Η εκδήλωση έχει τίτλο «Αναμνήσεις σε κάδρο: Άφθαρτες αναμνήσεις από φθαρτές φωτογραφίες γάμου» και αποτελεί το επιστέγασμα του ομότιτλου εργαστηρίου που υλοποιήθηκε από τις αρχές του 2025 στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας στο πλαίσιο του προγράμματος 65+. Άνθρωποι ηλικίας άνω των 65 ετών κλήθηκαν να φέρουν φωτογραφίες γάμου ή άλλες παλιές φωτογραφίες και μαζί τους τις αναμνήσεις, τις σχέσεις, τις διαψεύσεις, τα ήθη και τις προσδοκίες μιας άλλης εποχής. Στην εκδήλωση, οι ιστορίες αυτές από το παρελθόν θα προσφερθούν σαν «λουκουμάκια»: μικρές, εύγευστες αφηγήσεις ζωής.
Σε μια εποχή που οι φωτογραφίες σπάνια εκτυπώνονται και κατά κανόνα αποθηκεύονται σε σκληρούς δίσκους και ψηφιακά νέφη, οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο άνοιξαν τα ντουλάπια, κατέβασαν άλμπουμ, έλυσαν κορδέλες, και μαζί τους ξετύλιξαν το νήμα των αναμνήσεών τους για να τις μοιραστούν με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.
Η Μαρία Κεχαγιόγλου, επιμελήτρια Εκπαίδευσης του MOMus που είχε τον συντονισμό της δράσης, εξηγεί πώς γεννήθηκε η ιδέα: «Το εργαστήριο σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Αξιοποίηση της Τέχνης ως Συνταγογραφούμενης Θεραπείας. Όταν ξεκινήσαμε, θέλαμε να κάνουμε κάτι που να συνδέει τη φωτογραφία με τις εμπειρίες ενηλίκων άνω των 65 ετών. Δειλά στην αρχή, αλλά με ενθουσιασμό στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες άρχισαν να φέρνουν φωτογραφίες που άνοιγαν συζητήσεις -για γάμους που άντεξαν ή που δεν ευδοκίμησαν, για ρόλους, συναισθήματα, χαρές, λύπες… Ήταν ένα πρόγραμμα που δεν έμεινε μέσα στο Μουσείο, αλλά δημιούργησε δεσμούς, φιλίες. Το εργαστήριο, πέρα από τον καλλιτεχνικό του χαρακτήρα, προσέφερε κοινωνική επανασύνδεση, αίσθηση κοινότητας σε μια γενιά ανθρώπων που συχνά ένιωσε να κλείνεται -ιδιαίτερα με την πανδημία. Ήταν πολύ συγκινητικό, διότι μεσολάβησε χειμώνας, είχε κρύο, κι όμως όλοι οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο ήταν εξαιρετικά συνεπείς, σπάνια απουσίαζαν. Έφεραν και σε μας στο Μουσείο ένα κύμα χαράς και πολλές στιγμές συγκίνησης».
Στιγμές από το εργαστήριο με τον φακό του Αντώνη Βλάχου
Κομβικό ρόλο στο ταξίδι αυτό είχε η αφηγήτρια Ανθή Θάνου, που καθοδήγησε την ομάδα στο πώς να μετατρέψει τις αναμνήσεις σε λόγο, ιστορίες. Με τρυφερότητα και χιούμορ, κατάφερε να «ξεκλειδώσει» ανθρώπους που στην αρχή ήταν πιο κλειστοί: «Έπαιξα μαζί τους, τους τσίγκλισα να βρουν τον παίζοντα άνθρωπο μέσα τους. Όλα τα άλλα είναι δικά τους, και το βασικό στοιχείο ήταν η καλή διάθεση. Για μένα, πολιτισμός είναι να σέβεσαι τους μεγάλους ανθρώπους, να τους δίνεις φωνή», λέει. Η διαδικασία αυτή δεν ήταν πάντα εύκολη. «Κάποιοι έλεγαν "Δεν έχω να πω κάτι όμορφο", και τελικά βρίσκαμε πάντα κάτι πολύτιμο. Δεν χρειάζεται να θυμηθείς μία ιστορία δική σου, τον δικό σου γάμο - μπορεί να είναι του παιδιού σου, του γείτονα, του φίλου. Δουλεύω τόσα χρόνια με παιδιά και ενήλικες και αυτή η ομάδα μου χάρισε από τις πιο τρυφερές εμπειρίες της δουλειάς μου, είναι πλέον δικοί μου άνθρωποι, γίναμε οικογένεια».
