Γράφει ο Μιλτιάδης Σαρηγιαννίδης*
Η άνευ προηγουμένου συμμετοχή (83,5%) των γερμανών ψηφοφόρων στις εκλογές της Κυριακής ανέδειξε πρωτίστως το έντονο ενδιαφέρον για την οικονομία και τη μετανάστευση.
Αν και η εξωτερική πολιτική του Βερολίνου δεν αποτέλεσε εκείνο το κρίσιμο ζήτημα που θα λειτουργούσε προσδιοριστικά στην απόφαση των ψηφοφόρων, εκ του αποτελέσματος οι Γερμανοί επέλεξαν πλευρά, λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική συγκρότησης κυβέρνησης από τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD). Με άλλα λόγια, οι γερμανοί πολίτες διάλεξαν την σταθερή δέσμευση στην Ευρώπη, την αντίσταση στον τραμπικό εκχυδαϊσμό των αξιών και των αρχών που ενώνουν τις δύο ακτές του Ατλαντικού, και την επιμονή στο διεθνές κράτος δικαίου με βασικό άξονα την στήριξη προς την Ουκρανία.
Μετά την έκδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων ο Φρίντριχ Μερτς, ηγέτης του CDU, έχει κάνει δηλώσεις που δεν επιτρέπουν παρερμηνείες. Ζήτησε περισσότερη Ευρώπη σε επίπεδο άμυνας και ασφάλειας, ακόμα κι αν αυτό ενδέχεται να υποβαθμίσει το ΝΑΤΟ και συνεπώς τον ρόλο των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Φυσικά, ο Μερτς παίζει εκ του ασφαλούς, διότι η Ρωσία από μόνη της δεν αρκεί ώστε οι ΗΠΑ να αντισταθμίσουν την ισχύ της Κίνας. Χρειάζονται την Ευρώπη στην παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφάλειας, στην οποία η Ρωσία ούτως ή άλλως υπολογιζόταν, πριν προσαρτήσει την Κριμαία και καταλάβει περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας το 2014. Επομένως, οι ΗΠΑ επιστρέφουν σε ήδη επεξεργασμένες πολιτικές που είναι γνωστές στους Ευρωπαίους από την στιγμή που η Μόσχα του Πούτιν συμμετείχε διακριτικά στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας. Απλά οι Αμερικανοί κάνουν την επιστροφή τους θορυβώδη, σαν να μπαίνει ο σερίφης σε ένα μπαρ παρανόμων στην Άγρια Δύση. Συνεπώς, τόσο ο Μερτς όσο και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν πως σύντομα θα τελειώσει ο τραμπικός επικός πρόλογος και θα ασχοληθούν με την ουσία των πραγμάτων χωρίς πυροτεχνήματα. Η χθεσινή ήττα του αμερικανικού σχεδίου ψηφίσματος στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για την Ουκρανία ήταν ο ευρωπαϊκός πρόλογος.
Επίσης, ο Μερτς απευθυνόμενος στην «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) ως δεύτερο κόμμα και πλέον μείζων αντιπολίτευση στην Μπούντεσταγκ, δήλωσε το αυτονόητο, δηλαδή, ότι το CDU εκπροσωπεί τα αντίθετα από το AfD και δεν έχει καμία σχέση μαζί του. Ωστόσο, αυτή η στάση δεν αφορά μόνο τον δεύτερο νικητή των εκλογών που ουσιαστικά διπλασίασε τα ποσοστά και τις έδρες του, αλλά αποτελεί και δήλωση απέναντι στην αμερικανική προίκα που έλαβε το γερμανικό ακροδεξιό κόμμα, μετά τη συνάντηση του Αμερικανού Αντιπροέδρου με την Άλις Βάιντελ, ηγέτιδα του AfD, στο Μόναχο, μια εβδομάδα πριν τις εκλογές. Το μήνυμα Μέρτς είναι σαφές. Το CDU είναι το συντηρητικό κόμμα στη Γερμανία και εκπροσωπεί τις αρχές που έχουν θέσει στο περιθώριο οι Ρεπουμπλικάνοι υπό τον Τραμπ. Το AfD είναι η γερμανική ακροδεξιά που επιθυμεί λιγότερη Ευρώπη τόσο θεσμικά όσο και αξιακά. Συνεπώς, ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος και ο Προεδρικός Σύμβουλος μάλλον ευθυγραμμίζονται με ό,τι πολέμησαν οι προγονοί τους δύο γενιές πριν. Με άλλα λόγια, ο ηγέτης των γερμανών συντηρητικών ουσιαστικά κάλεσε τον Λευκό Οίκο να συνέλθει.
Δεδομένου ότι το καλοκαίρι η Γαλλία θα περιέλθει σε εκλογική περιδίνηση και ίσως πολιτική αστάθεια, η νίκη του CDU εγγράφεται στα θετικά νέα. Το Βερολίνο θα αποκτήσει ισχυρή και φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση συνασπισμού, κάτι που χρειάζονται οι Βρυξέλλες και συμβάλλει στην ασφάλεια και σταθερότητα στην Ευρώπη. Για την ώρα ο Μερτς δεν διαθέτει το διεθνοπολιτικό πολιτικό εκτόπισμα της Μέρκελ, όμως τίποτα δεν αποκλείει την πιθανότητα να την ξεπεράσει. Άλλωστε, η Ευρώπη χρειάζεται προσωπικότητες που θα καταφέρουν να την απελευθερώσουν από την εσωστρέφεια και να προσφέρουν ώθηση για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι σύγχρονες προκλήσεις και ο ανταγωνισμός με άλλες αναπτυσσόμενες περιφέρειες.
Τέλος, ας μην περάσει απαρατήρητο το αντικειμενικό γεγονός της διείσδυσης του AfD και του Die Linke στην ηλικιακή ομάδα 18-34 ετών. Όσο κι αν δεν αρέσει, η στροφή των νέων στα άκρα, και συνεπώς η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, είναι ακόμη ένα ανησυχητικό μήνυμα, όχι μόνο για τη Γερμανία, αλλά συνολικά την Ευρώπη. Όσο τα άκρα διαμορφώνουν την ατζέντα και αριστεύουν στη δημαγωγία, οι «πλατείες» θα γεμίζουν με απόγνωση και θυμό από μάζες που μπορούν μόνο να ετεροπροσδιοριστούν απέναντι σε θεωρίες συνομωσιών, σκευωρίες και πλάνες, όπως εκείνες που καλλιεργούσαν προπαγανδιστικά τα αυταρχικά καθεστώτα του Μεσοπολέμου. Ειδικά για τη Γερμανία, το 22% και το 20% που έλαβαν το AfD και το Die Linke αντίστοιχα στην ηλικιακή ομάδα 18-34 είναι τα υψηλότερα. Να μην περάσει απαρατήρητο, λοιπόν.
*Ο Μιλτιάδης Σαρηγιαννίδης είναι αναπληρωτής Καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου και αναπληρωτής Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ είναι και μέλος του ΔΣ του Οργανισμού της ΕΕ για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα (FRA).
