«Οι νέες τεχνικές ακτινοθεραπείας έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο στον τοπικό έλεγχο του καρκίνου, στην επιβίωση της ασθενούς, στην ποιότητα ζωής και στη μείωση της τοξικότητας της θεραπείας. Η ακτινοθεραπεία προσφέρει κατ' εξοχήν εξατομικευμένη θεραπεία. Η εξατομικευμένη προσέγγιση στην ακτινοθεραπεία διασφαλίζει ακρίβεια στη στόχευση και αποτελεσματικότητα στη θεραπεία», ανέφερε η ακτινοθεραπεύτρια-ογκολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ του Ακτινοθεραπευτικού Ογκολογικού Τμήματος του Θεαγενείου, Κωνσταντίνα Μπόνιου, μιλώντας στο 1ο Ογκολογικό Συνέδριο της Ομοσπονδίας Καρκινοπαθών Ελλάδος, που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.
«Με την τεχνητή νοημοσύνη, με την ευρεία χρήση αξονικής τομογραφίας, μαγνητικής τομογραφίας και ειδικών λογισμικών, ο ακτινοθεραπευτής-ογκολόγος μπορεί να σχεδιάσει τον όγκο-στόχο και τα όργανα σε κίνδυνο, καθώς και να παρέχει ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τη χορηγούμενη δόση ακτινοβολίας. Ο ακτινοθεραπευτής-ογκολόγος καλείται να δώσει την υψηλότερη δυνατή δόση στον όγκο-στόχο και να περιορίσει στο ελάχιστο τη δόση που λαμβάνουν οι περιβάλλοντες υγιείς ιστοί. Μία από τις πιο προηγμένες μορφές ακτινοθεραπείας είναι η IMRT, η οποία είναι διαθέσιμη μόνο στα πιο προηγμένα ογκολογικά κέντρα, όπως και το Θεαγένειο», πρόσθεσε η κ. Μπόνιου.
Όπως εξήγησε η ίδια, η ακτινοθεραπεία αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες αντιμετώπισης ογκολογικών ασθενών, μαζί με τη χειρουργική επέμβαση και τις διαφορετικές συστηματικές θεραπείες (χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, στοχευμένες θεραπείες κ.ά.).
«Περίπου το 40% των ασθενών με καρκίνο θα χρειαστούν ακτινοθεραπεία κάποια στιγμή. Η ακτινοθεραπεία, εκμεταλλευόμενη την κυτταροκτόνο δράση των ιοντιζουσών ακτινοβολιών, είναι ένα σημαντικό όπλο στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, με σκοπό να μειώσει την τοπική υποτροπή, να αυξήσει τον τοπικό έλεγχο της νόσου και, κατά συνέπεια, να αυξήσει τη συνολική επιβίωση. Αυτό επιτυγχάνεται με την ακτινοβόληση του μαστού, του θωρακικού τοιχώματος και των λεμφαδενικών περιοχών, ανάλογα με το χειρουργείο», σημείωσε.
Οι τεχνικές της ακτινοθεραπείας
Αναφερόμενη αναλυτικά στις διάφορες τεχνικές ακτινοθεραπείας, η κ. Μπόνιου είπε ότι αυτές είναι:
- Η ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης δέσμης (IMRT) είναι μία εξειδικευμένη μορφή ακτινοθεραπείας, που επιτρέπει τη χρήση πολλαπλών δεσμών ακτινοβολίας, διαμορφούμενων όχι μόνο ως προς το σχήμα τους, αλλά και ως προς την έντασή τους. Η υψηλή ακρίβεια και το υψηλό επίπεδο συμμόρφωσης επιτρέπουν την κλιμάκωση της δόσης και επιπλέον προστατεύουν τον υγιή ιστό.
- Η ογκομετρικά διαμορφούμενη τοξοειδής ακτινοθεραπεία (VMAT) αποτελεί την πλέον εξελιγμένη μορφή της IMRT, κατά την οποία ο ασθενής ακτινοβολείται περιστροφικά - τοξοειδώς και επομένως από πάρα πολλές κατευθύνσεις, ακτινοβολώντας πάντα τον όγκο-στόχο, αλλά διαφορετικούς κάθε φορά υγιείς ιστούς, ελαχιστοποιώντας τη δόση που λαμβάνει ο καθένας τους. Όλος ο σχεδιασμός της θεραπείας IMRT και VMAT πραγματοποιείται από εξελιγμένα software (inverse planning), αφού πρώτα η ομάδα ακτινοφυσικών καθορίσει τις απαιτήσεις και τους περιορισμούς στις δόσεις (constraints).
- Η απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία (IGRT) είναι η διαδικασία με την οποία, πριν την εφαρμογή της θεραπείας, ελέγχεται και, κατά περίπτωση, διορθώνεται η θέση του ασθενούς στην τράπεζα του γραμμικού επιταχυντή από την ομάδα έμπειρων τεχνολόγων ακτινοθεραπείας. Πραγματοποιείται μέσω αξονικής τομογραφίας (CBCT) από κατάλληλο απεικονιστικό σύστημα προσαρμοσμένο στον γραμμικό επιταχυντή.
Με την τεχνική IGRT καθίσταται δυνατή:
- Η παρακολούθηση της ακτινοβολούμενης περιοχής της ασθενούς σε πραγματικό χρόνο θεραπείας.
- Η «απαλοιφή» των σφαλμάτων τοποθέτησης της ασθενούς (ακρίβεια, πιστότητα).
- Η προσαρμογή της θεραπείας στον όγκο-στόχο, ανάλογα με την καθημερινή φυσιολογική κίνηση των οργάνων και το μέγεθος του όγκου.
- Η αύξηση της δόσης στον όγκο-στόχο με ταυτόχρονη προστασία των υγιών ιστών και, κατά συνέπεια, το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
- Η επιφανειακά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία (Surface Guided Radiation Therapy, SGRT), την οποία εφαρμόζει πάνω από έναν χρόνο το Τμήμα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του Θεαγενείου. Πρόκειται για μία τεχνική που βασίζεται στην αναπαραγωγή της τρισδιάστατης επιφάνειας της ασθενούς σε πραγματικό χρόνο και στη σύγκρισή της με μία επιφάνεια αναφοράς (ολόγραμμα). Η τεχνική SGRT παρέχει τη σύγκριση χιλιάδων σημείων των δύο επιφανειών, κάνοντας πιο ακριβή την τοποθέτηση της ασθενούς, σε σύγκριση με τον συμβατικό τρόπο τοποθέτησης των τριών σημείων/tattoo, με ακρίβεια κάτω του χιλιοστού. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης των κινήσεων της ασθενούς κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Η συγκράτηση της αναπνοής σε βαθιά εισπνοή (Deep Inspiration Breath Hold-DIBH) είναι μία τεχνική ακτινοθεραπείας, κατά την οποία οι ασθενείς παίρνουν μία βαθιά αναπνοή κατά τη διάρκεια της θεραπείας, την οποία και κρατούν ενώ χορηγείται η ακτινοβολία. Η DIBH είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις όπου είναι απαραίτητη η ακτινοθεραπεία αριστερού μαστού/λεμφαδενικών περιοχών και επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση της δόσης ακτινοβολίας που λαμβάνει η καρδιά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
