Στο πλαίσιο της φετινής διοργάνωσης θα απονεμηθεί στον Γάλλο δημιουργό ο Χρυσός Αλέξανδρος για τη συνολική προσφορά του στον κόσμο του ντοκιμαντέρ. Η απονομή θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 7 Μαρτίου 2025, στις 17:00, στο «Ολύμπιον».
Αμέσως μετά την απονομή του Χρυσού Αλέξανδρου, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την προβολή του ντοκιμαντέρ «Στο ποταμόπλοιο», στην οποία ο Φιλιμπέρ καταγράφει και αναδεικνύει με ευαισθησία ανθρώπινες ιστορίες. H ταινία, η οποία απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 2023, ταξιδεύει τον θεατή στο Adamant, ένα πλωτό κέντρο ψυχικής υγείας που βρίσκεται στον Σηκουάνα, στην καρδιά του Παρισιού. Το ασυνήθιστο αυτό ποταμόπλοιο υποδέχεται ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές, παρέχοντας τους ένα ασφαλές καταφύγιο.
Και masterclass
Βραβευμένος με Χρυσή Άρκτο, Σεζάρ αλλά και διάκριση της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ο Νικολά Φιλιμπέρ έχει καταγράψει μία αξιοσημείωτη πορεία στον χώρο του κινηματογράφου που υπερβαίνει τις τέσσερις δεκαετίες. Αντλεί τα θέματά του από τον σύγχρονο κόσμο και τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης φύσης: την απληστία, τη μανία για εξουσία, τη διαφθορά. Με την κάμερά του, παρακολουθεί τη ζωή σε ψυχιατρικά ιδρύματα, καταγράφει ουραγκοτάγκους στον ζωολογικό κήπο, συναντά διεφθαρμένους διευθύνοντες συμβούλους κορυφαίων πολυεθνικών εταιρειών.
Ανάμεσα στα πιο γνωστά ντοκιμαντέρ του είναι και τα «Να είσαι και να έχεις» και «Nénette», τα οποία εκφράζουν μια βαθιά κοινωνική ευαισθησία και ανθρώπινη προσέγγιση.
Για όλα αυτά που επιχειρεί να καταγράψει στις ταινίες του θα μιλήσει ο Γάλλος δημιουργός στο masterclass με τίτλο «Αυτοσχεδιασμός, Μια Ηθική Αναγκαιότητα» που θα δώσει το Σάββατο 8 Μαρτίου 2025, στις 11:00 στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας». Ένα από τα βασικά ζητήματα που θα αναπτύξει είναι η έννοια του αυθορμητισμού ως ηθικής αναγκαιότητας στην τέχνη του ντοκιμαντέρ και το πώς αυτό επηρεάζει τη διαδικασία της δημιουργίας.
Όπως ο ίδιος σημειώνει: «Με τον καιρό, ο αυτοσχεδιασμός έχει γίνει για μένα ηθική αναγκαιότητα. Πάνω απ’ όλα, μην εξηγείτε τίποτα. Μην υποβάλλετε την ταινία σας σ’ ένα πρόγραμμα, σ’ ένα προκαθορισμένο “νόημα”. Άλλωστε, τίποτα δεν πηγαίνει ποτέ σύμφωνα με το σχέδιο – η παρουσία της κάμερας ανακατεύει πάντα την τράπουλα. Η δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ σημαίνει να αντιμετωπίζεις το απρόοπτο, ό,τι ξεφεύγει από τις προβλέψεις. Οι πιο όμορφες σκηνές είναι συχνά εκείνες που προκύπτουν ως έκπληξη, απρόσμενα. Για μένα το πιο ουσιαστικό είναι να υπάρχει ένα στέρεο σημείο εκκίνησης, σαν μια υπόσχεση ότι κάτι θα ανθίσει».
Το masterclass θα συντονίσει ο Μάρκο Γκαστίν, σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος ντοκιμαντέρ, και θα διεξαχθεί στα γαλλικά, με ταυτόχρονη ερμηνεία στα αγγλικά και στα ελληνικά. Η συμμετοχή είναι δωρεάν για το κοινό, με σειρά προτεραιότητας.
Στο πλαίσιο του Spotlight του 27ου ΦΝΘ θα προβληθεί επίσης μια σειρά ντοκιμαντέρ του Φιλιμπέρ που εξετάζουν τη σχέση της κοινωνίας με την ψυχική υγεία και τις εναλλακτικές προσεγγίσεις στην ψυχιατρική. Ο σκηνοθέτης καταγράφει με ιδιαίτερο τρόπο τη ζωή των ασθενών και των νοσηλευτών, εστιάζοντας στον σεβασμό προς τους ανθρώπους που βιώνουν ψυχικές δυσκολίες.
Στο «Κάθε στιγμή» (2018) ο σκηνοθέτης ακολουθεί τα σκαμπανεβάσματα μιας μαθητείας που φέρνει χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες νοσηλευτικής αντιμέτωπους με έννοιες όπως η σωματική αδυναμία, ο πόνος και οι ασθένειες. Ο χρόνος των φοιτητών κινείται μεταξύ διαλέξεων και πρακτικής άσκησης. Πρόκειται για μια έντονη και δύσκολη περίοδο, στη διάρκεια της οποίας καλούνται να αποκτήσουν γνώσεις και να εξοικειωθούν με πολύπλοκες τεχνικές διαδικασίες, χωρίς να χάσουν την ανθρωπιά τους.
Στο ντοκιμαντέρ «Στο Averroès και στο Rosa Parks» (2024) ο φακός ταξιδεύει σε δύο ψυχιατρικές μονάδες του Παρισιού που ανήκουν στο ίδιο δίκτυο με το Adamant. Μέσα από συνεντεύξεις και συναντήσεις, καθώς οι ασθενείς ανοίγονται στον σκηνοθέτη, προκύπτει το ερώτημα: μέσα σε ένα καταπονημένο σύστημα υγείας, πώς μπορεί να δοθεί στους εγκαταλελειμμένους ανθρώπους μια θέση στον κόσμο; Το ντοκιμαντέρ πραγματοποίησε την πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.
Στο «Περί γραφομηχανής και άλλων πονοκεφάλων» (2024), ο Φιλιμπέρ μαζί με μια ομάδα εθελοντών επισκέπτονται ανθρώπους με ψυχικά νοσήματα στα σπίτια τους και αναλαμβάνουν να επισκευάσουν τα πιο πολύτιμα αντικείμενά τους: μια γραφομηχανή, ένα ηχοσύστημα, έναν εκτυπωτή. Οι εθελοντές ακούν προσεκτικά, με σεβασμό και υπομονή, τις ιστορίες, τις ανάγκες και τις ανησυχίες κάθε ασθενούς, ενώ ο Φιλιμπέρ τούς επιφυλάσσει τον ίδιο σεβασμό με την κάμερά του. Ένα τρυφερό ντοκιμαντέρ, και ταυτόχρονα μια έκκληση για συμπόνια.
Η αυλαία του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης άνοιξε το βράδυ της Πέμπτης 6 Μαρτίου στο «Ολύμπιον». Μέχρι και την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025 θα προβληθουν 261 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους από 50 χώρες, αναδεικνύοντας τη δύναμη του ντοκιμαντέρ να αποτυπώνει την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα και τις πιο επίκαιρες ιστορίες σε όλο τον πλανήτη.
