Το εγκεκριμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου ΔΠΑ 2024-2033 περιλαμβάνει 71 έργα συνολικού προϋπολογισμού 1,37 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 68 έργα εντάσσονται στην τριετή αναπτυξιακή περίοδο με αντίστοιχο κόστος επενδύσεων (CapEx) 1,34 δισ. ευρώ. Τρία νέα έργα, συνολικού προϋπολογισμού 18,98 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνονται για πρώτη φορά, ενώ τα υπόλοιπα έργα έχουν περιληφθεί σε προηγούμενα ΔΠΑ και είναι υπό ανάπτυξη.
Οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο ΔΠΑ 2024-2033 αποσκοπούν στην αύξηση της δυναμικότητας και της ευελιξίας του συστήματος, καθώς και στην αποσυμφόρηση κρίσιμων τμημάτων του ΕΣΦΑ, εξασφαλίζοντας τη βέλτιστη αξιοποίηση των υφιστάμενων και νέων υποδομών, όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης, οι αγωγοί TAP και ICGB. Το επενδυτικό πρόγραμμα στοχεύει επίσης στην ενίσχυση της εξαγωγικής ικανότητας της χώρας σε φυσικό αέριο, συμβάλλοντας στην περαιτέρω διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας και την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής, μεταξύ άλλων και με την ανάπτυξη νέων διασυνδέσεων.
Παράλληλα, αποσκοπεί στην επέκταση του δικτύου μεταφοράς, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στο φυσικό αέριο νέες περιοχές και αγορές, μεταξύ άλλων μέσα από την ανάπτυξη της αλυσίδας αξίας της Μικρής Κλίμακας LNG (Small-Scale LNG). Τέλος, σύμφωνα με τη στρατηγική του ΔΕΣΦΑ για την απανθρακοποίηση, περιλαμβάνονται μια σειρά από έργα που προετοιμάζουν το ΕΣΦΑ για την εισαγωγή ανανεώσιμων αερίων, με έμφαση στο υδρογόνο. Ανάμεσα στις σχεδιαζόμενες επενδύσεις, ξεχωρίζουν τα εξής έργα:
· Νέος αγωγός Καρπερή-Κομοτηνή: Ο νέος αγωγός μήκους 215 χλμ., που θα συνδέει την Καρπερή με την Κομοτηνή, θα αναπτυχθεί παράλληλα με την υφιστάμενη υποδομή μεταφοράς φυσικού αερίου στην περιοχή. Στόχος του είναι να ενισχύσει την ικανότητα του συστήματος για αυξημένες ροές αερίου μεταξύ Βορρά και Νότου, αντιμετωπίζοντας τα σημεία συμφόρησης και εξασφαλίζοντας σταθερή πρόσβαση σε νέα σημεία εισόδου και εξόδου του συστήματος. Ο αγωγός είναι έτοιμος να δεχθεί υδρογόνο, εφόσον οι συνθήκες της αγοράς το απαιτήσουν και το επιτρέψουν, μπορεί να συνδεθεί στο μέλλον με το έργο ανάπτυξης του δικτύου (backbone) H2 στην Καρπερή και να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά καθαρού υδρογόνου στο ανατολικό τμήμα του δικτύου. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2027.
· Αγωγός Νέα Μεσήμβρια – Εύζωνοι – Γευγελή: Το συγκεκριμένο έργο στοχεύει στη διασύνδεση των συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας και πρόκειται
να συμβάλει στην περαιτέρω διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας για τη γειτονική χώρα, αυξάνοντας τη χρήση των υποδομών του ΕΣΦΑ, και να συνεισφέρει στην αποδοτικότερη λειτουργία του συστήματος. Το έργο κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό καθώς θα ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας ως κόμβου φυσικού αερίου. Παράλληλα, θα συμβάλει στη διεύρυνση της αγοράς στην ευρύτερη περιοχή, εξασφαλίζοντας σε πιο πολλούς χρήστες πρόσβαση στο ΕΣΦΑ, ενώ θα συντελέσει και στη μείωση των χρεώσεων συστήματος λόγω της μεγαλύτερης χρήσης των εγχώριων υποδομών. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2026.
