Το ζήτημα των ηλεκτροκίνητων οχημάτων είναι πολυπαραγοντικό με προεκτάσεις, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και προφανώς άκρως οικονομικές.
Αν και ο συγκεκριμένος κλάδος, αυτός των αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων, είναι από τους πλέον ανερχόμενους, έχει πολύ δρόμο ακόμη να διανύσει για να κλείσει την ψαλίδα από τον κλάδο των βενζινοκίνητων που κατέχουν το μερίδιο του λέοντος στην αυτοκινητοβιομηχανία. Ωστόσο, η εικόνα της αγοράς σχετικά με τα υβριδικά – ηλεκτρικά οχήματα, δείχνει πως κάτι αλλάζει στην κουλτούρα γύρω από τον κλάδο που αφορά γενικότερα την βιομηχανία οχημάτων.
Πιο συγκεκριμένα το 2024 στην Ευρώπη:
Τα βενζινοκίνητα οχήματα διατήρησαν την πρώτη θέση με μερίδιο 33,3%.
Τα υβριδικά-ηλεκτρικά (HEV) ήταν στη δεύτερη θέση με 30,9%.
Τα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα (BEV) κατέλαβαν την τρίτη θέση με 13,6%.
Η κουλτούρα ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα είναι σε στάδιο ανάπτυξης
Σύμφωνα με ανθρώπους του κλάδου η κουλτούρα χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης, αλλά δεν έχει εδραιωθεί πλήρως. Παρά την αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια, αρκετοί παράγοντες επηρεάζουν την ευρύτερη αποδοχή τους.
Παρόλο που οι σταθμοί φόρτισης αυξάνονται, το δίκτυο παραμένει περιορισμένο σε πολλές περιοχές, δυσκολεύοντας τη μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα.
Επίσης, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα εξακολουθούν να είναι ακριβότερα από τα συμβατικά, παρά τις επιδοτήσεις.
Ανασταλτικός παράγοντας είναι η δυσκολία φόρτισης. Πολλοί οδηγοί ανησυχούν για τη διαθεσιμότητα φόρτισης, ιδιαίτερα όταν έχουν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις.
Τη ζυγαριά εξισορροπεί η περιβαλλοντική συνείδηση των καταναλωτών.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), το 2024 στην Ελλάδα καταγράφηκαν συνολικά 137.075 ταξινομήσεις επιβατικών οχημάτων. Εξ αυτών:
-8.707 αφορούσαν αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα (BEV),
8.262 επαναφορτιζόμενα υβριδικά οχήματα (PHEV)
Περιβαλλοντικό όφελος
Ένα από τα σημαντικά οφέλη της ηλεκτροκίνησης είναι το περιβαλλοντικό και το ενεργειακό της αποτύπωμα. Τα ηλεκτρικά οχήματα (BEV) δεν εκπέμπουν ρύπους κατά τη λειτουργία τους, σε αντίθεση με τα συμβατικά βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα οχήματα. Ένα μέσο συμβατικό αυτοκίνητο παράγει περίπου 120-150 γρ. CO₂/km, ενώ ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο μηδενικούς ρύπους στην οδήγηση. Ακόμα και αν ληφθεί υπόψη η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τα EV παράγουν έως και 50% λιγότερες εκπομπές CO₂ σε σχέση με τα θερμικά οχήματα.
Σύγκριση κόστους αγοράς – συντήρησης
Ένας σημαντικός παράγοντας ο οποίος επηρεάζει ουσιαστικά την επιλογή ενός πολίτη για την αγορά οχήματος, είναι το κόστος αγοράς και συντήρησής του.
Συγκρίνοντας τα ηλεκτρικά οχήματα (EV), με τα βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα πρέπει να ληφθούν υπόψιν διάφοροι παράγοντες, όπως το αρχικό κόστος αγοράς, το κόστος καυσίμου ή ενέργειας, τα έξοδα συντήρησης και τα υπόλοιπα λειτουργικά κόστη.
