Η σορός του εκλιπόντα ποντίφικα αργά το βράδυ της Δευτέρας μεταφέρθηκε στο παρεκκλήσι του ξενώνα της Αγίας Μάρθας, όπου διέμενε. Το γραφείο και το διαμέρισμά του σφραγίστηκαν.
Η ιταλική κυβέρνηση αναμένεται να κηρύξει τριήμερο εθνικό πένθος.
Η ζωή του και τα επόμενα βήματα για την εκλογή του νέου Ποντίφικα
Ο θάνατος του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος απεβίωσε το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα σε ηλικία 88 ετών, από εγκεφαλικό επεισόδιο, σηματοδοτεί την εκκίνηση του τελετουργικού που αφορά την ταφή του, αλλά και την έναρξη των διαδικασιών που θα οδηγήσουν στην εκλογή του νέου Προκαθήμενου της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Οι τελετουργίες σηματοδοτούν το τέλος μιας ποιμαντικής θητείας στον παπικό θρόνο και την έναρξη της επόμενης:
Τη διαχείριση των καθημερινών υποθέσεων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που αριθμεί σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια πιστούς, αναλαμβάνει ο Camerlengo (οικονόμος ή καμεράριος), του Πάπα, ο οποίος σήμερα είναι ο Ιρλανδο-αμερικανός καρδινάλιος Κέβιν Φάρελ.
Ο Καμερλένγκο είναι υπεύθυνος για την επίσημη διαπίστωση του θανάτου του Πάπα, πλέον με ιατρική βεβαίωση και ληξιαρχική πράξη. Παραδοσιακά μέχρι τον 20ό αιώνα, αυτή η διαδικασία γινόταν ως εξής: χτυπούσαν το μέτωπο του Πάπα τρεις φορές με ασημένιο σφυρί.
Επίσης, ο Καμερλένγκο σφραγίζει την προσωπική κατοικία του Πάπα, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η απλή σουίτα του στον ξενώνα Santa Marta, ενώ καταστρέφει τη «Δαχτυλίδι του Ψαρά» (Anello Piscatorio) και τη μολύβδινη σφραγίδα του, ώστε να αποτραπεί οποιαδήποτε κακόβουλη χρήση τους.
Στη συνέχεια, αποφασίζει σε συνεργασία με άλλους καρδινάλιους πότε θα μεταφερθεί η σορός του Πάπα για λαϊκό προσκύνημα.
Σε τριήμερο λαϊκό προσκύνημα η σορός του την Τετάρτη
Η σορός του Πάπα Φραγκίσκου πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα για τρεις ημέρες. Τη Δευτέρα του Πάσχα (21/04) η σορός του ποντίφικα, όπως έγινε γνωστό, θα τοποθετηθεί σε απλό, ξύλινο φέρετρο, σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει ο ίδιος.
Όπως μεταδίδουν τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, ο Φραγκίσκος θεωρείται πιθανό να έχασε την ζωή του από εγκεφαλικό επεισόδιο, κατά την διάρκεια του ύπνου.
Η σορός του πάπα Φραγκίσκου πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα την Τετάρτη (23/04). Τη Δευτέρα του Πάσχα (21/04), σύμφωνα με πληροφορίες, υψηλόβαθμος κληρικός πρόκειται να ευλογήσει την σορό, στο εσωτερικό του ξενώνα της Αγίας Μάρθας, τον οποίο είχε επιλέξει ως τόπο διαμονής ο ποντίφικας.
Από το Βατικανό έγινε γνωστό, παράλληλα, ότι το Άγιο Έτος των Καθολικών (την έναρξη του οποίου είχε κηρύξει ο Φραγκίσκος στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου) θα συνεχιστεί, αν και θα πρέπει να αναβληθούν -υποχρεωτικά- κάποιες προγραμματισμένες θρησκευτικές εκδηλώσεις.
Η ακριβής ημερομηνία της κηδείας του εκλιπόντα ποντίφικα θα αποφασιστεί από την ολομέλεια των καρδιναλίων. Το ανώτατο όριο για την τέλεσή της, πάντως, το οποίο τίθεται από το τελετουργικό, είναι εννέα ημέρες μετά τον θάνατο του Αγίου Πατέρα των Καθολικών.
Οι κανόνες που θα ακολουθήσει το Κονκλάβιο
Όσο για το Κονκλάβιο των καρδιναλίων, αρμόδιο για την εκλογή του νέου ποντίφικα, συνήθως συνέρχεται εντός τριών εβδομάδων από την ημέρα του θανάτου του πάπα και έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος σε αυτό, οι καρδινάλιοι ηλικίας μέχρι ογδόντα ετών. Στην φάση αυτή είναι 136 και σε ποσοστό 70% είχαν επιλεγεί από τον Φραγκίσκο. Όλες οι σχετικές ψηφοφορίες είναι μυστικές και για την εκλογή του νέου αρχηγού της Καθολικής Εκκλησίας απαιτούνται τα δυο τρίτα των ψήφων.
