Σ. ΠΑΥΛΙΔΗΣ - Μ. ΣΚΟΡΔΥΛΗΣ ΣΤΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΝΕΑ

Γιατί το ρήγμα της Κωνσταντινούπολης είναι επικίνδυνο

Ακούστε το άρθρο 8'
23.04.2025 | 23:20
Σεισμός στην Κωνσταντινούπολη / Φωτογραφία Αρχείου
/Eurokinissi
Τους λόγους για τους οποίους θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα 24ωρο ακόμη προκειμένου να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για το εάν ο σεισμός μεγέθους 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ήταν ο κύριος σεισμός αναλύουν δύο σημαντικοί επιστήμονες στα Μακεδονικά Νέα. Ο λόγος για τον ομότιμο καθηγητή Νεοτεκτονικής και Παλαιοσεισμολογίας στο​ Τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Σπύρο Παυλίδη και για τον καθηγητή Σεισμολογίας, Μανώλη Σκορδύλη.

Μιλώντας για την ενεργοποίηση του ρήγματος της Σηλυβρίας που έδωσε και τον μεγάλο σεισμό μεγέθους 6,2 βαθμών με επίκεντρο περιοχή κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ο Σπύρος Παυλίδης σημειώνει πως «πρόκειται για τμήμα του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας το οποίο ονομάζουμε ρήγμα της Σηλυβρίας που αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι ενεργοποιείται. Οι μηχανισμοί γέννησης του σεισμού 6,2 που είχε κι έναν προσεισμό 3,9 και ακολούθησαν κι άλλοι πολλοί μεγέθους μέχρι και 5,1 βαθμών, δείχνουν ότι πρόκειται για ένα δεξιόστροφο ρήγμα οριζόντιας μετατόπισης, που σημαίνει δηλαδή ότι τα τμήματα του ανώτερου φλοιού που κινήθηκαν, το έκαναν με μια οριζόντια κίνηση. 

Αυτό το ρήγμα ήταν υποψήφιο για σεισμό εδώ και 25 χρόνια. Μετά τον σεισμό του 1999 στη Νικομήδεια στην περιοχή γίνονται πειράματα από πάρα πολλές ομάδες. Επίσης είναι χαρακτηριστικό πως στις 16 Νοεμβρίου του 2023 το ίδιο συγκεκριμένο ρήγμα είχε δώσει έναν σεισμό 5,7 Ρίχτερ που θεωρήθηκε πρόδρομος σεισμός με αποτέλεσμα να υπάρξουν προειδοποιήσεις από Τούρκους σεισμολόγους για επερχόμενο μεγαλύτερο. Λειτούργησε δηλαδή ως «καμπανάκι» κινδύνου. 

Τώρα, αυτά τα ρήγματα είναι πολύ γνωστά και πολύ καλά χαρτογραφημένα και από το μήκος τους και από την ιστορική σεισμικότητα που έχουν καταγράψει γνωρίζουμε ότι έχουν δυναμικότητα 7+. Αυτή τη στιγμή έδωσε έναν 6,2 με αρκετούς μετασεισμούς αλλά με την εκτίμηση ότι αναμένουμε και κάτι μεγαλύτερο. Μακάρι να είναι αυτός ο κύριος και να είναι αυτός που αναμενόταν σε αυτή την περιοχή». 

Αυτό το μέγεθος του σεισμού ωστόσο, μπορεί να ενεργοποιήσει άλλα ρήγματα που διέρχονται από τον ελλαδικό χώρο; Σύμφωνα με τον καθηγητή Νεοτεκτονικής και Παλαιοσεισμολογίας «είναι λίγο δύσκολο, αν και το ρήγμα της Ανατολίας επηρεάζει την τάφρο του Βορείου Αιγαίου η οποία ούτως ή άλλως οι σεισμοί που δίνει είναι μακριά από κατοικημένες περιοχές. Θα δούμε σε λίγες ημέρες πού έχουν μεταφερθεί οι τάσεις, σε ποια ρήγματα γειτονικά και ενδεχομένως να μπορούμε να πούμε περισσότερα. Ωστόσο σε πρώτη φάση τέτοια εκτίμηση δεν υπάρχει. Αλλά σε γενικότερο πλαίσιο το ρήγμα της βόρειας Ανατολίας όταν προχωρήσει και στη θάλασσα του Μαρμαρά επηρεάζει και την τάφρο του βορείου Αιγαίου. Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει γενικότερα μια ανησυχία και σενάρια για ισχυρότερο σεισμό που έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη, αλλά να είστε σίγουροι ότι σε επίπεδο πρόληψης έχουν παρθεί πολλά μέτρα» κατέληξε ο καθηγητής.