Αναλυτικότερα, όσον αφορά το Αρχικό Κόστος Αγοράς:
Στα Ηλεκτρικά Οχήματα (EV) συνήθως, το αρχικό κόστος είναι υψηλότερο σε σύγκριση με τα συμβατικά οχήματα, κυρίως λόγω της τιμής της μπαταρίας. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχουν κρατικές επιδοτήσεις που μειώνουν αυτό το κόστος.
Τα Βενζινοκίνητα και Πετρελαιοκίνητα οχήματα, γενικότερα έχουν χαμηλότερο αρχικό κόστος αγοράς σε σχέση με τα ηλεκτρικά.
Κόστος Καυσίμου/Ενέργειας:
Στα Ηλεκτρικά Οχήματα το κόστος φόρτισης εξαρτάται από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και τον τρόπο φόρτισης (οικιακή ή δημόσια φόρτιση).
Στα Βενζινοκίνητα και Πετρελαιοκίνητα οχήματα, το κόστος καυσίμου ποικίλλει ανάλογα με τις τρέχουσες τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου, οι οποίες υπόκεινται σε διακυμάνσεις.
Κόστος Συντήρησης:
Τα Ηλεκτρικά Οχήματα έχουν λιγότερα κινούμενα μέρη, με αποτέλεσμα να έχουν και χαμηλότερα έξοδα συντήρησης σε σχέση με τα συμβατικά οχήματα.
Στον αντίποδα τα Βενζινοκίνητα και Πετρελαιοκίνητα οχήματα, απαιτούν τακτική συντήρηση, το ετήσιο service του οποίου το κόστος έχει μεγάλη διακύμανση καθώς ουσιαστικό ρόλο παίζει η εταιρεία κατασκευής του οχήματος: Όσο πιο ακροβό και πολυτελείας είναι ένα όχημα, τόσο μεγαλύτερο είναι και το κόστος συντήρησης του, π.χ. για αλλαγές λαδιών, φίλτρων και άλλων εξαρτημάτων.
Κίνητρα και επιδοτήσεις για αγορά ηλεκτροκίνητου οχήματος
Στην Ελλάδα η πολιτεία προσφέρει μια σειρά κινήτρων και επιδοτήσεων σε φυσικά και εταιρείες πρόσωπα για την αγορά ηλεκτροκίνητων οχημάτων με αποτέλεσμα να μειώνεται το τελικό κόστος αγοράς. Ωστόσο, αφορούν μόνο καινούργια οχήματα, τη στιγμή που φορείς οι οποίοι εκπροσωπούν το καταναλωτικό κοινό ζητούν κίνητρα και για την αγορά μεταχειρισμένων ηλεκτροκίνητων οχημάτων.
Φυσικά Πρόσωπα
- Επιδότηση 30% της τιμής προ ΦΠΑ για την αγορά ή χρονομίσθωση ηλεκτρικού αυτοκινήτου με μέγιστο ποσό τις 9.000€.
- Επιβράβευση απόσυρσης αυτοκινήτου με 2.000€ και επιδότηση αγοράς έξυπνου φορτιστή 500€.
- Επιπλέον επιδότηση 1.000€ για αγορά αυτοκινήτου από ΑΜΕΑ.
- Για πολύτεκνες οικογένειες επιπλέον επιδότηση 1.000€ ανά εξαρτώμενο τέκνο από το τρίτο και πάνω και έως 4.000€ συνολικά.
- Επιπλέον 1.000€ για την αγορά αυτοκινήτου και μικροαυτοκινήτου σε νέους έως 29 ετών.
- Επιδότηση 40% της τιμής προ ΦΠΑ και με μέγιστο ποσό επιδότησης 3.000€ για αγορά L5e έως L7e (επαγγελματικά ηλεκτρικά τρίκυκλα και μικροαυτοκίνητα).
- Eπιδότηση 30% της τιμής προ ΦΠΑ και με μέγιστο ποσό επιδότησης 1.300€ για αγορά ηλεκτρικών δικύκλων κατηγορίας L1e έως L4e.
