Όπως ο ίδιος υπογραμμίζει, σήμερα, η εξορυκτική δραστηριότητα στη χώρα μας συνεισφέρει σε ποσοστό περίπου 2% του ΑΕΠ, ενώ πάνω από το 50% της εξορυκτικής δραστηριότητας (πλην αδρανών) βρίσκεται στη Βόρεια Ελλάδα όπου, επίσης «υπάρχουν ενδείξεις για σπάνιες γαίες». Ερωτηθείς δε για την πράσινη μετάβαση είναι κατηγορηματικός: «Δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί πλήρως η λιγνιτική παραγωγή. Όταν η παγκόσμια κατανάλωση λιγνίτη και άνθρακα συνεχίζει να αυξάνεται, η κατά 0,05 % μείωση της με το κλείσιμο του σταθμού Πτολεμαΐδα 5 δεν πρόκειται να σώσει τον πλανήτη. Η ζημιά από το κλείσιμο για την ελληνική οικονομία είναι μάλλον προφανής».
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη του προέδρου του ΣΜΕ (που κπροσωπεί τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στους κλάδους μεταλλευμάτων, βιομηχανικών ορυκτών, αδρανών υλικών, ενεργειακών ορυκτών και μαρμάρου), Κωνσταντίνου Γιαζιτζόγλου στη Δέσποινα Ιωαννίδου.
«Πάνω από το 50% της εξορυκτικής δραστηριότητας (πλην αδρανών) βρίσκεται στη βόρεια Ελλάδα»Ποιες προκλήσεις επιφυλάσσει το 2025 για τις ελληνικές μεταλλευτικές επιχειρήσεις;
Οι μεγαλύτερες προκλήσεις της καινούργιας χρονιάς προέρχονται από την αλλαγή στην ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Μετά από πολλά χρόνια, η παγκοσμιοποίηση και το ελεύθερο εμπόριο, οι παραδοσιακές συμμαχίες, η κλιματική αλλαγή αλλά ακόμα και ανθρωπιστικά ζητήματα όπως οι πολιτικές στην παγκόσμια υγεία μπαίνουν σε αμφισβήτηση. Η απειλή για εφαρμογή δασμών και εμπορικούς πολέμους νομίζω ότι θα βρει πάρα πολλούς απροετοίμαστους και πιθανότατα θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που οι θιασώτες της προσδοκούν. Σε κάθε περίπτωση, η Δύση, η οποία ήδη βρισκόταν σε δυσμενή θέση απέναντι στους BRICS, πλέον βρίσκεται και διαιρεμένη – τουλάχιστον - στα δύο. Αυτές οι κεφαλαιώδεις αλλαγές ενδέχεται να κρύβουν και ευκαιρίες για κάποιους. Σε κάθε περίπτωση όμως βρισκόμαστε σε μια περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας. Ο εξορυκτικός κλάδος, λόγω των μεγάλων επενδύσεων που απαιτούνται και του μεγάλου χρόνου ωρίμανσης αυτών των επενδύσεων, απεχθάνεται τις αβεβαιότητες.
Ποια είναι η δυναμική των μεταλλευτικών επιχειρήσεων -μελών σας και ποια είναι η συμβολή τους στο ΑΕΠ αλλά και στις εξαγωγές;
Ο εξορυκτικός κλάδος πάντοτε αποτελούσε μια ισχυρή συνιστώσα της εθνικής οικονομίας. Σήμερα, παρά την αποποίηση των λιγνιτών και την -προσωρινή ελπίζω- διακοπή της λειτουργίας της ΛΑΡΚΟ, η εξορυκτική δραστηριότητα στη χώρα μας συνεισφέρει σε ποσοστό περίπου 2% του ΑΕΠ. Πάνω από το μισό της δραστηριότητας αφορά εξαγωγές.
