Γιατί συνέβη αυτό; Διότι όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών - Τυποποιητών - Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών, Κωνσταντίνος Ζούκας, «ναι μεν ευθυγραμμιζόμαστε με τις ανταγωνίστριες χώρες, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος κ.α. που απειλούσαν να μας εκτοπίσουν από την αγορά των ΗΠΑ, καθώς στην αρχική ανακοίνωση είχαν μειωμένους δασμούς κατά 10% σε σχέση με τα προϊόντα της ΕΕ, ωστόσο και αυτό το 10% που απομένει πια, είναι επίσης ένας δασμός που πριν δεν υπήρχε, αν σκεφτούμε ότι πριν συμβούν όλα αυτά η επιτραπέζια ελιά δεν είχε καθόλου δασμούς. Αρχικά υπήρξε η αισιοδοξία ότι μιλώντας για «πάγωμα» των δασμών θα φτάναμε στην προηγούμενη κατάσταση, πλην όμως κάτι τέτοιο τελικά δεν ισχύει» .
Βέβαια, όπως εξηγεί ο κ. Ζούκας στα Μακεδονικά Νέα - mkdn.gr «είναι διαφορετικό να διαπραγματεύεσαι στο 20% και διαφορετικό στο 10%, όμως και στον Ντόναλντ Τραμπ είναι δύσκολο να δείξει κανείς εμπιστοσύνη. Είναι τόσο ευμετάβλητες οι αποφάσεις του που καθημερινά έχουμε κι έναν διαφορετικό αντίκτυπο, άρα και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τίποτα για το μέλλον.Το γεγονός ωστόσο, ότι το χρέος της Αμερικής βρίσκεται στα χέρια κάποιων τρίτων (βλ. υπόθεση με τα ομόλογα), όπως οι Κινέζοι και οι Ιάπωνες τον αναγκάζει να κρατήσει μια σταθερότητα και να σεβαστεί τις 90 ημέρες. Εξάλλου, δεν έχει τα περιθώρια να μην το κάνει.
Και φυσικά υπάρχει και η άποψη -όπως μου είπε κι ένας κυβερνητικός αξιωματούχος σε κουβέντα που είχαμε το πρωί- ότι δεν υπάρχει τίποτα μονιμότερο από το προσωρινό. Κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να παγιωθεί. Αλλά αυτό που στην ουσία πέτυχε ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι να πληρώσουμε όλοι 10% για να πάνε τα εμπορεύματά μας στην Αμερική, ο ίδιος να μαζεύει χρήματα για τη χώρα του και εμείς να είμαστε και ευχαριστημένοι. Διότι όταν μιλάμε για πρόσθετο δασμό της τάξεως του 10% τα ποσά που θα μαζέψει το αμερικανικό δημόσιο είναι τεράστια. Κι όμως εμείς σήμερα, νιώθουμε και ανακουφισμένοι».
Σε ερώτηση σχετικά με τις πιθανότητες που υπάρχουν να συμβεί αυτό που είπε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλαδή να εκμεταλλευτεί η ΕΕ αυτό το χρονικό διάστημα των 90 ημερών ώστε να μπορέσει να διαπραγματευτεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες μια συμφωνία, η οποία θα είναι αμοιβαία επωφελής και γιατί όχι, να μην καταλήξει σε ένα πλαίσιο μηδενικών δασμών από και προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έτσι ώστε να διευκολύνουμε ουσιαστικά το εμπόριο, ο πρόεδρος της ΠΟΜΕΤΕ υπογράμμισε πως οι 90 ημέρες είναι ένας ικανός χρόνος για να πετύχουμε κάποιες συμφωνίες, οι οποίες δεν θα είναι και οριζόντιες. «Εν ολίγοις θα έχουμε τον χρόνο να διεκδικήσουμε ακόμη και τον μηδενικό δασμό τουλάχιστον για κάποια προϊόντα που στην Αμερική δεν υπάρχει καμία παραγωγική βάση. Όλα αυτά βέβαια αποτελούν μια απλή εκτίμηση, μόνο για σήμερα, διότι με το που θα ανοίξει η Αμερική αύριο το πρωί ενδεχομένως να προκύψουν νέα στοιχεία προς συζήτηση δεδομένου της αστάθειας που επικρατεί το τελευταίο διάστημα σε παγκόσμιο επίπεδο».
