Στη νέα του έκθεση, με τίτλο «Aller retour», πορτρέτα με χρωματικές εκρήξεις, αλλά και έργα από τη σειρά Logos, που συνδυάζουν κολάζ και διαφορετικά υλικά, αιφνιδιάζουν τον επισκέπτη, ενώ στο κέντρο της αίθουσας πρωταγωνιστεί μια μεγάλη εγκατάσταση με τίτλο «Κελί-ΙσοβιArt», που προσκαλεί τον θεατή σε έναν διάλογο με τη φύση, τον χρόνο και την ψυχή.
Με την ευκαιρία της έκθεσής του ο Δημήτρης Ξόνογλου μίλησε στα Μακεδονικά Νέα -mkdn.gr.
Συνέντευξη στη Χρύσα Νάνου
Πώς έγινε το ξεκίνημα της διαδρομής σας;
Γεννήθηκα στην Πρώτη Σερρών και σπούδασα ζωγραφική και χαρακτική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης, ενώ συνέχισα με κεραμική στη Scuola di Arti Ornamentali di San Giacomo. Μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα, το 1982 παρουσίασα την πρώτη μου έκθεση στην Αθήνα, στον «Ζυγό», και το 1983 ακολούθησε η πρώτη μου έκθεση στη Θεσσαλονίκη, στο Γαλλικό Ινστιτούτο. Η τέχνη τότε στην πόλη ήταν σε μια πολύ δυναμική και ενθουσιώδη φάση, με ελάχιστες γκαλερί αλλά πολύ μεγάλη δημιουργικότητα».
Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από την εκπαίδευση;
Δούλεψα αρχικά ως καθηγητής στη μέση εκπαίδευση. Κάναμε δυόμισι ώρες να πάμε στο Κιλκίς, όπου διορίστηκα, ξυπνούσα στις πέντε το πρωί για να φύγω με το λεωφορείο των έξι. Όταν είσαι με τα παιδιά, νιώθεις να βρίσκεσαι σε ένα συνεχές πάρτι. Μου έδωσε πολλά πράγματα η εκπαίδευση. Στο Πανεπιστήμιο συναντάς μεγαλύτερες ηλικίες και η επικοινωνία γίνεται σε άλλο επίπεδο. Έμεινα στη μέση εκπαίδευση 18 χρόνια, δέκα στο Παιδαγωγικό και δεκαπέντε στην Αρχιτεκτονική του ΑΠΘ, όπου και εκλέχτηκα καθηγητής.
Ποια είναι η σχέση σας με τα υλικά και το χρώμα;
Τα υλικά προκύπτουν από το έργο, το ίδιο το έργο σού ζητάει να τα χρησιμοποιήσεις. Ο πατέρας μου είχε λευκοσιδηρουργείο και από μικρός τον βοηθούσα, έτσι μεγάλωσα με την αίσθηση της κατασκευής. Η φωτιά είναι σημαντικό στοιχείο στη δουλειά μου, κάτι που προήλθε από την κεραμική. Όταν έστησα το πρώτο μου εργαστήριο, βρέθηκα στο δίλημμα να ακολουθήσω την κεραμική ή τη ζωγραφική. Τελικά, πούλησα τους φούρνους και αφοσιώθηκα στη ζωγραφική, αλλά το στοιχείο της φωτιάς παραμένει. Επίσης, η εμπειρία από πυρκαγιά που κατέστρεψε το σπίτι μας και η συνήθεια όταν πήγαινα σχολείο να καίμε βιβλία στις αυλές στο τέλος της χρονιάς, επηρέασαν τη δουλειά μου. Χρησιμοποιώ συχνά φυσικό κερί μελισσών, γιατί ήθελα τα έργα μου να έχουν και άρωμα. Πιστεύω πως ο,τιδήποτε υπάρχει στον πλανήτη μπορεί να γίνει έργο τέχνης. Έχω πειραματιστεί με τα πιο απρόσμενα υλικά, αλεύρι, τρίχες, ιδρώτα.Όσον αφορά το χρώμα, έχω ιδιαίτερη σχέση με αυτό. Ειδικά όταν συνδυάζω χρώματα, θέλω να προκαλέσω την απορία στον θεατή, να τον κάνω να αναρωτηθεί γιατί διάλεξα εκείνο το πράσινο δίπλα στο μπλε και το φούξια.
