Ο κ. Παυλίδης παρακολουθεί επί σειρά ετών τη σεισμική δραστηριότητα της συγκεκριμένης περιοχής των Κυκλάδων και έχει μελετήσει σε βάθος όλα όσα συμβαίνουν στην τάφρο Αμοργού - Κολούμπο - Ανάφης, καθώς επίσης τα ηφαίστεια και τα ρήγματα που το τελευταίο χρονικό διάστημα δίνουν τους δεκάδες σεισμούς καθημερινά στα νησιά των Κυκλάδων. Οι επιστήμονες είναι συγκρατημένοι για τη Σαντορίνη, καθώς όπως λέει ο ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης «μπορεί να μειώθηκαν τα μεγέθη των σεισμών αλλά ακολουθούνται από σεισμούς με ηφαιστειακά χαρακτηριστικά».
Για δε τον ισχυρό σεισμό των 4,8 Ρίχτερ που αναστάτωσε το απόγευμα του Σαββάτου (16/2) τους κατοίκους περιοχών της Χαλκιδικής και της Θεσσαλονίκης ο κ. Παυλίδης είπε πως το επίκεντρο βρίσκεται σε υποθαλάσσιο ρήγμα κοντά στην ακτή και «δεν είναι τόσο καλά χαρτογραφημένο». Ωστόσο φαίνεται πως «δεν είναι ένα μεγάλο ρήγμα για να έχει τη δυνατότητα να δώσει έναν μεγαλύτερο σεισμό».
Διαβάστε τη συνέντευξη του κ. Σπύρου Παυλίδη στη Δέσποινα Ιωαννίδου.
Υπάρχει κάτι που σας προβληματίζει όσον αφορά στον σεισμό του Σαββάτου που είχε το επίκεντρό του στο Άγιο Όρος;
Και αυτός ο σεισμός έχει τα χαρακτηριστικά σεισμικής ακολουθίας με το επίκεντρο να εντοπίζεται σε υποθαλάσσιο ρήγμα κοντά στην ακτή το οποίο δεν είναι τόσο καλά χαρτογραφημένο. Και δεν το γνωρίζουμε πολύ καλά ακριβώς επειδή είναι υποθαλάσσιο σε αντίθεση με τα ρήγματα στην ξηρά του Αγίου Όρους που έχουν χαρτογραφηθεί και μελετηθεί καλά από τους γεωλόγους.
Το συγκεκριμένο φαίνεται πως δεν είναι ένα μεγάλο ρήγμα για να έχει τη δυνατότητα να δώσει έναν μεγαλύτερο σεισμό.Έχει χαρακτηριστικά σμήνους σεισμών, αλλά δεν μοιάζει με εκείνους που καταγράφονται αυτή τη στιγμή στη Σαντορίνη και στην Αμοργό. Κατά καιρούς το συγκεκριμένο υποθαλάσσιο ρήγμα στην περιοχή του Άθω δίνει σεισμούς της τάξης των 5 Ρίχτερ που έχουν τους δικούς τους προσεισμούς και τους μετασεισμούς τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι πως είναι μικρό και μικρού δυναμικού διότι βρίσκεται μακριά, τόσο από το ρήγμα της τάφρου του Βορείου Αιγαίου -που περνάει ακριβώς από τα όρια του Άθω και που το 1905 έδωσε 7,5 Ρίχτερ- αλλά και μακριά από το ρήγμα Ιερισσού –Στρατωνίου που το 1932 έδωσε όχι μόνο έναν σεισμό 6,9-7 Ρίχτερ αλλά και ισχυρότατους μετασεισμούς.
Αυτό το ρήγμα που έδωσε τους σεισμούς του περασμένου Σαββάτου δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά.
Μπορούν οι σεισμοί σε αυτό το -μικρού δυναμικού- ρήγμα να ενεργοποιήσουν τα ρήγματα στην τάφρο του Βορείου Αιγαίου και Ιερισσού -Στρατωνίου;
Όχι. Δεν προκύπτει κάτι τέτοιο από τις μελέτες.
Άρα είστε καθησυχαστικός για τη συνέχεια;
Ναι. Κάνει αυτής της τάξης σεισμούς όπως του Σαββάτου. Το πολύ να κάνει λίγο ισχυρότερους.
Και στη Σαντορίνη ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της σεισμικής δραστηριότητας;
Η δραστηριότητα άρχισε περίπου από τα Χριστούγεννα και μέχρι τις 26 Ιανουαρίου είχαμε αρχικά μια σειρά πολύ μικρών σεισμών, ουσιαστικά ανεπαίσθητων -που οι κάτοικοι ούτε καν τους καταλάβαιναν- σε μια συγκεκριμένη γραμμή, δηλαδή σε ένα συγκεκριμένο ρήγμα: γραμμή Καμμένης - ρήγμα Φηρών όπως το αποκαλούμε.
