Η Ουάσινγκτον επέβαλε δασμούς έως και 245% στις κινεζικές εξαγωγές και το Πεκίνο απάντησε με αντίμετρα και δασμούς 125% σε αμερικανικά προϊόντα. Παρά τις εκκλήσεις για διάλογο, ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ δηλώνει έτοιμος να «πολεμήσει μέχρι τέλους».
Ενώ οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις και οι αγορές προετοιμάζονται για περισσότερη αβεβαιότητα, καθώς οι φόβοι για παγκόσμια ύφεση έχουν αυξηθεί.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, την ίδια στιγμή η Κίνα επιστρατεύει μια σειρά από ισχυρά «όπλα», ορισμένα γνωστά και άλλα λιγότερο, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της και να αντέξει την πίεση.
Ποια είναι αυτά τα πέντε βασικά πλεονεκτήματά της απέναντι στους δασμούς και τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ;
Οικονομική αντοχή
Με πληθυσμό άνω του ενός δισεκατομμυρίου και ισχυρή παραγωγική βάση, η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να απορροφήσει τις επιπτώσεις των δασμών αποτελεσματικότερα από μικρότερες χώρες.
Με περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, διαθέτει επίσης μια τεράστια εγχώρια αγορά που θα μπορούσε να αποφορτίσει τους εξαγωγείς που ταλανίζονται από τους δασμούς των ΗΠΑ.
«Η κυβέρνηση μπορεί να υπομείνει τον πόνο για να αποφύγει τη συνθηκολόγηση σε αυτό που πιστεύει ότι είναι επιθετικότητα των ΗΠΑ», δήλωσε ειδικός σε θέματα εμπορίου ΗΠΑ-Κίνας στο βρετανικό μέσο.
Επιπλέον, το αυταρχικό της σύστημα εξουσίας τη βοηθά να παρακάμπτει τις πιέσεις της κοινής γνώμης. Ενώ σημειώνεται πως δεν προβλέπονται σύντομα εκλογές που θα κρίνουν τους ηγέτες της.
Παρόλα αυτά, σίγουρα παρατηρείται μια αναταραχή, ιδιαίτερα επειδή υπάρχει ήδη δυσαρέσκεια για μια συνεχιζόμενη κρίση ακινήτων και απώλειες θέσεων εργασίας.
Η Κίνα επενδύει στο μέλλον
Η Κίνα ήταν ανέκαθεν γνωστή ως το εργοστάσιο του κόσμου, κάτι που σημαίνει ότι έχει ρίξει δισεκατομμύρια για αυτή την «κατάκτηση». Υπό τον Σι, βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου με τις ΗΠΑ για την τεχνολογική κυριαρχία.
Έχει επενδύσει σημαντικά στην εγχώρια τεχνολογία, από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως τα τσιπ και την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν το chatbot DeepSeek, το οποίο εξυμνήθηκε ως ένας τρομερός αντίπαλος του ChatGPT, και την BYD, η οποία νίκησε την Tesla πέρυσι για να γίνει ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλεκτρικών οχημάτων (EV) στον κόσμο. Η Apple έχει χάσει το πολύτιμο μερίδιο αγοράς της από τοπικούς ανταγωνιστές όπως η Huawei και η Vivo.
Ενώ πρόσφατα το Πεκίνο ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να δαπανήσει περισσότερα από 1 δισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία για να υποστηρίξει την καινοτομία στο AI.
Οι αμερικανικές εταιρείες έχουν προσπαθήσει να μεταφέρουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους μακριά από την Κίνα, αλλά δυσκολεύτηκαν να βρουν τις ίδιες υποδομές και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό αλλού.
Μαθήματα από τον Τραμπ 1.0
Από τότε που οι δασμοί του Τραμπ έπληξαν τους κινεζικούς ηλιακούς συλλέκτες το 2018, το Πεκίνο επιτάχυνε την προσπάθεια αυτονόμησης.