Στιγμές από το εργαστήριο με τον φακό του Αντώνη Βλάχου
Το πετραδάκι και μία κουμπάρα 12 ετών
Με ιδιαίτερη ζωντάνια και ενθουσιασμό περιγράφει την εμπειρία της η Δήμητρα Μιχαηλίδου, μία από τις συμμετέχουσες, που επέστρεψε για δεύτερη φορά στο εργαστήριο του MOMus: «Οι εντυπώσεις μου είναι άριστες. Είμαστε μια πολύ ζωντανή παρέα ατόμων άνω των 65, με κέφι και καλή διάθεση. Έχουμε γίνει φίλοι, πίνουμε καφέ κάθε Δευτέρα και το οφείλουμε στην Ανθή Θάνου, τη "νεραϊδούλα μας" που μας ξύπνησε αναμνήσεις. Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν ο δικός μου γάμος, μια από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής μου πριν από 31 χρόνια. Θα αφηγηθώ μια μικρή ιστορία με ανατροπή, "Το πετραδάκι"… Τη μέρα του γάμου, κι ενώ οι φίλες μου με βοηθούσαν να ντυθώ και να χτενιστώ, ο φίλος μου ο Τριαντάφυλλος, πειραχτήρι, έβαλε ένα πετραδάκι μέσα στο παπούτσι μου, πράγμα που άργησα να αντιληφθώ λόγω της έντασης της στιγμής, αν και με ενοχλούσε. Ο Τριαντάφυλλος ήταν κατά του γάμου και εντέλει αυτός έπιασε την ανθοδέσμη!»
Από την πλευρά της, η Άννα Κωτούλα που συμμετείχε στο εργαστήριο για πρώτη φορά, ξεκίνησε πιο διστακτικά, όπως λέει, όμως το κλίμα της ομάδας και η διαδικασία του μοιράσματος των αναμνήσεων την άλλαξαν: «Στην αρχή με δυσκόλεψε. Είμαι κλειστό άτομο, δεν εξωτερικεύομαι εύκολα. Όμως σιγά σιγά χάρη στην ομάδα, που είναι εκφραστικότατη, άρχισα να το δουλεύω και να βγάζω κι εγώ προς τα έξω κομμάτια του εαυτού μου. Γνώρισα την εμψυχώτρια και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας κι ένιωσα ασφάλεια. Ανακάλυψα φωτογραφίες που είχα να δω τουλάχιστον 60 χρόνια, ένα μέρος της ζωής μου κλεισμένο σε ένα σωρό άλμπουμ στο πατάρι. Μου άρεσε τόσο πολύ το εργαστήριο που, αν επαναληφθεί, θα πάω με χίλια. Διάλεξα να αφηγηθώ την ιστορία όχι του δικού μου γάμου αλλά ενός γάμου στον οποίο ήμουν η κουμπάρα. Ήμουν μόλις 12 ετών κι ο γάμος έγινε στο χωριό των γονιών μου στις Σέρρες. Ο μπαμπάς μου ήταν φίλος με τον αδερφό του γαμπρού και δεν έβρισκαν κουμπάρο. Το ανέλαβα λοιπόν, αν και ήμουν παιδί. Η προετοιμασία της τελετής, το πώς μετέφεραν την προίκα της νύφης, ήταν πράγματα πρωτόγνωρα για μένα. Αυτή την ιστορία θα αφηγηθώ».
Στιγμές από το εργαστήριο με τον φακό του Αντώνη Βλάχου
Η δράση υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.
Το εργαστήριο
Σύλληψη ιδέας: Μαρία Κοκορότσκου, επιμελήτρια Εκπαίδευσης MOMus
Συντονισμός δράσης: Μαρία Κεχαγιόγλου, επιμελήτρια Εκπαίδευσης ΜΟΜus
Εκπαίδευση στην αφήγηση: Ανθή Θάνου, αφηγήτρια
Μουσική διδασκαλία: Αλέξανδρος Μακρής, μουσικός
Γραφιστική επιμέλεια και δημιουργία podcast: Αντώνης Βλάχος, φωτογράφος
Οι συμμετέχοντες/ουσες (με αλφαβητική σειρά): Ευαγγελία Αγγελίδου, Αδαμάντιος Αμανίτης, Μαρία Αρβανιτίδου, Σοφία Δάμιαλη, Αλεξάνδρα Διαμαντίδου, Χρυσάνθη Εμμανουηλίδου, Βάσω Καραζαρίφη, Άννα Κωτούλα, Παναγιώτα Μαμάτη, Δήμητρα Μιχαηλίδου, Σόνια Παπαγγέλου, Μαρία Σιωπίδου, Αναστασία Τερζοπούλου, Σμαρώ Τσίντζου, Δημήτρης Τσούκας, Σοφία Φακίρη, Θωμαή Χρηστίδου
Ελεύθερη συμμετοχή.
