Σχετικά με τις αντιδράσεις που υπήρξαν στον τουρκικό Τύπο μετά την ομιλία του Αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου κατά τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου στον Λευκό Οίκο, το ενδεχόμενο επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 αλλά και για τις εξελίξεις στο Ουκρανικό, μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Κωνσταντίνος Φίλης.
Αρχικά, όσον αφορά τις δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Αμερικής στην Κωνσταντινούπολη, ο κ. Φίλης ανέφερε: «Οι Τούρκοι αντιδρούν σε κάθε τι. Και μίλησαν τώρα κάποιες εφημερίδες για το ότι αναφέρθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής σε τουρκική επικράτεια, δηλαδή στην Κωνσταντινούπολη, που προφανώς το σημείο αναφοράς του το ιστορικό, είχε να κάνει με τα βυζαντινά χρόνια. Οι Τούρκοι γενικώς είναι ευερέθιστοι γιατί θέλουν να ακούνε μόνο αυτά τα οποία ηχούν μουσική στα αυτιά τους».
«Για τη συνάντηση Φιντάν με τον Ρούμπιο δεν έχουμε κάποια ενημέρωση ακόμα πέραν των επίσημων ανακοινώσεων. Δηλαδή ότι η μεν Τουρκία στην επίσημη ανακοίνωση έδωσε έμφαση στα στρατιωτικά ζητήματα, δηλαδή ουσιαστικά σε αυτό που προσπαθεί να ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή της στο πρόγραμμα των F-35 και οι Αμερικανοί στον ρόλο που έχει η Τουρκία στην Ουκρανία, στο νότιο Καύκασο και γενικότερα τη σημασία που κατ’ αυτούς η Τουρκία έχει σε διάφορα μέτωπα ανά τον πλανήτη» συνέχισε ο κ. Φίλης.
Ερωτηθείς πόσο πιθανόν είναι να υποχωρήσουν οι ΗΠΑ σε ό, τι αφορά τα F-35, ο κ. Φίλης ανέφερε τα εξής. «Πρώτον, η Τουρκία ήταν συμπαραγωγός στο πρόγραμμα των F-35. Δεύτερον, είχε παραγγείλει έως και εκατό F-35 για την ίδια. Μιλάμε για ένα τεράστιο κόστος γιατί τα F-35, είναι το πιο ακριβό αυτή τη στιγμή αεροπλάνο καθότι είναι το μόνο αεροπλάνο πέμπτης γενιάς. Εκτοπίστηκε από το πρόγραμμα των F-35 και έχασε την παραγγελία των περίπου εκατό F-35 που είχε κάνει επειδή αποφάσισε να αγοράσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα των S-400.
Της επιβλήθηκαν όροι με βάση τον νόμο CAATSA, ο οποίος προκειμένου η Τουρκία να επανέλθει στο πρόγραμμα των F-35 είτε θα πρέπει να αποσυρθεί, αυτό όμως προϋποθέτει μία πλειοψηφία στο Κογκρέσο που ενδεχομένως να μην υπάρχει αυτή τη στιγμή για τον πρόεδρο Τραμπ ή τέλος πάντων για χάρη της Τουρκίας ή κάποιο προεδρικό διάταγμα το οποίο μπορεί να τον βάλει σε πάγο.
Αυτό που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι τα εξής. Πρώτον, ότι ο Τραμπ δίνει πολύ μεγάλη σημασία στο να εισρέουν χρήματα στην αμυντική βιομηχανία, γενικότερα να εισρέουν χρήματα στην οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών, επομένως, δεν θα είχε κανένα πρόβλημα, αν και επί των ημερών του ήταν που επιβλήθηκε ο νόμος CAATSA στην Τουρκία, άρα θα πρέπει να αναιρέσει τρόπον τινά τον εαυτό του ή η Τουρκία να κάνει κάτι θεαματικό σε σχέση με τους S-400.
Διότι οι Αμερικανοί αυτό το οποίο λένε είναι ότι, αν θέλετε F-35 θα πρέπει να αποσύρετε τους S-400, όχι μόνο να τους αποσύρετε, αλλά είτε να τους στείλετε κάπου αλλού, να μην υπάρχει καμία περίπτωση να χρησιμοποιηθούν οι S-400 γιατί οι Αμερικανοί φοβούνται ότι οι S-400 θα μπορούσαν, εφόσον ήταν έστω και μερικώς εκτός λειτουργίας ανά πάσα στιγμή να τεθούν σε λειτουργία για να μπορέσουν να διαβάσουν τα F-35. Άρα λοιπόν, υπό αυτή την έννοια η Τουρκία θα πρέπει να πάρει μια απόφαση.
Μια απόφαση που δεν θα είναι ευχάριστη σε σχέση με τη Ρωσία, ενώ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις δύο χώρες. Άρα αυτό είναι το ένα και το δεύτερο, είναι κατά πόσο χώρες όπως είναι το Ισραήλ θα έδιναν το πράσινο φως. Θα μου πείτε, το πράσινο φως του Ισραήλ απαιτείται για να επιστρέψει σε λειτουργία το πρόγραμμα των F-35; Όπως είναι η κατάσταση με τον Τραμπ, νομίζω ότι η θέση του Ισραήλ έχει μια σημασία ιδιαίτερη, όπως είναι η αντίληψη του Τραμπ και όπως είναι και η σχέση του Τραμπ με το αμερικανοεβραϊκό λόμπι» συμπλήρωσε ο κ. Φίλης.
Για το σχέδιο εκεχειρίας μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας, σύμφωνα με τον ίδιο, θα μπορούσε να είναι η αρχή μίας συμφωνίας συνολικής για την κατάπαυση του πυρός, όχι συμφωνίας ειρήνης και διευθέτησης του Ουκρανικού.
«Είμαστε αρκετά μακριά από κάτι τέτοιο. Βέβαια, βλέπουμε τη συνθετότητα της κατάστασης και συνειδητοποιεί ο πρόεδρος Τραμπ που έλεγε ότι σε 24 ώρες θα έχει λύσει το ουκρανικό ζήτημα, υπό την έννοια ότι πρώτον, υπάρχουν κάποιοι όροι που βάζει και η μία και η άλλη πλευρά. Ας πούμε, οι Ουκρανοί είπαν ότι δεν μπορεί να αρθούν οι κυρώσεις για τα ρωσικά λιπάσματα ή τα ρωσικά σιτηρά, όπως επιθυμούν οι Αμερικανοί να προσφέρουν ως δέλεαρ προς τους Ρώσους. Οι Ρώσοι είπαν ότι στη Ζαπορίζια ξεχνάτε τον πυρηνικό σταθμό, αυτός βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο, οπότε δεν είναι προς συζήτηση το τι θα δώσει η Ουκρανία στις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτή την περίπτωση. Άρα λοιπόν, είμαστε στην αρχή. Είναι προφανώς μια θετική εξέλιξη, αλλά αφορά κυρίως στην ελευθερία ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα. Δεν αφορά σε κάτι άλλο» ανέφερε ο κ. Φίλης καταλήγοντας.