- Επιδότηση 40% για τα ηλεκτρικά ποδήλατα, με μέγιστο ποσό επιδότησης 800€.
Εταιρείες
- Επιδότηση 30% της τιμής προ ΦΠΑ για την αγορά ή χρονομίσθωση ηλεκτρικού αυτοκινήτου με μέγιστο ποσό τις 6.000€ ανά όχημα από 1 έως 20 οχήματα και 20% επιδότηση με μέγιστο ποσό τις 4.000€ ανά όχημα από 21 οχήματα και πάνω.
- Επιβράβευση απόσυρσης με 2.000€ ανά αυτοκίνητο και επιδότηση αγοράς έξυπνου φορτιστή 400€ για κάθε φορτιστή.
- Επιδότηση 40% της τιμής προ ΦΠΑ και με μέγιστο ποσό επιδότησης 3.000€ για αγορά L5e έως L7e (επαγγελματικά ηλεκτρικά τρίκυκλα και μικροαυτοκίνητα).
- Eπιδότηση 30% της τιμής προ ΦΠΑ και με μέγιστο ποσό επιδότησης 1.300€ για αγορά ηλεκτρικών δικύκλων κατηγορίας L1e έως L4e.
- Επιδότηση σε εταιρείες ταχυμεταφορών, διανομών και τουριστικές εταιρείες για την αγορά έως και 10 ηλεκτρικών ποδηλάτων.
- Επιπλέον 4.000€ ανά αυτοκίνητο για εταιρίες που δραστηριοποιούνται σε νησιά.
Μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση μέσω επενδύσεων
Σύμφωνα με δήλωση τού προέδρου του Ελληνικού Ινστιτούτου Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων (ΕΛ.ΙΝ.Η.Ο), Δρ. Βασίλειου Καππάτου στα Μακεδονικά Νέα «για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, απαιτείται ένας στρατηγικός σχεδιασμός».
Πιο συγκεκριμένα ο κ. Καππάτος ανέφερε: «Η ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα την επόμενη δεκαετία θα πρέπει να περιλαμβάνει μια πλήρη και βιώσιμη μετάβαση προς την καθαρή κινητικότητα, με έμφαση στην προσβασιμότητα, την υποδομή και την ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Για μια επιτυχημένη μετάβαση, η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει σε υποδομές, κίνητρα και καθαρή ενέργεια, καθιστώντας την ηλεκτροκίνηση την πιο προσιτή και λογική επιλογή για όλους. Με σωστό σχεδιασμό, η χώρα μπορεί να γίνει πρωτοπόρος στην πράσινη κινητικότητα στη Νότια Ευρώπη.
Για να πραγματοποιηθεί η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, απαιτείται ένας στρατηγικός σχεδιασμός για την τοποθέτηση φορτιστών σε δημόσιους χώρους, κτίρια και οδικά δίκτυα. Παράλληλα, πρέπει να δοθούν επιπλέον κίνητρα για την απόκτηση ηλεκτρικών οχημάτων, όπως μειωμένος ΦΠΑ και προγράμματα ανταλλαγής παλαιών αυτοκινήτων. Λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος των μπαταριών, συχνά το μισό της αξίας του οχήματος, θα πρέπει να υπάρξει μια θεσμοθέτηση προσιτών λύσεων για αντικατάσταση μπαταριών μετά από 8-10 χρόνια λειτουργίας. Η μείωση της γραφειοκρατίας είναι απαραίτητη για την επιτάχυνση της ανάπτυξης του δικτύου φόρτισης. Επιπλέον, η ηλεκτροκίνηση πρέπει να συνδυαστεί με την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την υιοθέτηση έξυπνων δικτύων. Τέλος, η μετάβαση θα επιταχυνθεί μέσω επενδύσεων τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από τον δημόσιο τομέα, διασφαλίζοντας οικονομικά βιώσιμες λύσεις».