Τότε ειδοποιήθηκαν όλοι οι αρμόδιοι φορείς της πολιτείας και όσοι επιστήμονες παρακολουθούν την παραμόρφωση του ηφαιστείου εδώ και 30 χρόνια μέσω του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης –ΙΜΠΗΣ του οποίου είμαστε μέλη και μέλη του ΔΣ με πρόεδρο τον κ. Κ. Παπαζάχο. Έγινε μια πρώτη εκτίμηση και όπως διαπιστώθηκε η δραστηριότητα ξεκίνησε από το ίδιο σημείο που είχε διεγερθεί το 2011-12 και είχε διαρκέσει για περίπου 14 μήνες. Τότε είχαν ανυψωθεί κατά 10 - 15 εκατοστά η Καμμένη και η Καλντέρα μέχρι το ακρωτήριο Σκάρος και λιγότερο άλλες περιοχές της Σαντορίνης. Το φαινόμενο σταμάτησε μετά από 14 μήνες και το ρήγμα μαζί με το ηφαίστειο πέρασαν σε φάση ηρεμίας
Τώρα μας έκανε την έκπληξη και άρχισαν οι σεισμοί από τη γραμμή Κολούμπου, αρχικά με μικρά μεγέθη και στη συνέχειαάρχισαν να επεκτείνονται κατά σμήνη σε ομάδες γνωστών ενεργών ρηγμάτων στην περιοχή Αμοργού – Ανύδρου – Σαντορίνης. Από τις αρχές Φεβρουαρίου είχαμε αύξηση τόσο στον αριθμό των σεισμών όσο και στο μέγεθός τους. Τις τελευταίες 2-3 μέρες, πάντως, παρότι έχουμε μείωση της δραστηριότητας δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο για ύφεση, καθώς άρχισαν να καταγράφονται ηφαιστειακοί σεισμοί.
Αυτό που βιώνουν τώρα η Σαντορίνη και τα άλλα νησιά είχε επαναληφθεί στο παρελθόν;
Αυτό το φαινόμενο χαρακτηρίστηκε πρωτόγνωρο ωστόσο είχαμε σε αυτή την περιοχή σεισμούς και στο παρελθόν. Για παράδειγμα την περίοδο 2002-04 είχαμε πάλι πολλούς σμηνο-σεισμούς με μικρότερα όμως μεγέθη και το φαινόμενο μελετήθηκε πολύ καλά και από ομάδα Γερμανών επιστημόνων σε συνεργασία με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που εγκατέστησαν στην περιοχή τοπικό δίκτυο σεισμογράφων. Και τότε διαπιστώθηκε σεισμικότητα ρηχής επιφάνειας στις ίδιες ακριβώς περιοχές, οι οποίες είναι αυτή την περίοδο στο επίκεντροενδιαφέροντος.
Δηλαδή, το φαινόμενο δεν είναι πια άγνωστο διότι επαναλαμβάνεται περιοδικά κατά χρονικά διαστήματα. Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ίδιο ή ανάλογο με περισσότερους όμως σεισμούς και μεγαλύτερα μεγέθη σεισμών με την εικόνα που περιγράφεται στην εργασία που δημοσιεύθηκε. Συγκεκριμένα, από τον Σεπτέμβριο του 2002 μέχρι τον Ιανουάριο του 2004 είχαν καταγραφεί 2.175 μικροσεισμοί μεγέθους από 0,5 έως 3 Ρίχτερ και μόνο ένας-δυο σεισμοί ήταν 3,8 και ένας 4,1 Ρίχτερ. Γι’ αυτό από τους κατοίκους της περιοχής το φαινόμενο είχε περάσει τότε απαρατήρητο όχι όμως από τους επιστήμονες οι οποίοι το μελέτησαν πάρα πολύ καλά. Ακόμη και τότε θεωρήθηκε ότι αντανακλούν τη θέση μιας δεξαμενής μάγματος της ίδιας δεξαμενής του κατώτερου φλοιού που έχει σχέση με το ηφαίστειο του Κολούμπου. Αυτή η μετακίνηση μάγματος και ρευστών υλικών προς την επιφάνεια ενεργοποίησε τα ίδια ρήγματα που ενεργοποιήθηκαν και σήμερα και προκάλεσε τότε μικροσεισμούς.
Ήταν μια εξαιρετική εργασία η οποία δεν έτυχε της δέουσας προσοχής αλλά δείχνει ότι η Φύση επαναλαμβάνεται και κρύβει τα μυστικά της.
Η σημερινή σεισμική δραστηριότητα, πάντως, εντυπωσίασε την παγκόσμια κοινότητα των γεωλόγων και όλης της επιστημονικής κοινότητας που μελετά τους σεισμούς.
Η μείωση του αριθμού των σεισμών τις τελευταίες μέρες είναι καθησυχαστική; Οι πολίτες μπορούν να επιστρέψουν στο νησί και στις δραστηριότητές τους;
Είμαστε συγκρατημένοι διότι μπορεί να μειώθηκαν τα μεγέθη των σεισμών αλλά ακολουθούνται από σεισμούς με ηφαιστειακά χαρακτηριστικά. Γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να δούμε πώς θα εξελιχθεί το φαινόμενο καθώς είμαστε σε ζώνη σεισμικών ρηγμάτων που ξεκινά βορειοανατολικά της Αμοργού και φτάνει νότια της Σαντορίνης. Είναι μια ζώνη «ευαισθησίας του φλοιού», ενεργών ρηγμάτων και κόβει το Ηφαιστειακό τόξο του νοτίου Αιγαίου.
Όμως μην ξεχνάμε πως σε αυτή τη ζώνη ζουν, δραστηριοποιούνται και δημιουργούν οι άνθρωποι για περισσότερα από 5.000 χρόνια με σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις και δεν έφυγαν ποτέ από τον τόπο τους.
