Παρά το γεγονός ότι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι περίμενε για περισσότερο από έναν μήνα απάντηση από τον Λευκό Οίκο - έχοντας μάλιστα δηλώσει δημόσια ότι είναι έτοιμος να υπογράψει «οπουδήποτε, οποτεδήποτε, υπό οποιαδήποτε σύνθεση» - οι ΗΠΑ επέστρεψαν τις διαπραγματεύσεις στο μηδέν. Το νέο αμερικανικό σχέδιο δεν περιλαμβάνει ουσιαστικές καινοτομίες, αλλά αναδεικνύει εκ νέου όρους που είχαν προηγουμένως αποσυρθεί.
Έλεγχος στα κοιτάσματα και δημιουργία υπερταμείου
Στη νέα τους πρόταση, οι ΗΠΑ ζητούν από την Ουκρανία μακροχρόνια δέσμευση, συμπεριλαμβανομένων όρων που είχαν αφαιρεθεί πριν από έναν μήνα. Η Ουάσιγκτον επιδιώκει να εξασφαλίσει πλήρη έλεγχο στα αποθέματα λιθίου - καθώς και σε άλλους πολύτιμους πόρους - ώστε αρχικά να αποπληρωθεί η στρατιωτική και οικονομική βοήθεια που έχει προσφέρει στην Ουκρανία τα τελευταία τρία χρόνια, με επιτόκιο 4% ετησίως.
Επιπλέον, η αμερικανική πρόταση περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός υπερταμείου που θα διοικείται από μια τριμελή επιτροπή: δύο μέλη από την Ουκρανία και ένα από τις ΗΠΑ. Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται μόνο με πλήρη ομοφωνία, ενώ η Ουάσιγκτον θα διατηρεί για εκτεταμένη περίοδο το δικαίωμα προτίμησης σε οποιαδήποτε μελλοντική προσφορά, ακόμα και μετά την ολοκλήρωση της αποπληρωμής.
Σύμφωνα με το έγγραφο που αποκάλυψαν οι Financial Times, για τον πρώτο χρόνο ισχύος της συμφωνίας η Ουκρανία δεσμεύεται να απορρίπτει οποιαδήποτε πρόταση από τρίτους επενδυτές. Σημειώνεται επίσης πως, μετά τη δύσκολη και διπλωματικά αμήχανη επίσκεψη Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, το προσχέδιο δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά σε αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Ένα ακόμη στοιχείο που προκαλεί αίσθηση είναι η πλήρης απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρότι η Ε.Ε. έχει διαθέσει σημαντικά κεφάλαια για την υποστήριξη της Ουκρανίας—συχνά περισσότερα από αυτά των ΗΠΑ—φαίνεται ότι δεν θεωρείται ισότιμος παίκτης στην εκμετάλλευση των ουκρανικών πόρων. Η αμερικανική διοίκηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τους Ευρωπαίους ως δευτερεύοντες παράγοντες, παρά τις διαψεύσεις από Λονδίνο και Παρίσι κατά τις πρόσφατες επισκέψεις Μακρόν και Στάρμερ στην Ουάσιγκτον.
Επιπλέον, το προσχέδιο δεν περιλαμβάνει χρονοδιάγραμμα ή εκτίμηση του κόστους ερευνών, αλλά αναλυτές εκτιμούν ότι αυτά τα ζητήματα θα διευθετηθούν αν επιτευχθεί τελική συμφωνία.
Η στάση της Ουκρανίας και η αντίδραση της Μόσχας
Το Κίεβο αποφεύγει την έντονη ρητορική, αν και υπογραμμίζει ότι το αμερικανικό σχέδιο αποτελεί απλώς την αφετηρία μιας νέας διαπραγμάτευσης. Πηγές από το περιβάλλον του Ζελένσκι, αλλά και από την αντιπολίτευση, εκφράζουν ανησυχίες, τονίζοντας ότι η χώρα δεν μπορεί να γίνει «η 51η πολιτεία των ΗΠΑ» προκειμένου να διατηρήσει τη στρατιωτική της άμυνα. Επιμένουν ότι ο φυσικός πλούτος της Ουκρανίας ανήκει στους πολίτες της και όχι σε ξένες δυνάμεις.
Η σκληρή στάση των ΗΠΑ απέναντι στο Κίεβο προκάλεσε αντίδραση από τη Μόσχα. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, σε νέα ανάρτησή του, παρομοίασε τον Ζελένσκι με τον Μπενίτο Μουσολίνι, αφήνοντας αιχμές για το πώς θα μπορούσε να καταλήξει αν η Ουκρανία γίνει αμερικανικό προτεκτοράτο.
Οι προθέσεις του Τραμπ
Παρότι ο Ντόναλντ Τραμπ δεν φαίνεται να έχει σαφή εικόνα για τα οικονομικά οφέλη αυτής της συμφωνίας, επιδιώκει να τη χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί σε διεθνές επίπεδο.
Αν και είχε υποσχεθεί να τερματίσει τον πόλεμο μέσα σε 24 ώρες, τώρα η ρητορική του έχει μετατοπιστεί, καθώς πλέον μιλά για «επίλυση εντός των πρώτων 100 ημερών» της δεύτερης θητείας του. Ωστόσο, είναι αβέβαιο αν θα τηρήσει αυτή τη δέσμευση ή αν η Ουκρανία θα παραμείνει επί μακρόν κομμάτι της γεωπολιτικής στρατηγικής των ΗΠΑ.