Σκορδύλης: Νωρίς για οποιαδήποτε εκτίμηση

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Μανώλης Σκορδύλης αναφερόμενος στα στοιχεία του ρήγματος που προκάλεσε τον σεισμό της Κωνσταντινούπολης τόνισε ότι «παρά το γεγονός πως μετά το 6,2 δείχνει να έχει χαρακτηριστικά μετασεισμικής ακολουθίας, είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε οποιαδήποτε εκτίμηση. Και αυτό όχι γιατί έχουμε κάποιες ενδείξεις διαφορετικές, αλλά γιατί ο χώρος στον οποίο εκδηλώθηκε αυτός ο σεισμός, είναι ο χώρος που στο παρελθόν έχει φιλοξενήσει επίκεντρα πολύ - πολύ ισχυρότερων σεισμών. Επομένως μία δόνηση 6,2 δεν παύει να είναι μια ισχυρή δόνηση, αλλά δεν παύει να είναι και μικρή σε σχέση με σεισμούς που έχουν εκδηλωθεί στο παρελθόν στην περιοχή και ήταν μεγαλύτεροι των 7 βαθμών. 

Για τον λόγο αυτόν θεωρώ λοιπόν, ότι είναι νωρίς να κάνουμε την οποιαδήποτε εκτίμηση. Από τη μια δηλαδή δεν είναι μικρός αλλά από την άλλη δεν αποκλείεται να αποτελεί και δόνηση προσεισμικής δραστηριότητας. Είναι ένα δυσοίωνο σενάριο, το οποίο όμως δεν μπορούμε να αποκλείσουμε λόγω του κακού ιστορικού της περιοχής. Σε κάθε περίπτωση για να μπορέσουμε να έχουμε μια τεκμηριωμένη εκτίμηση, γιατί πάντα με εκτιμήσεις μιλάμε, θα πρέπει να υπάρχουν δεδομένα τουλάχιστον 24 αν όχι 48 ωρών, προκειμένου να δούμε τις διαστάσεις του χώρου που έχει διεγερθεί, να δούμε αν οι διαστάσεις αυτές δικαιολογούν την εκδήλωση σεισμού μεγέθους 6,2 βαθμών ή μήπως είναι μεγαλύτερος ο χώρος που διεγέρθηκε και άρα θα μπορούσε να δώσει και μεγαλύτερη σεισμική δόνηση. 

Αυτά και άλλα πράγματα, π.χ. για τις κατανομές των μεγεθών κλπ, θα πρέπει να έχουμε δεδομένα τουλάχιστον 24 ωρών ούτως ώστε το όποιο συμπέρασμα βγάλουμε να είναι αντικειμενικό, αντί ενός προσωρινού Screen Shot της όλης κατάστασης».   

Επίσης αναφερόμενος στο γεγονός ότι η Κωνσταντινούπολη άντεξε παρά την ισχυρή δόνηση, ο κ. Σκορδύλης υπογράμμισε ότι «ναι ισχύει αυτό, αλλά η πόλη εκτείνεται σε μια πολύ μεγάλη έκταση όπου το δυτικότερο τμήμα βρίσκεται περίπου στα 45 χιλιόμετρα από το επίκεντρο, ενώ το ανατολικότερο βρίσκεται σε πάνω από 100 χιλιόμετρα. Προφανώς δέχθηκε διαφορετικές κινήσεις σε όλο της το μήκος η Κωνσταντινούπολη, αλλά από εκεί και μετά προφανώς σε τέτοιες αποστάσεις ένας σεισμός αυτής της τάξης μεγέθους είναι λογικό να μην προκαλεί σοβαρά προβλήματα, εκτός και αν υπάρχουν προβληματικές κατασκευές. Στη Θεσσαλονίκη το 1978, είχαμε σεισμό 6,5 Ρίχτερ, σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από την πόλη και έπεσε μία οικοδομή η οποία ήταν προβληματική. Οι υπόλοιπες οικοδομές άντεξαν.

Θέλω να πω δηλαδή ότι τότε είχαμε 6,5 βαθμούς σε 30 χιλιόμετρα και η Θεσσαλονίκη άντεξε. Χθες, είχαμε έναν σεισμό 6,2 σε τριπλάσια απόσταση και η Κωνσταντινούπολη δεν αντιμετώπισε σοβαρές φθορές» . 

Θωμάς Καλέσης