Πώς δημιουργείτε τα πορτρέτα σας;
Κάποιοι με ρωτάνε: είναι στ’ αλήθεια πορτρέτα; Λέω βεβαίως είναι πορτρέτα. Προκύπτουν από τα πρόσωπα που συναντάω στην καθημερινότητά μου. Καθώς περπατώ, ορισμένα χαρακτηριστικά ανθρώπων μένουν στο μυαλό μου και μου επιτρέπουν να αποτυπώσω το πρόσωπό τους με έναν τρόπο που δεν βασίζεται στην ακριβή αναπαράσταση, αλλά στην αποτύπωση μιας εντύπωσης ή ενός συναισθήματος. Είναι τα πιο δύσκολα έργα που έχω κάνει. Συμβιώνουν πολλά πράγματα, σχέδιο, κολάζ, χρώμα, και όλα βρίσκονται σε ένα τεντωμένο σκοινί, ακροβατούν. Αν βγάλω δύο πινελιές, μία γραμμή, το πορτρέτο αλλάζει όλο. Στα έργα μου, αν και φαίνονται πλουραλιστικά, υπάρχει πάντα μια εσωτερική τάξη, μία αυστηρή γεωμετρία που αποκαλύπτεται με την προσεκτική παρατήρηση.
Η ψηφιακή τεχνολογία έχει αλλάξει την τέχνη;
Πιστεύω ότι μπορεί να δώσει περισσότερη δύναμη στο χειροποίητο. Γιατί ψηφιακό όλοι μπορούμε να κάνουμε με τα σύγχρονα μέσα. Η ζωγραφική δανείζει στις άλλες τέχνες τις κατακτήσεις της όπως και παίρνει από άλλες τέχνες. Στην εγκατάστασή μου υπάρχει μία βρύση που τρέχει νερό, αυτό είναι ένα στοιχείο της φύσης, σε άλλα έργα είχα βάλει ήχους, μουσική.
Μπορούμε να πούμε ότι στα έργα σας υπάρχει η έννοια του παλίμψηστου;
Ναι, είναι ένα στοιχείο που βγαίνει έντονα. Αρχικά δούλεψα πάνω σε βιβλία τέχνης γνωστών καλλιτεχνών. Κόλλησα στους πίνακες που απεικονίζονταν διάφορα στοιχεία, όπως ζάρια, σαν κολάζ, αλλοιώνοντας τις σελίδες τους, ζωγραφίζοντας από πάνω. Αν και είχα αφήσει την κεραμική, ένιωσα ότι μου έλειπε η φωτιά. Και έτσι έκαψα το πρώτο βιβλίο. Όταν έδειξα τα έργα μου, τα καμένα βιβλία, στο Βαφοπούλειο, ενοχλήθηκαν πολλοί. Και ακόμη ενοχλούν αυτά τα έργα, υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να το χωνέψουν πώς καίω βιβλία. Ενώ για μένα είναι ένα αντικείμενο. Δεν καίω το πρωτότυπο αλλά ένα αντίγραφο. Όταν κολλάω μεταξύ τους τις καμένες σελίδες βγαίνει ένα καινούργιο κείμενο. Το απρόβλεπτο είναι αυτό, το καινούργιο κείμενο, που μπορεί άλλοτε να λέει σημαντικά πράγματα και άλλοτε τίποτα.
Τι σημαίνει για εσάς η έμπνευση;
Είναι συνεχής και αδιάκοπη, όπως οι χτύποι της καρδιάς. Η Κική Δημουλά έχει περιγράψει την έμπνευση ως «ψίθυρους έσω εντολής», δηλαδή κάτι που προέρχεται από το εσωτερικό μας. Όταν με ρωτούν, τι είναι ωραίο για εσάς, λέω ότι ωραία είναι η ψυχή του ανθρώπου. Αυτού που προσφέρει, που δίνει. Αυτό το κοίταγμα στην ψυχή με ενδιαφέρει. Θέλω ο θεατής ενός έργου μου να δει πέρα από αυτό που βλέπουμε με την πρώτη ματιά.
Πώς περιγράφετε την εγκατάσταση «Κελί-ΙσοβιArt»;
Το κελί είναι μεταφορική έννοια, είναι μια απεικόνιση του εσωτερικού μας κόσμου και περιέχει μέσα του τα πλέον απαραίτητα για την επιβίωση. Δεν σε εγκλωβίζει γιατί είναι διάφανο κελί, ανοιχτό. Η συνεχής ροή του νερού από τη βρύση συνδέεται με την έννοια του χρόνου, ο οποίος ρέει αέναα. Με ενδιαφέρει ο χρόνος. Ο άχρονος χρόνος.
*Η έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο γίνεται με την υποστήριξη της Art Thessaloniki και τελεί υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη
Διάρκεια έκθεσης: έως 15 Μαρτίου 2025
Ώρες λειτουργίας:
Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή 18:00 – 21:00
Σάββατο 11:00 – 14:00
