών έργων, με αποτέλεσμα να παρέχει πόσιμο νερό και στους 35 οικισμούς του, αντιμετωπίζοντας χρόνια προβλήματα ακατάλληλου νερού ή ελλειμματικών παροχών».
Ο δήμαρχος Βόλβης, Διαμαντής Λιάμας
Όπως εξηγεί ο κ. Λιάμας ενδεικτικό της κλιματικής αλλαγής και των ζητημάτων λειψυδρίας που επιφέρει είναι ότι το 2024 «για πρώτη φορά δεν επαρκούσε το νερό των πηγών της Αρέθουσας για να καλύψει τις υδρευτικές ανάγκες του οικισμού και έτσι αναγκαστήκαμε να ενεργοποιήσουμε γεώτρηση. Ανάλογα προβλήματα είχαμε σε Νέα Μάδυτο, Σταυρό και Βρασνά από τον Ιούνιο, καθώς και σε Μικροκώμη, Νικομηδινό, Σκεπαστό και Ανοιξιά, που αντιμετωπίστηκαν, όμως, χωρίς να προκαλέσουν συνεχόμενες ή πολυήμερες διακοπές υδροδότησης».
Στον δήμο Βόλβης υπάρχουν σήμερα 24 δημοτικές αρδευτικές γεωτρήσεις και 650 ιδιωτικές που όλες μαζί επιφέρουν μια τεράστια κατανάλωση νερού και ενέργειας. Αλλά και η μεγάλη αύξηση του αριθμού των κατοίκων, ειδικά το καλοκαίρι, έχει ως επακόλουθο την αύξηση των ποσοτήτων νερού που απαιτούνται για τα πότισμα κήπων. «Διαγνώσαμε εγκαίρως το πρόβλημα και κινούμαστε μεθοδικά προς την αντιμετώπισή του. Ως δημοτική αρχή έχουμε ήδη ζητήσει την ένταξη μας στο ειδικό πρόγραμμα του υπουργείου Εσωτερικών ‘’Ανόρυξη νέων υδρευτικών γεωτρήσεων για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας’’, με τη δημιουργία νέων γεωτρήσεων σε οικισμούς που έδειξαν στοιχεία αναγκαιότητας», επισημαίνει ο δήμαρχος Βόλβης και συμπληρώνει: «Η ένταξή μας στο ειδικό πρόγραμμα του Υπουργείου Εσωτερικών είναι καθοριστικής σημασίας για την αντιμετώπιση και την επίλυση των προβλημάτων από την λειψυδρία η οποία είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, που φυσικά επηρεάζει όλα τα υδάτινα συστήματα του πλανήτη, ως αποτέλεσμα και της κλιματικής αλλαγής».
«Αναδύθηκε» το βυζαντινό κάστρο στο ύψος της Μεγάλης Βόλβης!
Ερωτηθείς για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και στη λίμνη Βόλβη -τον δεύτερο μεγαλύτερο υδροβιότοπο της χώρας- ο κ. Λιάμας τονίζει ότι «έχει υποστεί και η συγκκεριμένη λίμνη επιπτώσεις, με εμφανή πτώση στάθμης, που είχε να παρουσιαστεί δεκαετίες, με χαρακτηριστική την εμφάνιση μέσα από τα νερά τμήματος βυζαντινού κάστρου στο ύψος της Μεγάλης Βόλβης». Παρόλα αυτά, «η λίμνη τροφοδοτείται επαρκώς με νερά, αλλά χρειάζεται επαγρύπνηση απ’ όλους τους αρμόδιους φορείς αν τα φαινόμενα ενταθούν ή έχουμε μεγαλύτερη περίοδο ξηρασίας».
Το ζήτημα της λειψυδρίας και γενικότερα της απρόσκοπτης ύδρευσης απασχόλησε έντονα τη δημοτική αρχή που, μεταξύ άλλων, συγκάλεσε (στις 27/9/24) ευρεία σύσκεψη συναρμόδιων φορέων με τη ΔΕΥΑΒ στην αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου στον Σταυρό, στις 27 Σεπτεμβρίου. Συμμετείχαν καθηγητές Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας, μηχανικοί και δασολόγοι, στελέχη της Περιφέρειας και του Δήμου κ.ά. οι οποίοι ανέπτυξαν σειρά προτάσεων και απόψεων, ενώ ο Δήμος είναι στη διαδικασία σύναψης προγραμματικής σύμβασης με το ΑΠΘ για την ολιστική μελέτη του ζητήματος.
