«Καστοριά: Ο ξανακερδισμένος τόπος του Τάκη Κανελλόπουλου» είναι ο τίτλος του αφιερώματος που θα παρουσιάσει το 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να παρακολουθήσει την ταινία του «ποιητή» του ελληνικού σινεμά.
Μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα, η Ελένη Ανδρουτσοπούλου, επικεφαλής του ελληνικού προγράμματος του Φεστιβάλ εξηγεί: «Το 2023, στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όταν παρουσιάσαμε το μεγάλο αφιέρωμα στον Τάκη Κανελλόπουλο δεν είχαμε καταφέρει να εντοπίσουμε την ταινία “Καστοριά”, παρά την εκτενή έρευνα που κάναμε, διότι δεν είχαν τα δικαιώματα οι κληρονόμοι. Ήταν μεγάλος ο κόπος μας και μεγάλη η στεναχώρια μας που δεν καταφέραμε να τη βρούμε. Κι ένα χρόνο μετά η χαμένη ταινία ήρθε στα χέρια μας μαγικά, από μία ανώνυμη πηγή, ένα δίκτυο συλλεκτών που από πάθος για το ελληνικό σινεμά συλλέγουν ταινίες. Η κόπια δεν είναι εξαιρετικής ποιότητας και κάνουμε προσπάθεια από το Φεστιβάλ να αποκατασταθεί, εφόσον είναι εφικτό. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ η ταινία θα προβληθεί δωρεάν για το κοινό, ένα δώρο από μας για τον κόσμο. Θέλουμε παράλληλα να ξεκινήσει μία συζήτηση για το πώς χάνονται κάποια διαμάντια, όταν χάνονται οι δημιουργοί τους, και να γίνει μία πιο συντονισμένη προσπάθεια ώστε να διασωθεί αυτός ο τεράστιος πλούτος».
Η πόλη - νεράιδα
Ποια είναι η Καστοριά του Τάκη Κανελλόπουλου όπως την καταγράφει με τον μαγικό φακό του στο τρίτο και τελευταίο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ του; «Αυτό το φιλμ των 24 λεπτών, γυρισμένο το 1969, είναι η περιπλάνηση ενός ονειροπόλου καβαλάρη στην Καστοριά, ο οποίος ψάχνει μία νεράιδα. Εντέλει νεράιδα δεν βρίσκει, βρίσκει όμως τη μαγεία της πόλης της Καστοριάς και της λίμνης, και ιδίως των ανθρώπων της. Είναι μία μαγική ταινία με φοβερά πλάνα και έντονη λυρικότητα, στοιχεία που χαρακτηρίζουν το σύμπαν του Τάκη Κανελλόπουλου. Μία συγκινητική ταινία, που αξίζει να τη δει ο κόσμος», τονίζει η κ. Ανδρουτσοπούλου.
Το σπουδαίο αυτό ντοκουμέντο θα προβληθεί στην 27η διοργάνωση μαζί με τα ντοκιμαντέρ «Θάσος» και «Μακεδονικός Γάμος» του Τάκη Κανελλόπουλου, τα οποία από κοινού συνιστούν μια άτυπη «Μακεδονική τριλογία» ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη.
Το Σάββατο 8 Μαρτίου, στις 13.00, θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Παύλος Ζάννας ανοιχτή συζήτηση με τίτλο «Καστοριά: Ο ξανακερδισμένος τόπος του Τάκη Κανελλόπουλου».
Το βλέμμα στην Ελλάδα
Με αφορμή τη μαγική ιστορία της αναζήτησης και του εντοπισμού της χαμένης ταινίας του Τάκη Κανελλόπουλου οι άνθρωποι του Φεστιβάλ αποφάσισαν να παρουσιάσουν στο 27o Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ένα αφιέρωμα στην ελληνική ύπαιθρο μέσα από ντοκιμαντέρ σπουδαίων δημιουργών, ως επί το πλείστον σπάνια και λιγότερο προβεβλημένα. Το αφιέρωμα με τίτλο «Γεωγραφία του βλέμματος: Εκτός σχεδίου Ελλάδα (1950-2000)» περιλαμβάνει 19 ταινίες τεκμηρίωσης που συνθέτουν ένα πολυεπίπεδο και διαφωτιστικό πορτρέτο της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής ζωής της χώρας στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
«Στην πλειοψηφία τους ήταν ταινίες που δεν ήταν εύκολο να βρεθούν και να προβληθούν», παρατηρεί η κ. Ανδρουτσοπούλου, που επιμελήθηκε το αφιέρωμα μαζί με τον Μανώλη Κρανάκη, κριτικό κινηματογράφου, και τον Γιάννη Παλαβό, συνεργάτη του διεθνούς προγράμματος του Φεστιβάλ. «Είναι ένα αφιέρωμα σε ελληνικές πόλεις και χωριά μέσα από το οποίο καταγράφεται και η αλλαγή της ματιάς στο ελληνικό ντοκιμαντέρ. Από το πιο πληροφοριακό είδος, την καταγραφή επικαίρων, αρχίζει μία στροφή στο δημιουργικό ντοκιμαντέρ. Με αφορμή γεγονότα και κοινωνικές αλλαγές σε τόπους, διακρίνουμε μία περισσότερο δημιουργική γραφή και ένα ιδιαίτερο κινηματογραφικό βλέμμα, το βλέμμα του δημιουργού. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει ταινίες από σημαντικούς σκηνοθέτες, πολλούς από τους οποίους δεν τους έχουμε συνδέσει με το ντοκιμαντέρ. Ορισμένα από τα ντοκιμαντέρ του αφιερώματος έχουν προβληθεί ελάχιστες φορές στη μεγάλη οθόνη και αποτελούν πολύτιμα κειμήλια όχι μόνο για την ελληνική κινηματογραφική ιστορία, αλλά και για την πνευματική κληρονομιά της χώρας».
Οι ταινίες του αφιερώματος: «Λευκάδα: Το νησί των ποιητών» του Ροβήρου Μανθούλη (1958), «Αναστενάρια, Πυροβασία» και «Αλουμίνιον της Ελλάδος» (1965) του Ρούσσου Κούνδουρου (1959), «Μακεδονικός γάμος» (1960), «Θάσος» (1961) και «Καστοριά» (1969) του Τάκη Κανελλόπουλου, «Πρέσπες» (1966) και «Γάζωρος Σερρών» (1974) του Τάκη Χατζόπουλου, «Θηραϊκός Όρθρος» των Κώστα Σφήκα - Σταύρου Τορνέ (1968), «Επισκεφθείτε την Ελλάδα» του Φώτου Λαμπρινού (1969), «Ο χορός των τράγων» του Παντελή Βούλγαρη (1971), «Εν Μυτιλήνη» του Μάνου Ευστρατιάδη (1973), «Μέγαρα» των Σάκη Μανιάτη – Γιώργου Τσεμπερόπουλου (1974), « Πάνω σ’ ένα μικρό ελληνικό νησί» του Μαθού Γιαμαλάκη (1978), «Ένα ντοκυμαντέρ» του Νίκου Κουτελιδάκη (1980), «Το στρώμα της καταστροφής» του Κώστα Βρεττάκου (1980), «Φούρνοι, μια γυναικεία κοινωνία» των Αλίντας Δημητρίου – Νίκου Κανάκη (1983), «Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου (1997) και «Ο χορός των αλόγων» του Χρήστου Βούπουρα (2001).