Ποια είναι, ειδικότερα, η συνεισφορά στην εθνική οικονομία των μεταλλευτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Βόρεια Ελλάδα και πώς καταγράφονται οι εξαγωγικές τους επιδόσεις;
Με εξαίρεση τα αδρανή υλικά, τα οποία είναι αρκετά ομοιόμορφα διεσπαρμένα σε ολόκληρη την Ελλάδα, η υπόλοιπη εξορυκτική δραστηριότητα είναι συγκεντρωμένη σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Η βόρεια Ελλάδα σίγουρα παίζει πρωτεύοντα ρόλο, με τη δραστηριότητα του μαρμάρου στα ανατολικά, την μεταλλοφορία και τους λευκόλιθους της Χαλκιδικής και τη δραστηριότητα των βιομηχανικών ορυκτών στα δυτικά. Πάνω από το 50% της εξορυκτικής δραστηριότητας (πλην αδρανών) βρίσκεται στη Βόρεια Ελλάδα.
Ποια ορυκτά «κρύβει» η γη της Μακεδονίας και της Θράκης και ποια από αυτά αποτελούν τα δυνατά «χαρτιά» της περιοχής αλλά και γενικότερα της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας;
Αυτή τη στιγμή στη Βόρεια Ελλάδα εξορύσσονται Λευκόλιθοι, Ανθρακικό Ασβέστιο, Ατταπουλγίτης, Άστριοι, Γαληνίτης, Ολιβίνης, Σφαλερίτης – μικτά Θειούχα (ψευδάργυρος, μόλυβδος, άργυρος), Χαλαζίας, Χουντίτης, Χρυσός, Μάρμαρα. Παρότι η οικονομική συνεισφορά του καθενός είναι διαφορετική, όλα παίζουν σημαντικό ρόλο στην συνολική εικόνα της εξορυκτικής δραστηριότητας αλλά και στη δημιουργία του προφίλ της Ελλάδας στον χώρο των πρώτων υλών. Υπάρχουν, για παράδειγμα, ορυκτά των οποίων ο ετήσιος τζίρος είναι λίγες δεκάδες εκατομμύρια, αλλά αποτελούν το μοναδικό αξιοποιήσιμο κοίτασμα εντός ΕΕ.
Πόσο αναγκαία είναι η περαιτέρω αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου που διαθέτει η Βόρεια Ελλάδα και τι θα σημάνει αυτή η αξιοποίηση για την ελληνική και την ευρωπαϊκή βιομηχανία σε μία περίοδο κατά την οποία οι επιχειρήσεις είναι αντιμέτωπες με ελλείψεις σε κρίσιμες πρώτες ύλες, αλλά και με αύξηση της τιμής τους, λόγω των πολεμικών συγκρούσεων και όχι μόνο. Επίσης, υπάρχει αυτή τη στιγμή ενδιαφέρον για νέες επενδύσεις στη Μακεδονία και τη Θράκη στον κλάδο; Και ποια ορυκτά θα μπορούσαν να βρεθούν στο επενδυτικό στόχαστρο;
Αυτή τη στιγμή στα ήδη αξιοποιούμενα κοιτάσματα εξελίσσονται τα επενδυτικά προγράμματα των εταιρειών, όπως για παράδειγμα της «Ελληνικός Χρυσός», της «Ελληνικοί Λευκόλιθοι», της «Γεωελλάς», διαφόρων επιχειρήσεων μαρμάρου κλπ. Εκτός αυτών, υπάρχουν οι μεταλλευτικές περιοχές της Θράκης και του Κιλκίς, όπου ήδη εξελίσσεται η έρευνα. Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις για σπάνιες γαίες. Η αξιοποίηση του δυναμικού των πρώτων υλών, ανεξάρτητα από το αν αυτές είναι κρίσιμες και στρατηγικές ή όχι έχει πολλαπλή σημασία. Πέρα από την ενδυνάμωση της τοπικής και της εθνικής οικονομίας, η δημιουργία διεθνών σχέσεων -μια και μιλάμε κυρίως για εξαγώγιμα προϊόντα- έχει και έντονη γεωπολιτική αξία. Η δραστηριοποίηση μεγάλων διεθνών εταιρειών και επενδυτικών κεφαλαίων σε μια ευαίσθητη γεωπολιτικά περιοχή, οπωσδήποτε είναι παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας.
Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μεταλλευτικές επιχειρήσεις, ποια εμπόδια φρενάρουν την ανάπτυξη του κλάδου και τις επενδύσεις και πώς αυτά τα προβλήματα μπορούν να ξεπεραστούν;
Δεδομένου ότι τα προϊόντα του κλάδου μας υφίστανται διεθνή ανταγωνισμό, το κρίσιμο στοιχείο είναι να παίζεται το παιχνίδι με ίσους όρους. Όταν το κανονιστικό πλαίσιο, οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, οι νόμοι και οι κανονισμοί για την ασφάλεια, για το περιβάλλον, για τη βιωσιμότητα διαφέρουν σημαντικά, τότε μοιραία περιοχές όπως η Ευρώπη, όπου οι κανόνες είναι πολύ πιο αυστηροί, έχουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ευρωπαϊκές κοινωνίες θεωρούν ότι δεν μας χρειάζονται οι εξορυκτικές δραστηριότητες και οι πολιτικές ηγεσίες, αποφεύγοντας αντιδημοφιλείς πολιτικές, επιλέγουν να μην προωθούνται τέτοιες επενδύσεις. Πρόσφατο παράδειγμα είναι η εξόρυξη λιθίου στη Σερβία.
Η εξάρτηση από τρίτους για πρώτες ύλες εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους. Αυτή τη στιγμή 26 από τις 34 κρίσιμες πρώτες ύλες ελέγχονται από τους BRICS. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει αξιόλογη παραγωγή σε καμία κρίσιμη πρώτη ύλη μέχρι σήμερα.
Για να γίνουν επενδύσεις πρέπει να ξεπεραστεί το πρόβλημα της έλλειψης ανταγωνιστικότητας όπως γλαφυρότατα έχει περιγραφεί από την έκθεση του Mario Draghi. Κάτι τέτοιο χρειάζεται γενναίες παρεμβάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πώς επηρεάζονται οι επιχειρήσεις του κλάδου από την πράσινη μετάβαση –και τις αποφάσεις που τη συνοδεύουν όπως η απολιγνιτοποίηση- και την κλιματική αλλαγή;
Η πράσινη μετάβαση αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι δεν είχε σχεδιαστεί λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλες τις παραμέτρους. Πολλοί -μεταξύ των οποίων και ο εξορυκτικός κλάδος- είχαν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την υπερβολική και αδικαιολόγητη αισιοδοξία. Δυστυχώς, αυτοί που είχαν την ευθύνη, ουδέποτε αξιολόγησαν εναλλακτικά σενάρια. Το αποτέλεσμα είναι απλό, προφανές και αναμενόμενο. Η πράσινη μετάβαση εκτόξευσε τις τιμές της ενέργειας -κυρίως της ηλεκτρικής- χωρίς να υπάρχει καμία πρόνοια για το πλήγμα που θα προκαλούσε αυτό στην ανταγωνιστικότητα. Σήμερα μάλιστα, που ακούγονται και οι πρώτες ηχηρές αποχωρήσεις από τη συμφωνία του Παρισιού, καθίσταται πλέον προφανές ότι η Ευρώπη είναι απελπιστικά μόνη στην προσπάθειά της για το κλίμα.
Ένα μεγάλο κομμάτι της επιχειρηματολογίας υπέρ της πράσινης μετάβασης στηρίχθηκε στην ιδέα ενός κύματος επενδύσεων για το νέο παραγωγικό μοντέλο. Το κωμικοτραγικό της ιστορίας είναι ότι η τεχνολογία της πράσινης μετάβασης βασίζεται σήμερα σε πρώτες ύλες οι οποίες παράγονται σε τρίτες χώρες, που δεν συμμετέχουν ενεργά στην πράσινη μετάβαση.
Κλείνοντας θα ήθελα να επαναλάβω την πάγια -απολύτως προσωπική- θέση μου, ότι δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί πλήρως η λιγνιτική παραγωγή. Όταν η παγκόσμια κατανάλωση λιγνίτη και άνθρακα συνεχίζει να αυξάνεται, η κατά 0,05 % μείωση της με το κλείσιμο του σταθμού Πτολεμαΐδα 5 δεν πρόκειται να σώσει τον πλανήτη. Η ζημιά από το κλείσιμο για την ελληνική οικονομία είναι μάλλον προφανής.