Έχει διοχετεύσει δισεκατομμύρια σε ένα αμφιλεγόμενο πρόγραμμα εμπορίου και υποδομών, γνωστότερο ως πρωτοβουλία Belt and Road, για να ενισχύσει τους δεσμούς με τον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο.
Η επέκταση του εμπορίου με τη Νοτιοανατολική Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική έρχεται καθώς η Κίνα προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τις ΗΠΑ.
Η Κίνα είναι πλέον ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος για 60 χώρες. Οι εισαγωγές σόγιας από τις ΗΠΑ έχουν περιοριστεί στο ήμισυ, ενώ η Βραζιλία ανέλαβε τον ρόλο βασικού προμηθευτή.
Οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Κίνας: Αυτή η θέση ανήκει πλέον στη Νοτιοανατολική Ασία.
Στην πραγματικότητα, η Κίνα ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος για 60 χώρες το 2023 - σχεδόν διπλάσιες από τις ΗΠΑ. Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο, σημείωσε πλεόνασμα ρεκόρ ύψους 1 δισ. δολαρίων στο τέλος του 2024.
Διαχείριση αμερικανικών ομολόγων
Ο Τραμπ παρέμεινε σταθερός στις αποφάσεις του καθώς οι μετοχές έπεφταν κατακόρυφα μετά την ανακοίνωση των σαρωτικών δασμών του στις αρχές Απριλίου, παρομοιάζοντας τις κλιμακούμενες εισφορές του με «φάρμακο».
Αλλά έκανε στροφή, αναστέλλοντας τους περισσότερους από αυτούς τους δασμούς για 90 ημέρες μετά από μια απότομη πώληση των αμερικανικών κρατικών ομολόγων. Γνωστά και ως κρατικά ομόλογα, τα οποία θεωρούνται εδώ και καιρό ασφαλείς επενδύσεις. Αλλά ο εμπορικός πόλεμος έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη στα περιουσιακά στοιχεία.
Από τότε ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων με την Κίνα, λέγοντας ότι οι δασμοί στα κινεζικά προϊόντα «θα μειωθούν σημαντικά, αλλά δεν θα είναι μηδενικοί».
Έτσι, επισημαίνουν οι ειδικοί, το Πεκίνο γνωρίζει πλέον ότι η αγορά ομολόγων μπορεί να ταρακουνήσει τον Τραμπ, και θεωρούν ότι δεν θα ενεργοποιήσει αυτό το «όπλο» παρά μόνο ως απειλή.
Η Κίνα κατέχει επίσης 700 δισ. δολάρια σε κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ. Η Ιαπωνία, ένας σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ, είναι ο μόνος μη αμερικανός κάτοχος που κατέχει περισσότερα από αυτά.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό δίνει στο Πεκίνο μόχλευση: Τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης προβάλλουν τακτικά την ιδέα της πώλησης ή της παρακράτησης αγορών αμερικανικών ομολόγων ως «όπλο».
Κυριαρχία σε σπάνιες γαίες και στρατηγικά μέταλλα
Σε αυτό το σημείο βρίσκεται το ισχυρότερο χαρτί της Κίνας. Κατέχει το 61% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών και το 92% της επεξεργασίας τους.
Πρόκειται για αναντικατάστατα στοιχεία στην παραγωγή ηλεκτρονικών, AI chips, αμυντικών συστημάτων και EVs. Ήδη το Πεκίνο επέβαλε περιορισμούς σε επτά κρίσιμες σπάνιες γαίες, ενώ πρόσφατα απαγόρευσε τις εξαγωγές αντιμονίου – προκαλώντας παγκόσμιο πανικό.
Η Κίνα δηλώνει ότι δεν πρόκειται να υποκύψει στις πιέσεις των ΗΠΑ. Διαθέτει βάθος, πόρους και εμπειρία από την προηγούμενη θητεία Τραμπ.
Όμως, ο εμπορικός πόλεμος δεν είναι χωρίς κόστος: κάθε επιλογή συνεπάγεται συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Και ενώ οι δύο πλευρές παίζουν σκληρό πόκερ, οι παγκόσμιες αγορές κρατούν την ανάσα του.