· Αγωγός Υψηλής Πίεσης Δυτικής Μακεδονίας: Ένα σημαντικό έργο υπό υλοποίηση είναι ο αγωγός φυσικού αερίου υψηλής πίεσης μήκους 160 χλμ. προς τη Δυτική Μακεδονία, με ορίζοντα ολοκλήρωσης στα μέσα του 2025. Σε επόμενη φάση, ο αγωγός θα μπορεί να υποστηρίζει και τη μεταφορά υδρογόνου (hydrogen-ready) και ενδέχεται να συνδεθεί με τον ελληνικό διάδρομο υδρογόνου (Dedicated H2 Backbone), αποτελώντας μέρος του δικτύου διακίνησης ανανεώσιμων αερίων στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
· Προβλήτα Small Scale LNG στη Ρεβυθούσα: Η νέα προβλήτα Small Scale LNG (ssLNG) στη Ρεβυθούσα θα επιτρέπει τη φόρτωση LNG σε μικρότερα πλοία. Αυτά τα πλοία θα προμηθεύουν με LNG άλλα πλοία (π.χ. φορτηγά, επιβατηγά) κυρίως στον Πειραιά και ενδεχομένως σε άλλα λιμάνια. Τα μεγαλύτερα πλοία θα μεταφέρουν LNG σε δορυφορικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διανομής LNG σε άλλες παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, είτε σε λιμάνια (όπως της Πάτρας, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα Poseidon Med II), είτε σε εκτός δικτύου εγκαταστάσεις όπου η κατανάλωση φυσικού αερίου κρίνεται εφικτή, συμπεριλαμβανομένων των νησιών, μέσω εικονικών αγωγών, παρέχοντας τη δυνατότητα πρόσβασης στο φυσικό αέριο σε νέες περιοχές και αγορές.
· Αγωγός Υψηλής Πίεσης προς την Πάτρα: Ανταποκρινόμενος στο αίτημα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, ο ΔΕΣΦΑ προχωρά στη σύνδεση της πόλης της Πάτρας και της Βιομηχανικής Περιοχής (ΒΙ.ΠΕ.) με το ΕΣΦΑ, με πρόβλεψη για μελλοντική επέκταση σε άλλες πόλεις της Δυτικής Ελλάδας. Ο αγωγός έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά υδρογόνου έως και 100%, σε εναρμόνιση με το σχέδιο απανθρακοποίησης του ΔΕΣΦΑ, ενώ αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2027.
· Σταθμός Συμπίεσης στην Κομοτηνή: Πρόκειται για καίρια υποδομή που θα αυξήσει τις ποσότητες φυσικού αερίου που μεταφέρονται μέσω του συγκεκριμένου κόμβου, ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού της Ελλάδας και της περιοχής. Ο σταθμός θα αυξήσει τις ποσότητες αερίου που θα μεταφέρονται δυτικά και ανατολικά της Κομοτηνής, σε συνέχεια της σύνδεσης του FSRU Αλεξανδρούπολης με το ΕΣΦΑ και άλλων έργων της περιοχής. Πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία τμηματικά από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2025.
· Σταθμός Συμπίεσης στην Αμπελιά: Ο σταθμός συμπίεσης στην Αμπελιά Φαρσάλων είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του ΔΕΣΦΑ, καθώς εξασφαλίζει την υδραυλική επάρκεια του ΕΣΦΑ λόγω των αυξημένων ροών αερίου από Βορρά προς Νότο, σε συνέχεια της λειτουργίας του αγωγού ΤΑΡ και της σύνδεσής του με το ΕΣΦΑ στη Νέα Μεσήμβρια. Η ένταξη του στο σύστημα προβλέπεται να πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2025.
· Σταθμός Συμπίεσης για την τροφοδοσία του αγωγού TAP στη Ν. Μεσημβρία (Booster Compressor): Αυτή η επένδυση επιτρέπει τη λειτουργία πλήρους αμφίδρομης ροής στο σημείο διασύνδεσης των αγωγών TAP και ΕΣΜΦΑ. Ο σταθμός θα διαθέτει 2 μονάδες ισχύος 1,1 MW και 1 μονάδα 3,3 MW, χωρίς εφεδρική χωρητικότητα, καλύπτοντας ροές από πολύ χαμηλά επίπεδα έως 10 εκατ. Nm³ ανά ημέρα. Τον Δεκέμβριο του 2025 αναμένεται να ξεκινήσει η λειτουργία του.
Παράλληλα, στο νέο ΔΠΑ περιλαμβάνονται νέα έργα συνολικής αξίας 18,98 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 13,77 εκατ. ευρώ αφορούν επενδύσεις που προωθούν την ενεργειακή μετάβαση και την προετοιμασία του ΕΣΦΑ για την υποδοχή ανανεώσιμων αερίων. Ανάμεσα σε αυτά είναι ο αγωγός υδρογόνου Αμύνταιο-Κομνηνά, κόστους 13 εκατ. ευρώ, ο οποίος θα μεταφέρει 100% υδρογόνο μέχρι τον σταθμό εισόδου στα Κομνηνά, όπου θα συνδέεται με τον αγωγό υψηλής πίεσης. Επίσης, περιλαμβάνεται η πιλοτική εγκατάσταση έγχυσης υδρογόνου στο νέο Τεχνικό Εκπαιδευτικό Κέντρο του ΔΕΣΦΑ στη Νέα Μεσημβρία, που θα χρησιμοποιηθεί για μετρήσεις ασφαλούς έγχυσης μειγμάτων υδρογόνου στο υφιστάμενο δίκτυο.