Λύσεις όπως ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα μέσω φραγμάτων στα ποτάμια και λεκανών υδατοδεξαμενών στις ορεινές κοίτες των ρεμάτων είναι θέμα που τέθηκε και το οποίο ήδη μελετάται ώστε να ενταχθεί στα αντιπλημμυρικά έργα που έχει προγραμματίσει η Περιφέρεια. «Από την πλευρά μας ήδη βρίσκεται σε διαδικασία υλοποίησης ο εκσυγχρονισμός όλων των αντλιοστασίων, έργο προϋπολογισμού 4 εκατ. ευρώ, που αφορά ιδιαίτερα και την ενεργειακή αναβάθμιση (με εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους), αλλά και την εύρυθμη λειτουργίας των εγκαταστάσεων, ώστε να μειώσουμε τις απώλειες νερού. Παράλληλα έχουμε ήδη σχεδιάσει τη ανόρυξη νέων γεωτρήσεων», ανέφερε ο κ. Λιάμας στα Μακεδονικά Νέα.
Ερωτηθείς δε για την αφαλάτωση και την προοπτική οι πισίνες να λειτουργούν με θαλασσινό νερό ο δήμαρχος Βόλβης τόνισε: «Όποια πρόταση μπορεί να δώσει λύση είναι ευπρόσδεκτη, αρκεί να υπάρχει η επιστημονική τεκμηρίωση, η έγκριση από την Πολιτεία και η συνεργασία των συναρμόδιων φορέων. Χαρακτηριστικά θα αναφέρω ότι η ανεξέλεγκτη άντληση νερού από τη λίμνη Κορώνεια πήγε να οδηγήσει στην οριστική εξαφάνιση της. Και βέβαια η αφαλάτωση μπορεί να είναι μια λύση στο πρόβλημα αφού όμως εξαντλήσουμε τις άλλες δυνατότητες μιας και είναι πολύ ενεργοβόρα».
Τέλος υπογραμμίζει την ανάγκη εξορθολογισμού στη χρήση του νερού από τους πολίτες. «Έχουμε ήδη μέσω της ΔΕΥΑΒ απευθύνει δημόσιες εκκλήσεις για τον εξορθολογισμό στην κατανάλωση και σκοπεύουμε να προχωρήσουμε σε αντίστοιχες ενέργειες ενημέρωσης, όχι μόνο σε μόνιμους κατοίκους και παραθεριστές, αλλά και σε επίπεδο παιδείας, δηλαδή με ενέργειες- δράσεις στις σχολικές μονάδες, αλλά και σε τοπικό επίπεδο σε συνεργασία με κοινότητες και συλλόγους», επισημαίνει ο δήμαρχος Βόλβης και εύχεται το φετινό καλοκαίρι τα προβλήματα να είναι λιγότερα σε σχέση με το 2024 που «καταγράφηκε ως η πιο θερμή χρονιά στην ιστορία». Για παράδειγμα, όπως λέει, «φέτος βλέπουμε ότι τα χιονοδρομικά κέντρα σε διάφορα σημεία της χώρας είχαν χιόνι, σε αντίθεση με πέρσι. Όμως, είναι απρόβλεπτες οι καιρικές συνθήκες και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα έχουμε ικανοποιητικές βροχές έως το καλοκαίρι, ώστε να γεμίσει ο υδροφόρος ορίζοντας. Το ευχόμαστε».
Το σχέδιο του Δήμου Λαγκαδά
Στον Δήμο Λαγκαδά μέχρι στιγμής τα προβλήματα λειψυδρίας δεν είναι ιδιαίτερα έντονα. Ωστόσο, όπως εξηγεί η δήμαρχος, Νίκη Ανδρεάδου, «αυτό που μας προβληματίζει είναι η πτώση της στάθμης των γεωτρήσεών μας σε κάποιες ορεινές περιοχές, λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας. Προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε χρησιμοποιώντας εφεδρικές μεθόδους και αξιοποιώντας παλιές υποδομές. Πιστεύουμε ότι θα έχουμε την δυνατότητα πολύ καλύτερης διαχείρισης του συγκεκριμένου προβλήματος σύντομα, καθώς πριν από λίγες ημέρες η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης-Αποχέτευσης Λαγκαδά πέτυχε να χρηματοδοτηθεί με το ποσό των 150.000 ευρώ από το υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να αναβαθμίσει τις υδρευτικές γεωτρήσεις της σε όλη την επικράτεια του Δήμου Λαγκαδά».