Σύμφωνα με τους σχολιαστές, το κονκλάβιο που θα συνέλθει τις επόμενες εβδομάδες, πρόκειται να έχει ως κύρια σημεία αναφοράς του την εκκλησιαστική συνοδικότητα και μια ιδιαίτερη ευαισθησία προς περιοχές του πλανήτη μας στις οποίες η ζωή των ανθρώπων περνά καθημερινά από σημαντικές δοκιμασίες. Χώρες και περιοχές που κάποιοι θα αποκαλούσαν «περιφερειακές» και όχι πρωτεύουσας γεωπολιτικής σημασίας οι οποίες, όμως, ήταν στο επίκεντρο της δράσης του Φραγκίσκου
Από την τριακοστή τρίτη ψηφοφορία του κονκλάβιου, τέλος, σε περίπτωση που δεν έχει ακόμη εκλεγεί ο νέος ποντίφικας, η επιλογή των καρδιναλίων θα περιοριστεί στους δυο υποψήφιους που μέχρι εκείνη την στιγμή θα έχουν λάβει τις περισσότερες ψήφους και ο πάπας θα εκλεγεί με απλή πλειοψηφία.
Ποιος ήταν ο πάπας Φραγκίσκος
Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο εξελέγη Πάπας στις 13 Μαρτίου 2013, προκαλώντας έκπληξη σε πολλούς παρατηρητές της Εκκλησίας. Ο Αργεντινός ιερέας, γνωστός για το πάθος του υπέρ των φτωχών, θεωρούνταν τότε αουτσάιντερ.
Από την αρχή της θητείας του επιχείρησε να προβάλει την απλότητα στον ρόλο του. Ποτέ δεν εγκαταστάθηκε στα πολυτελή παπικά διαμερίσματα του Αποστολικού Παλατιού, όπως έκαναν οι προκάτοχοί του, δηλώνοντας ότι προτιμούσε ένα κοινοτικό περιβάλλον για την «ψυχική του υγεία».
Ανέλαβε τα ηνία μιας Εκκλησίας που είχε υποστεί σοβαρό πλήγμα από σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης και μαστιζόταν από εσωτερικές διαμάχες στη γραφειοκρατία του Βατικανού. Είχε εκλεγεί με σαφή εντολή να αποκαταστήσει την τάξη και την αξιοπιστία.
Ωστόσο, όσο προχωρούσε η θητεία του στον παπικό θρόνο, αντιμετώπισε σφοδρές επικρίσεις από συντηρητικούς, που τον κατηγορούσαν ότι υπονόμευσε αγαπημένες παραδόσεις. Την ίδια στιγμή, πολλοί προοδευτικοί θεωρούσαν πως δεν είχε τολμήσει αρκετά για να αναμορφώσει ουσιαστικά την 2.000 ετών Εκκλησία.
Παρά τις εσωτερικές αντιδράσεις, ο Φραγκίσκος αναδείχθηκε σε παγκόσμιο σύμβολο. Σε πλήθος διεθνών ταξιδιών, συγκέντρωσε τεράστια πλήθη και προώθησε ακούραστα τον διαθρησκευτικό διάλογο, την ειρήνη και την υπεράσπιση των περιθωριοποιημένων, όπως οι μετανάστες.
Για μεγάλο μέρος της θητείας του, το Βατικανό φιλοξενούσε δύο Πάπες, καθώς ο προκάτοχός του, Βενέδικτος ΙΣΤ΄, είχε επιλέξει να παραμείνει στην Αγία Έδρα μετά την παραίτησή του το 2013, μια απόφαση που άνοιξε τον δρόμο για την εκλογή του Φραγκίσκου.
Ο Βενέδικτος, εμβληματική μορφή του συντηρητικού μπλοκ, πέθανε τον Δεκέμβριο του 2022, αφήνοντας τον Φραγκίσκο μόνο στην παπική σκηνή.
Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025, ο Φραγκίσκος είχε ορίσει σχεδόν το 80% των καρδιναλίων που έχουν δικαίωμα ψήφου για την εκλογή του διαδόχου του, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες συνέχισης της προοδευτικής του πορείας, παρά την αυξανόμενη πίεση από παραδοσιακούς κύκλους.
Η ταφή και το πένθος
Η σορός του Πάπα θα τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα, ύστερα από απόφαση του Καμερλένγκο και των καρδιναλίων εκλεκτόρων κάτω των 80 ετών. Το πένθος διαρκεί 9 ημέρες, ενώ η ταφή πραγματοποιείται μεταξύ της τέταρτης και έκτης ημέρας από τον θάνατό του.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, σε μια ακόμη ένδειξη ταπεινότητας, είχε τροποποιήσει το 2024 τα τελετουργικά της κηδείας, ζητώντας να ταφεί στη Βασιλική της Santa Maria Maggiore, κοντά στην αγαπημένη του εικόνα της Παναγίας, και όχι στους υπόγειους τάφους του Αγίου Πέτρου.