Τι θα συμβεί εάν επανέλθουμε στην αρχική δασμολογική πολιτική μετά το πέρας των 90 ημερών
Προτού πάντως ανακοινωθεί το «πάγωμα» των 90 ημερών, ο κ. Ζούκας είχε εκφράσει την ανησυχία του για τα δεδομένα όπως αυτά είχαν διαμορφωθεί από την επιβολή δασμών της τάξεως του 20% για όλα τα προϊόντα που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Είναι γεγονός πως αν δεν αλλάξουν τα πράγματα μετά το πέρας των 90 ημερών και επανέλθουμε στην επιβολή δασμών 20% θα βιώσουμε και πάλι μια κατάσταση αβεβαιότητας και έντονης ανησυχίας. Ο λόγος είναι, πως η αγορά των ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη αγορά για το προϊόν της επιτραπέζιας ελιάς, καθώς εκεί παρέχεται το 30% των εξαγωγών μας και μάλιστα το 2024 ήταν μια χρονιά ρεκόρ για την εξαγωγή, πιάνοντας τα 214 εκατ. ευρώ. Αυτά τα νούμερα από μόνα τους προκαλούν όπως αντιλαμβάνεστε μεγάλη ανησυχία, διότι έχουμε μεγάλη έκταση και διεισδυτικότητα σε αυτή την αγορά και με τέτοιο δασμό θα έχουμε μεγάλο και κυρίως αρνητικό αντίκτυπο» είπε ο κ. Ζούκας και συμπλήρωσε:
«Οι συνέπειες μιας τέτοιας επιβολής θα είναι επίσης άμεσες για φορτία που φορτώνονται και φτάνουν εκεί κάθε εβδομάδα. Διότι καταλαβαίνετε, πως όταν ο εισαγωγέας θα κληθεί να πληρώσει ένα 20% προτού παραλάβει το εμπόρευμα για να μπορέσει να εκτελωνίσει και να το πάρει στην αποθήκη του, αυτό θα δημιουργήσει μια σειρά από αλυσιδωτά προβλήματα σε θέματα ρευστότητας. Δεν θα μπορεί δηλαδή να ανταποκριθεί στους συμφωνημένους όρους πληρωμής. Από την πλευρά μας προτείναμε να απορροφήσουμε κι εμείς ένα μέρος, μεγαλύτερο ή μικρότερο από αυτή την αύξηση γιατί πρόκειται για έναν μεγάλο δασμό, κάτι που μάλλον έτσι θα γίνει. Διότι είναι εύλογο ότι δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον τελικό καταναλωτή ολόκληρη η άνοδος του δασμού, ενώ σταδιακά η αύξηση της τιμής θα προκαλέσει μείωση στην κατανάλωση, πολύ δε περισσότερο αν λάβουμε υπόψη ότι σε χώρες ανταγωνιστικές όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος επιβλήθηκε εξ αρχής δασμός της τάξεως του 10% κι ίσως αυτό να αποτελούσε ευκαιρία γι' αυτές προκειμένου να μας εκτοπίσουν από την αγορά».
Η πρόταση στην κυβέρνηση
Ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΤΕ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην πρόταση που έγινε αρχικά προς την κυβέρνηση, αναφορικά με τη στήριξη των εταιρειών που θα αντιμετώπιζαν πρόβλημα από την επιβολή δασμών της τάξεως του 20%.
«Ναι η αλήθεια είναι ότι προλάβαμε και κάναμε μια πρόταση προς την κυβέρνηση για ανταποδοτικά μέτρα στήριξης τα οποία θα χρειαστούμε άμεσα εάν μετά τις 90 ημέρες δεν αλλάξει τίποτα, διότι πολλές από τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την επιτραπέζια ελιά και εστιάζουν περισσότερο στην αγορά της Αμερικής, θα αντιμετωπίσουν ζήτημα βιωσιμότητας. Κάναμε μια συγκεκριμένη πρόταση και κοστολογημένη προς την κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενοι πλήρως ότι και αυτή δεν μπορεί να ξεφύγει από τα όρια της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Όπως, όμως, ίσχυσε και στην Ισπανία με δέσμη μέτρων ύψους 14 εκατ. ευρώ (με μεγαλύτερη βέβαια έκθεση προς την αγορά των ΗΠΑ), θεωρώ ότι και η ελληνική κυβέρνηση θα μας στηρίξει με τον άλφα ή βήτα τρόπο προκειμένου να μη χάσουν οι επιχειρήσεις την ανταγωνιστικότητά τους. Και αυτό πάντα στην περίπτωση που δεν καταφέρουμε να αλλάξουμε το ποσοστό του δασμού μετά τις 90 ημέρες» κατέληξε ο κ. Ζούκας.
