Ο πολεοδομικός σχεδιασμός για το Μάτι και την ευρύτερη περιοχή του, βασισμένος σε όρους σύγχρονης χωρικής ανάπλασης, εξασφαλίζει και την ποιοτική διαβίωση των κατοίκων και την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος. Δυστυχώς έπρεπε να ζήσουμε ένα ανείπωτο δράμα, για να ανακαλύψουμε την αξία της νομιμότητας και της γνώσης στους όρους δόμησης.
Δεν θα μπορούσαν οι διαδικασίες πολεοδόμησης να ακολουθούν αυτές τις αρχές, από την πρώτη πέτρα στους οικισμούς μας;
Όχι, δεν θα μπορούσαν. Γιατί η «μελετημένη γη» είναι ακριβή, ενώ οι καταπατήσεις εύκολες και φθηνές. Σίγουρα, στα διακόσια χρόνια του ελεύθερου κράτους μας υπήρξαν πολλές τραγικές στιγμές, πόνος και φτώχεια (παγκόσμιοι πόλεμοι, βαλκανικοί, καταστροφές και προσφυγιά), και ένα ταλαιπωρημένο κράτος, προσπαθώντας να περιθάλψει φτωχοποιημένα τμήματα του πληθυσμού του, προβαίνει σε παραχωρήσεις κάθε είδους. Απαιτείται μεγάλη ωριμότητα διακυβέρνησης για να γίνουν όλα σωστά και με το μάτι στο μέλλον. Η φτωχή Ελλάδα δεν μπορούσε. Αλλά, οι κρίσεις περνούν, τα κράτη ωριμάζουν, και σε περιόδους ηρεμίας η κάθε είδους παραχώρηση, διευκόλυνση, παρατυπία, θα έπρεπε να διευθετηθεί, να επικρατήσει η λογική και η χρηστή διαχείριση των ζητημάτων. Δυστυχώς, οι ανώριμες δημοκρατίες αποδεικνύονται ευάλωτες σε πολλά Το κυνήγι της ψήφου, η γλύκα της παραοικονομίας, η ανευθυνότητα κάθε «πονηρού πολιτευτή» που ασκεί διοίκηση, δεν ξεριζώνονται εύκολα, ανθούν. Και ο πολίτης, εθισμένος στην ανομία, τα καλοδέχεται όλα και τα υποστηρίζει. Η δημαγωγική πολιτική ζωή του τόπου έχει μεταμορφώσει το κράτος μας σε ένα ογκώδες, αναποτελεσματικό, πελατειακό, δολοφονικό σύστημα. Οι νόμοι προστατεύουν το πολιτικό προσωπικό από καταλογισμούς και τιμωρίες. Οι «έξυπνοι» πολίτες καμαρώνουν για ό,τι «κλέβουν» από το σύνολο. Και το σύστημα βρίσκει ισορροπίες, πορεύεται, επιβεβαιώνεται. Μέχρι που κλαίμε ζωές! Γιατί κάποτε φθάνει «το πλήρωμα του χρόνου». Τί μπορεί να γίνει τότε;
Αν ήταν μόνο το Μάτι, θα μπορούσε να ξεχαστεί. Αλλά, δυστυχώς είναι και η Μάνδρα, η Θεσσαλία, οι Κυκλάδες, η Χαλκιδική, κάθε παραλία και ρεματιά της χώρας. Τα βλέπουμε τώρα. Η κρατική ανεπάρκεια φωνάζει παντού. Η τραγωδία των Τεμπών ήρθε να αποτελειώσει τον εθνικό μας ωχαδερφισμό. Μα είναι δυνατόν, στον 21ο αιώνα να μην έχουμε μια μικρή σιδηροδρομική γραμμή, βασική για τη χώρα μας, με προδιαγραφές σύγχρονων ευρωπαϊκών τρένων; Έπρεπε να τρομάξουμε πολύ για να τολμήσουμε να δούμε καθαρά το πρόσωπό μας στον καθρέφτη. Ήταν πολλά τα λεφτά στα τρένα. Το ξέραμε, στις πράσινες και στις γαλάζιες εποχές. Αλλά, η καλοκουρδισμένη μηχανή προχωρούσε. Μέχρι να γίνει η «στραβή στη βάρδια μας». Τέλος χρόνου!
Τα τελευταία χρόνια ζήσαμε πολλά και τραγικά. Στις συζητήσεις του μέσου πολίτη διακρίνεται η μελαγχολία, η ασφυξία, η παραίτηση. Ενοχή και οργή μαζί για το κράτος που φτιάξαμε. Συνένοχοι και θύματα συγχρόνως. Μπορούμε να αλλάξουμε; Μόνοι μας ίσως όχι. Αλλά, η διεθνής συγκυρία γεννά κάποια αισιοδοξία. Σε εποχές ανακατατάξεων μπορεί να συμβούν πολλά.
Κοιτάζοντας τη μεγάλη εικόνα, ο Δυτικός κόσμος που ξέραμε περνάει κραδασμούς. Αν οι «ανορθόδοξοι» της ηγεσίας των ΗΠΑ καταφέρουν να ισορροπήσουν σε ένα μικρό, αποτελεσματικό κράτος, πάνω σε βασικές δημοκρατικές αρχές, εστιάζοντας σε διεθνείς συνέργειες παρά ηγεμονισμούς, στην ισορροπία ευθυνών και δικαιωμάτων του πολίτη, ίσως αναδυθεί ένα νέο μοντέλο δυτικών δημοκρατιών.
Αν οι «σοκαρισμένες ηγεσίες» της Ευρώπης αποδεχθούν ότι η ενοποίηση σε βασικούς άξονες διοίκησης (φορολογία, συνταξιοδοτικό, παραγωγικότητα, πάταξη γραφειοκρατίας, διαφάνεια και απολογισμός στη χρήση των κοινών κονδυλίων) είναι μονόδρομος για την επιβίωση όλων μας, θα υπάρξει δημιουργική κινητικότητα και θα γίνουν και στη χώρα μας τα όποια δύσκολα βήματα για σύγκλιση σε κοινούς στόχους.
Αν στη χώρα μας, μέσα στο απαξιωτικό για τον πολιτικό κόσμο κλίμα, εμπιστευθούμε κυβερνήσεις πιο τεχνοκρατικές και λιτά σχήματα διακυβέρνησης, σε όλα τα επίπεδα, με φιλικές στον πολίτη ψηφιακές εφαρμογές, μπορεί να καταλήξουμε σε ένα μοντέλο κράτους που δεν θα το βλέπουμε εχθρικά, ληστρικά ή φοβισμένα. Είναι γεγονός ότι για πρώτη φορά αμφισβητούμε μαζικά τις μπλε, κόκκινες, πράσινες επιλογές, και μπορούμε να συζητήσουμε την δυνατότητα για μια «άχρωμη» κυβερνητική δομή μακριά από πελατειακές λογικές. Γιατί πλέον φοβόμαστε ότι στην επόμενη «στραβή» θα κλαίμε το δικό μας παιδί.
Τέλος χρόνου!
*Η Νιόβη Παυλίδου είναι τ. καθηγήτρια ΑΠΘ