Η δήμαρχος Λαγκαδά, Νίκη Ανδρεάδου
Η δήμαρχος Λαγκαδά επισημαίνει ακόμη πως «η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τους υδροφόρους ορίζοντες και δημιουργεί φαινόμενα είτε λειψυδρίας είτε αλλοίωσης της ποιότητας του νερού, το οποίο συναντάμε σε κάποιες Κοινότητες του Δήμου μας και προσπαθούμε να το λύσουμε. Το ενδιαφέρον της διοίκησής μας είναι σταθερά προσανατολισμένο στην διασφάλιση αυτού του πολύτιμου αγαθού. Είχα δεσμευτεί ότι απόλυτη προτεραιότητά μου θα είναι να αποκαταστήσουμε τα προβλήματα με το πόσιμο νερό σε όλο τον Δήμο και ειδικά στην πόλη του Λαγκαδά. Μέσα σε μόλις έξι μήνες από τη στιγμή που ανέλαβα τα καθήκοντά μου, το πρώτο πολύ μεγάλο έργο, η αντικατάσταση εξωτερικού δικτύου και αγωγού προσαγωγής εσωτερικού δικτύου της πόλης του Λαγκαδά, εντάχθηκε στο πρόγραμμα "Αντώνης Τρίτσης", εξασφάλισε χρηματοδότηση 4.000.000 ευρώ και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στη δημοπράτησή του. Πρόκειται για ένα έργο το οποίο θα εξασφαλίσει την παροχή επαρκούς, ποιοτικού και ασφαλούς πόσιμου νερού στους δημότες-καταναλωτές και θα μας επιτρέψει να πετύχουμε μια εξοικονόμηση από τις διαρροές που υπολογίζουμε ότι θα είναι μεγαλύτερη από το 20% του νερού που αντλούμε καθημερινά».
Δήμος Σιντικής: Η περυσινή πτώση στάθμης στις πηγές σήμανε συναγερμό
Επί ποδός «πολέμου» για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας είναι και ο Δήμος Σιντικής στην περιφερειακή ενότητα Σερρών, ο 13ος δήμος σε έκταση στην Ελλάδα που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Κερκίνη ή Μπέλες.
Στον συγκεκριμένο δήμο, όπως εξηγεί ο δήμαρχος, Γιώργος Τάτσιος, «μέχρι και πέρυσι υπήρχαν αρκετά νερά και πηγές από το βουνό από τα οποία τροφοδοτούνταν το 80% των οικισμών μας. Ωστόσο πέρυσι αντιμετωπίσαμε τρομερό πρόβλημα διότι αυτές οι πηγές όπως στα Άνω Πορόια -που παραδοσιακά είχαν πάρα πολύ νερό- ξαφνικά έπεσαν κάτω από το μισό και σε κάποιες περιπτώσει η μείωση έφτασε το 80% στο νερό των πηγών με αποτέλεσμα να έχουμε αρκετές διακοπές στην υδροδότηση σε χωριά που παραδοσιακά είχαν πάρα πολύ νερό. Αυτό μας ανησύχησε ιδιαίτερα και μας κάνει να ψάχνουμε άλλους τρόπους για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της λειψυδρίας.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετώπισε η πόλη του Σιδηροκάστρου των 5.000 κατοίκων η οποία υδροδοτείται από πηγές που πηγάζουν από τον Λαϊλιά, πάνω από τις Σέρρες. «Είναι χαρακτηριστικό πως τον περασμένο Αύγουστο αλλά και τον Οκτώβριο όσο νερό έμπαινε στις λιμνοδεξαμενές που είχαμε για την υδροδότηση της πόλης, τόσο νερό να ξοδεύεται. Αυτό σημαίνει πως δεν υπήρχε απόθεμα. Ήμασταν στα πρόθυρα κατάστασης έκτακτης ανάγκης», λέει ο δήμαρχος Σιντικής και εξηγεί: «Πέρυσι είχαμε μεγάλο πρόβλημα με τα χωράφια καθώς πολλές καλλιέργειες ‘’κάηκαν’’ επειδή οι αγρότες δεν είχαν νερό μετά τις 20 Ιουλίου για να ποτίσουν. Το πρόβλημα είναι μεγάλο, καθώς η περιοχή μας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη γεωργία».
Ο ίδιος ευελπιστεί πως το καλοκαίρι που έρχεται «θα είναι σαφώς καλύτερο όσον αφορά στην επάρκεια νερού». Στηρίζει δε την αισιοδοξία του στο γεγονός ότι αυτόν τον χειμώνα υπήρξαν βροχές, αλλά «το μεγαλύτερο ευτύχημα είναι πως τα βουνά γύρω μας είναι χιονισμένα κάτι που δεν είχε συμβεί πέρυσι».
Πάντως, για την πανέμορφη λίμνη Κερκίνη και τον υδροβιότοπό της δεν υπήρξε πέρυσι ανησυχία, καθώς ο φορέας διαχείρισης της λίμνης, ο ΟΦΥΠΕΚΑ, «φροντίζει με το φράγμα στον Λιθότοπο να έχει πάντα η λίμνη νερό και να μην υπάρχει πόβλημα για πουλιά και ψάρια».