Διορθώθηκε η κατάσταση με τις ανταγωνιστικές χώρες
Στο μεταξύ, στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η τοποθέτηση του πρόεδρου της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ), Γιώργου Ντούτσια, ο οποίος μετά τη νεότερη τοποθέτηση Τραμπ για το προσωρινό πάγωμα των δασμών, υπογράμμισε ότι το πρόβλημα λύθηκε μόνο με τις ανταγωνίστριες χώρες στις οποίες ο δασμός ανέρχονταν στο 10%.
«Αναμφίβολα πρόκειται για μία θετική εξέλιξη, όμως το πρόβλημα λύθηκε μόνο κατά το ήμισυ και κυρίως με τις ανταγωνιστικές χώρες, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και το Μαρόκο στους οποίους οι δασμοί είναι σήμερα ίδιοι με τους δικούς μας, ήτοι στο 10% και με την προϋπόθεση ότι αυτό θα ισχύσει και δεν θα έχουμε πάλι αλλαγές από αύριο το πρωί. Προς το παρόν λοιπόν τηρούμε στάση αναμονής και περιμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Ασφαλώς και δεν πρέπει να μας πιάσει πανικός που αποτελεί πάντα κακό σύμβουλο και αυτό συνιστούμε και στα μέλη μας» λέει ο κ. Ντούτσιας.
Να σημειωθεί δε ότι η Εθνική ΔΟΕΠΕΛ πριν από την τελευταία ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για 90ήμερη παύση επιπρόσθετων δασμών για περισσότερες από 75 χώρες που, όπως είπε, έχουν προσεγγίσει τις αρμόδιες υπηρεσίες των ΗΠΑ (υπουργεία Εμπορίου, Οικονομικών και τον Αντιπρόσωπο Εμπορίου) ζητώντας διάλογο για θέματα όπως οι εμπορικοί φραγμοί, η νομισματική πολιτική και οι μη νομισματικοί δασμοί, πρόλαβε να εκδώσει ανακοίνωση μέσω της οποίας ζητούσε διπλωματική λύση για την προστασία των ελληνικών εξαγωγών, αλλά και τη βιωσιμότητα του κλάδου της επιτραπέζιας ελιάς.
«Η ανακοίνωση της επιβολής δασμών 20% των ΗΠΑ, από τον πρόεδρο Τραμπ στα Ευρωπαϊκά προϊόντα, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία και αβεβαιότητα στον κλάδο της επιτραπέζιας ελιάς στη χώρα μας, με τους παραγωγούς, τους μεταποιητές και τους εξαγωγείς να προσπαθούν να εκτιμήσουν τις συνέπειες αυτής της εξέλιξης για το μέλλον τους.
Η επιτραπέζια ελιά έχει σχεδόν αποκλειστικά εξαγωγικό προσανατολισμό, είναι το πρώτο εξαγωγικό προϊόν της χώρας στις ΗΠΑ με εξαγωγές που αγγίζουν τα 214 εκατ. ευρώ ετησίως, με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο, καθιστώντας την αμερικανική αγορά τον σημαντικότερο προορισμό του προϊόντος, με το 30% της αξίας των εξαγωγών του να προέρχεται από αυτήν την χώρα.
Η αύξηση της τιμής του προϊόντος λόγω των δασμών και το συγκριτικό πλεονέκτημα ανταγωνιστριών, ελαιοπαραγωγικών χωρών (Αίγυπτος, Τουρκία, Μαρόκο, Λατινική Αμερική κ.α.) που τους επιβλήθηκαν δασμοί 10%, θα πλήξουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιτραπέζιων ελιών στις ΗΠΑ και κατ' επέκταση του κλάδου μας.
Η ανάγκη για διπλωματική παρέμβαση και υποστήριξη είναι επιτακτική για την προστασία των ελληνικών εξαγωγών και τη βιωσιμότητα του κλάδου. Είναι ζωτικής σημασίας να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της εξέλιξης και να αναζητηθούν λύσεις που θα επιτρέψουν στους Έλληνες παραγωγούς, μεταποιητές και εξαγωγείς να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στην αμερικανική αγορά» ανέφερε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση.
«Ελπίζω ότι η κυβέρνηση θα προβεί άμεσα σε διαπραγματεύσεις μέσω της ΕΕ για να μπορέσει να διορθώσει τα πράγματα, τα οποία μέχρι πρότινος ήταν αρνητικά πρωτόγνωρα για το πρώτο εξαγωγικό αγροτικό προϊόν της χώρας, όπως οι επιτραπέζιες ελιές. Πιστεύω δε, πως αν δεν υπάρξουν άμεσες λύσεις, η οικονομική ύφεση που θα προκληθεί από αυτή την ιστορία θα είναι παγκόσμια και θα επηρεάσει τους πάντες και τα πάντα» κατέληξε ο κ. Ντούτσιας.
