Γράφει ο Σάκης Μουμτζής
Είναι γνωστό πως σε όλες τις δημοκρατικές - ανοικτές κοινωνίες υπάρχει ένα συντηρητικό ρεύμα το οποίο εκφράζεται ποικιλοτρόπως. Μέσα από κόμματα, από συλλογικότητες, από την Εκκλησία και από εμβληματικές προσωπικότητες του χώρου.
Στην πόλη μας τη Θεσσαλονίκη καταγράφηκε στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές -και κυρίως στις ευρωεκλογές- η θεαματική άνοδος της συνολικής έκφρασης του αποκαλούμενου συντηρητικού χώρου, που άλλους αιφνιδίασε, άλλους ανησύχησε και άλλους ικανοποίησε. Στις δημοκρατίες υπάρχει και πλουραλισμός συναισθημάτων.
Όμως για να καταλάβουμε πώς φτάσαμε εδώ, στο πλαίσιο αυτού του σύντομου κειμένου, είναι απαραίτητη μια αναδρομή λίγων γραμμών. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο -και με υπαρκτό τον από βορρά κίνδυνο- αναπτύχθηκε στη Θεσσαλονίκη ένα ισχυρό συντηρητικό ρεύμα το οποίο όχι απλώς συμβάδιζε με το γενικότερο κλίμα, αλλά το υπερακόντιζε. Εκφραζόταν εντός της νομιμότητας, στα όριά της και πολλές φορές εκτός αυτών των ορίων. Τα ιστορικά παραδείγματα πολλά. Μετά την Μεταπολίτευση, και μέσα στην ατμόσφαιρα της άναρχης ριζοσπαστικοποίησης, οι εσωτερικοί συσχετισμοί στην πόλη μας ανατράπηκαν, αλλά αυτή η ανατροπή, κυρίως στα όρια του Δήμου Θεσσαλονίκης, ήταν προσωρινή.
Πολύ σύντομα η Δημοτική Αρχή πέρασε στα χέρια της Νέας Δημοκρατίας και παρέμεινε εκεί επί 24 συναπτά έτη (1986-2010). Στους όμορους δήμους, με την εντελώς διαφορετική ταξική σύνθεση, κυριαρχούσαν οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ. Να σημειώσω πως στις εθνικές εκλογές, η Α΄ Θεσσαλονίκης περιλαμβάνει και τις συνοικίες στα δυτικά και στα ανατολικά. Σε αυτά τα 24 χρόνια οικοδομήθηκαν πολυπλόκαμες σχέσεις και πελατειακά δίκτυα επάνω σε μια ιδεολογική βάση που αναπαρήγαγε συντηρητικά πρότυπα, τα οποία ήταν απολύτως λογικό και να ηγεμονεύσουν.
Η τομή στην πόλη μας επήλθε με την οριακή νίκη του Γιάννη Μπουτάρη το 2010, που στην αφετηρία της μνημονιακής παραζάλης έσπασε την 24χρονη κυριαρχία ενός ιδεολογικά συντηρητικού πλέγματος εξουσίας. Άνοιξε την πόλη μας και προσπάθησε να την επανασυνδέσει -όσο αυτό ήταν εφικτό- με εκείνες τις ιστορικές της ρίζες που είχαν αφυδατωθεί επί σχεδόν μισόν αιώνα. Δύσκολο έργο που προκάλεσε αντιδράσεις και αντισυσπειρώσεις. Στον απόηχο της δημαρχίας Μπουτάρη εμφανίστηκε και ο Μητσοτάκης στη Νέα Δημοκρατία. Μπορεί σε δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις να έτυχε -για πολύ συγκεκριμένους λόγους- της αποδοχής ενός κοινού που χαρακτηρίζεται συντηρητικό, όμως αυτή η κατά παραχώρηση ψήφος είχε ημερομηνία λήξεως.
Το προφίλ του Μητσοτάκη και κάποιες πτυχές της πολιτικής του έφεραν το οριστικό διαζύγιο της Νέας Δημοκρατίας με αυτούς τους πολίτες, οι οποίοι ήταν επόμενο να αναζητήσουν άλλα πολιτικά υποκείμενα για να εκφραστούν. Και αυτό συνέβη στις τελευταίες ευρωεκλογές. Σε αυτό το τοπίο να προσθέσουμε και μια νέα γενιά που ριζοσπαστικοποιείται όχι μόνον μέσα από τις νεολαίες της Αριστεράς, αλλά κινείται σε ένα περιθώριο με απροσδιόριστα ιδεολογικά χαρακτηριστικά ή εντάσσεται σε ποδοσφαιρικούς συνδέσμους στους οποίους διαπλέκεται η βία με έναν τυφλό αντισυστημισμό.
Αν θελήσουμε να περιγράψουμε τη σημερινή μεγάλη εικόνα της Θεσσαλονίκης δύσκολα θα βρούμε τις κατάλληλες λέξεις. Το μόνο σίγουρο είναι πως σε ένα μεγάλο κομμάτι, κυρίως των συνοικιών, τα παραδοσιακά κόμματα ελάχιστα ακούγονται, τα παραδοσιακά πρότυπα, στα οποία συμπεριλαμβάνω και τα ιδεολογήματα της Αριστεράς, αμφισβητούνται και ο μεγάλος κερδισμένος είναι ο συντηρητικός αντισυστημισμός. Απλώς μέχρι στιγμής δεν έχει ενιαία πολιτική έκφραση και μοιραία, πολυδιασπασμένος, χάνει μέρος της δυναμικής του.
Πάντως υπάρχει και στέλνει τα μηνύματά του.
