Σκοπός της οργάνωσης -μετεξέλιξη της Ο.Π.Λ.Α.- ήταν να προχωρήσει σε εκτελέσεις αξιωματούχων του κρατικού μηχανισμού, κυρίως στο κατασταλτικό κομμάτι του, με τελική προοπτική την ανάπτυξη ενός αντάρτικου μέσα στην πόλη. Αλλά πριν προχωρήσω στο πώς δολοφονήθηκαν οι πέντε αεροπόροι από τη Στενή Αυτοάμυνα, ας δούμε το πολιτικό και στρατιωτικό πλαίσιο εκείνης της περιόδου.
Η κυβέρνηση Τσαλδάρη είχε παραιτηθεί τον Ιανουάριο του 1947 και σχηματίστηκε κυβέρνηση υπό τον Μάξιμο, με στόχο την εξόντωση των ανταρτών του ΔΣΕ που είχε ιδρυθεί τον Οκτώβριο του 1946. Έτσι σχεδιάστηκε από τον Α/ΓΕΣ η επιχείρηση «Τέρμινους» η οποία αποσκοπούσε, στην πρώτη φάση (5 Απριλίου 1947), στην εκκαθάριση της περιοχής των Αγράφων. Τελικά η επιχείρηση «Τέρμινους» δεν είχε θετική κατάληξη διότι υποεκτίμησε τις δυνάμεις των ανταρτών και κυρίως τον οπλισμό τους που παρείχαν αφειδώς οι λαϊκές δημοκρατίες. Επίσης παρουσίαζε αδυναμίες στην επιτελική σύλληψή του. Ας σημειωθεί πως όλο αυτό το χρονικό διάστημα το ΚΚΕ παρέμενε νόμιμο και ο «Ριζοσπάστης» κυκλοφορούσε κανονικά, ενώ στις αρχές Απριλίου, μέσω Θεσσαλονίκης, ο Νίκος Ζαχαριάδης διέφυγε και εγκαταστάθηκε στη Γιουγκοσλαβία.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η Στενή Αυτοάμυνα αποφάσισε να κτυπήσει τη Βασιλική Αεροπορία διότι είχε αρχίσει να συμμετέχει στα μέτωπα του Εμφυλίου πολέμου. Αυτή θα ήταν η δέκατη επιχείρηση της οργάνωσης με κορυφαία, μέχρι εκείνη τη στιγμή, τη δολοφονία του μοίραρχου Κωφίτσα (6 Οκτωβρίου 1946), υποδιοικητή της Ασφάλειας και χειριστή υψηλόβαθμων στελεχών του ΚΚΕ που «συνομιλούσαν» μαζί του. Τη Στενή Αυτοάμυνα τη συγκροτούσαν γύρω στα 90 άτομα, χωρίς τις στοιχειώδεις συνωμοτικές προφυλάξεις, καθώς πλην των τριών ηγετικών στελεχών που ήταν γνωστοί με τα ψευδώνυμά τους, στην υπόλοιπη οργάνωση το κάθε μέλος ήταν γνωστό στον πυρήνα του με το όνομα της ταυτότητάς του, κάτι που θα αποδειχθεί καταστροφικό στη συνέχεια.
Η ομάδα που ανέλαβε την επίθεση στο λεωφορείο της Αεροπορίας είχε στήσει το καρτέρι στην οδό Μισραχή, τη σημερινή Φλέμιγκ. Εκεί, στη διαδρομή προς το αεροδρόμιο Σέδες, σταμάτησε το λεωφορείο για να παραλάβει έναν υποσμηναγό. Όταν άνοιξαν οι πόρτες οι εκτελεστές έριξαν δύο χειροβομβίδες που σκότωσαν πέντε αεροπόρους και τραυμάτισαν άλλους οκτώ. Οι δράστες τράπηκαν σε φυγή, αλλά το ταξί της οργάνωσης παρουσίασε μηχανική βλάβη και αυτοί διέφυγαν άλλοι πεζή και άλλοι με το τραμ. Όμως ένας υπολοχαγός που παρακολουθούσε τη σκηνή, μαζί με πολίτες, συνέλαβε τον οδηγό.
Στη συνέχεια από τις ανακρίσεις, υπό την εποπτεία του Νικολάου Μουσχουντή, ξετυλίχτηκε όλο το κουβάρι της οργάνωσης. Στο σπίτι ενός εκ των τριών ομαδαρχών βρέθηκε το πλήρες οργανόγραμμα, κάτι που έκανε τις συλλήψεις εύκολη υπόθεση και το αποδεικτικό υλικό πέραν κάθε αμφισβήτησης. Η Θεσσαλονίκη, αμέσως μετά το συμβάν της επίθεσης κατά των αεροπόρων, αποκλείστηκε από την υπόλοιπη χώρα για να μη διαφύγουν οι καταζητούμενοι. Το περιστατικό συγκλόνισε το πανελλήνιο, ενώ και η εφημερίδα του Αλεξάνδρου Σβώλου «Μάχη» καταδίκασε αυτή την επίθεση.
Επίλογος. *
Στο μεγάλο κτίριο απέναντι από τη Μητρόπολη -μετέπειτα εκπαιδευτήρια Βαλαγιάννη- συνεδρίασε το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης στις 28 Αυγούστου 1947. Η ακροαματική διαδικασία διήρκεσε μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου. Συνολικά παραπέμφθηκαν 67 μέλη της Στενής Αυτοάμυνας. Καταδικάστηκαν σε θάνατο 52 και εκτελέστηκαν μέσα στον Οκτώβριο οι 47, στο Επταπύργιο. Στους πέντε η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ισόβια. Εφτά καταδικάστηκαν σε ισόβια και οκτώ αθωώθηκαν. Αυτό ήταν το τέλος της Στενής Αυτοάμυνας. Το όνομα ενός εκ των δολοφόνων των αεροπόρων, αυτού που έριξε τη χειροβομβίδα στην μπροστινή πόρτα του λεωφορείου, κοσμεί δρόμο του Δήμου Συκεών.
*Για αναλυτική εξιστόρηση των γεγονότων προτείνω το βιβλίο του Τ.Α. Κατσαρού «Μια απόφαση μάχομαι μέχρι το τέλος».