Ζήτησε ακόμη να τοποθετηθεί σε απλό ξύλινο φέρετρο και να μη στηθεί η παραδοσιακή εξέδρα (catafalque) για την έκθεσή του στο κοινό.
το Βατικανό έδωσε στη δημοσιότητα το κείμενο της διαθήκης του ποντίφικα, στην οποία ο εκλιπών είχε ορίσει από το 2022 τον τόπο όπου επιθυμούσε να ταφεί.
Το έγγραφο συντάχθηκε στις 29 Ιουνίου 2022. Σε αυτό ο Πάπας Φραγκίσκος έδινε οδηγίες για την ταφή του που ήθελε να πραγματοποιηθεί στη Βασιλική της Αγίας Μαρίας της Μείζονος, στην Ρώμη και όχι στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, εντός του Βατικανού. Αν και η επιθυμία του αυτή είχε γίνει ήδη γνωστή, η δημοσιοποίηση του εγγράφου από το Βατικανό έχει ξεχωριστή αξία.
Στο κείμενο αυτό διευκρινίζεται ότι ο Φραγκίσκος επιθυμούσε να ταφεί «στο έδαφος, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο διάκοσμο» αλλά μόνο με το όνομά του, γραμμένο στα λατινικά, Franciscus.
Σύμφωνα εξάλλου με την ανακοίνωση, ο ποντίφικας είχε φροντίσει να καλυφθούν τα έξοδα της κηδείας του από έναν ανώνυμο δωρητή.
Ολόκληρο το κείμενο της διαθήκης του Πάπα Φραγκίσκου:
«Καθώς αισθάνομαι το λυκόφως της επίγειας ζωής μου να πλησιάζει, και με σταθερή ελπίδα στην αιώνια ζωή, επιθυμώ να εκφράσω τις τελευταίες μου επιθυμίες οι οποίες αφορούν αποκλειστικά στον τόπο της ταφής μου.
Σε όλη μου τη ζωή, και κατά τη διάρκεια της διακονίας μου ως ιερέας και επίσκοπος, εμπιστεύτηκα πάντα τον εαυτό μου στη Μητέρα του Κυρίου μας, την Υπεραγία Θεοτόκο. Γι' αυτό παρακαλώ να αναπαυθεί το θνητό μου λείψανο - εν αναμονή της Ανάστασης - στην Παπική Βασιλική της Αγίας Μαρίας της Μεγίστης.
Εύχομαι το τελευταίο μου επίγειο ταξίδι να τελειώσει ακριβώς σε αυτό το αρχαίο Μαριανό ιερό, όπου σταματούσα πάντα για να προσεύχομαι στην αρχή και στο τέλος κάθε Αποστολικού Ταξιδιού, εμπιστευόενος με σιγουριά τις προθέσεις μου στην Άμωμη Μητέρα και ευχαριστώντας για την ευγενική και μητρική της φροντίδα.
Ζητώ να προετοιμαστεί ο τάφος μου στην ταφική κόγχη στο πλευρικό κλίτος μεταξύ του παρεκκλησίου Pauline (Chapel of the Salus Populi Romani) και του παρεκκλησίου Sforza της Βασιλικής, όπως φαίνεται στο συνημμένο σχέδιο.
Πώς ανακοινώνεται νέος Ποντίφικας
Όταν αναδειχθεί νέος Πάπας, τού τίθεται το ερώτημα αν αποδέχεται την εκλογή και ποιο παπικό όνομα επιθυμεί να λάβει. Αν αρνηθεί, η διαδικασία ξεκινά από την αρχή. Αν αποδεχτεί, φοράει τα λευκά άμφια που έχουν προετοιμαστεί σε τρία μεγέθη και κάθεται στον θρόνο της Καπέλα Σιστίνα, όπου δέχεται την υπόκλιση και την υπακοή των καρδιναλίων.
Το παγκόσμιο κοινό πληροφορείται την εκλογή μέσω του χαρακτηριστικού λευκού καπνού που βγαίνει από την καμινάδα της Καπέλα Σιστίνα. Ο λευκός καπνός παράγεται καίγοντας τα ψηφοδέλτια με ειδικά χημικά, ενώ ο μαύρος καπνός σημαίνει ότι δεν υπήρξε εκλογή.
Λίγη ώρα αργότερα, ο ανώτερος καρδινάλιος διάκονος – αυτήν τη στιγμή ο Γάλλος Καρδινάλιος Ντομινίκ Μανμπερτί – εμφανίζεται στο κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου για να αναφωνήσει το ιστορικό «Habemus Papam» («Έχουμε Πάπα»).
Ο νέος Ποντίφικας κάνει τότε την πρώτη του εμφάνιση και δίνει την ευλογία του στους πιστούς, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για την Καθολική Εκκλησία.