Σύμφωνα με τον δήμαρχο Σιντικής, η λειψυδρία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τη μια μέρα στην άλλη αλλά απαιτεί «σοβαρή μελέτη του προβλήματος». Στο πλαίσιο αυτό η διοίκηση του Δήμου, έχει ξεκινήσει υδρολογικές μελέτες σε όλα τα ποτάμια ώστε να δημιουργηθούν λιμνοδεξαμενές όπου θα συγκεντρώνεται το νερό τον χειμώνα και το καλοκαίρι θα χρησιμοποιείται είτε ως πόσιμο είτε για άρδευση όπου επίσης οι ανάγκες είναι μεγάλες. Και αναμένει την προκήρυξη από την Πολιτεία χρηματοδοτικών εργαλείων προκειμένου να τα αξιοποιήσει.
Πλήγμα σε φασόλια και πατάτες
«Όπως η Ελλάδα και όλη η Ευρώπη έτσι και ο δήμος Κάτω Νευροκοπίου δεν εξαιρείται από την κλιματική αλλαγή και στα θέματα της λειψυδρίας», είπε στα Μακεδονικά Νέα ο δήμαρχος, Ελευθέριος Ταμπουρίδης και πρόσθεσε: «Είχαμε προβλήματα στις πηγές εδώ και πολλά χρόνια και μείωση της ποσότητας του νερού με αποτέλεσμα εν μέσω καλοκαιριού να μεταφέρουμε νερό με βυτιοφόρα στα τοπικά διαμερίσματα ώστε να γεμίσουμε δεξαμενές και να εξυπηρετηθούν οι κοινότητες. Και αν αναλογιστούμε ότι το 85% του νερού πηγαίνει στην άρδευση και το 15% για τις ανάγκες των ανθρώπων για ύδρευση το πρόβλημα είναι μεγάλο για τον κάμπο και την περίφημη πατάτα της περιοχής και τα φασόλια Νευροκοπίου». Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής πατάτας Νευροκοπίου σε ποσοστό ακόμη και πλέον του 30% σε κάποιες περιοχές. Η λειψυδρία «χτύπησε» και τα περίφημα φασόλια Βαθυτόπου -Καταφύτου όπου σε κάποια σημεία υπήρξε πλήρης ακαρπία γεγονός που επιβεβαιώθηκε και από τον ελγα.
Σύμφωνα με τον κ. Ταμπουρίδη, «πέρυσι το νερό στους ταμιευτήρες για την άρδευση εξαντλήθηκε. Το φέραμε στα όρια αφήνοντας νερό μόνο για τη ''ζωή'' της λίμνης, της χλωρίδας και της πανίδας. Αφ'ησαμε μόνο το νερό ασφάλειας μέσα τόσο στην τεχνητή λίμνη των Λευκογείων όσο και στην τεχητή λίμνη του Καταφύτου.
Μέσα στο 2025 ο δήμος Κάτω Νευροκοπίου θα προχωρήσει στην αναβάθμιση των υφιστάμενων αντλιοστασίων, στη συντήρηση των δικτύων όπου υπάρχουν διαρροές καθώς και σε νέες ερευνητικές γεωτρήσεις.
Ο κ. Ταμπουρίδης αναφέρεται, τέλος, και σε ακόμη μία παράμετρο που οδηγεί σε καθυστερήσεις στην κατασκευή έργων και αφορά στις εγκίσεις από την αρχαιολογική υπηρεσία.
Πάντως, πριν από λίγες μέρες ο δήμος Κάτω Νευροκοπίου ανακοίνωσε την «αντικατάσταση του καταθλιπτικού αγωγού ύδρευσης στο Νευροκόπι» τονίζοντας πως πρώκειται για «ένα σημαντικό έργο για την κοινότητα, το οποίο συνεισφέρει στη βελτίωση των υποδομών και των παρεχόμενων υπηρεσιών ύδρευσης. Το έργο αυτό, είναι χρηματοδοτούμενο από τον Leader, με προϋπολογισμό 310.483,87 €, και δείχνει τη συνεχιζόμενη προσπάθεια του Δήμου Νευροκοπίου να εκσυγχρονίσει και να αναβαθμίσει τις υποδομές του, προσφέροντας καλύτερες συνθήκες ζωής και ποιότητα για τους κατοίκους της περιοχής».
Σύμφωνα με την ανάρτηση του κ. Ταμπουρίδη στα social media, «Η αναβάθμιση των υποδομών ύδρευσης είναι καθοριστική, καθώς εξασφαλίζει την αδιάλειπτη παροχή νερού και την προστασία του περιβάλλοντος από τυχόν διαρροές ή άλλες δυσλειτουργίες του παλιού συστήματος. Με το έργο αυτό, ο Δήμος Νευροκοπίου δείχνει τη δέσμευσή του για την ανάπτυξη και ευημερία της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την ποιότητα ζωής».
