Το έργο διερευνά τις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης φύσης, θέματα όπως η εξουσία, η τρέλα και η προδοσία, τα οποία συνεχίζουν να τραυματίζουν την ανθρωπότητα. Η παράσταση, σε σκηνοθεσία της Μόνας Κιτσοπούλου, κάνει πρεμιέρα σήμερα, Σάββατο 8 Μαρτίου 2025 στις 9.00 μ.μ., στο Studio Παράθλαση (Κασσάνδρου 132), αποκαλύπτοντας τη διαχρονικότητα του έργου μέσα από μια σύγχρονη ματιά.
«Η αρρώστια του καιρού μας είναι να οδηγούν οι τρελοί τυφλούς», λέει ο Σαίξπηρ. «Είναι η τραγωδία της τυφλότητας, της τρέλας και της εξορίας», παρατηρεί η σκηνοθέτρια της παράστασης Μόνα Κιτσοπούλου μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα. «Κι ακόμη πιστεύω ότι ταιριάζει απόλυτα στον Βασιλιά Ληρ η ατάκα από το “Περιμένοντας τον Γκοντό” του Μπέκετ: “γεννιόμαστε όλοι τρελοί, μερικοί παραμένουν τρελοί”».
Αναφερόμενη στην πρόκληση που κρύβει το ανέβασμα της εμβληματικής σαιξπηρικής τραγωδίας, η κ. Κιτσοπούλου εξηγεί: «Είναι το τέταρτο έργο του Σαίξπηρ που ανεβάζουμε στην Παράθλαση και κάθε φορά η πρόκληση είναι διαφορετική και ιδιαίτερη. Ο Ληρ αποτελεί ένα έργο που, όπως λέει ο Πολωνός θεωρητικός του θεάτρου Γιαν Κοτ, είναι ένα τεράστιο βουνό που όλοι θαυμάζουμε, αλλά κανείς δεν μπορεί να το πλησιάσει. Είναι δύσκολο, πολυδιάστατο κείμενο και απαιτεί χρόνο και προσοχή. Πραγματικά δεν φανταζόμουν πόσο δύσκολο έργο είναι - να φανταστείτε ενώ δεν είμαι σκηνοθέτης που κάνει πρόβες για μεγάλο διάστημα, είμαι σκηνοθέτης ορμής, αυτή τη φορά χρειάστηκε να κάνουμε πρόβες σχεδόν έξι μήνες, από τον Σεπτέμβριο. Είναι μία πολύπλευρη και πολυκεντρική τραγωδία, διότι εκτός από τις δύο ιστορίες του Ληρ με τις θυγατέρες του, καθώς και του Γκλόστερ με τους γιους του, υπάρχει και ένα άλλο επίπεδο σε σχέση με τον άνθρωπο και την αλαζονεία. Δεν αφηγείται ο Σαίξπηρ ένα παραμύθι για την αχαριστία των τέκνων στον πατέρα. Το πολύ σύγχρονο ζήτημα που θίγει είναι ότι ο άνθρωπος από την αλαζονεία, το ξεπέρασμα κάθε ορίου, την άρνηση να καταφύγει σε σχέση καταλήγει σε μία απομόνωση, έναν εγκλεισμό. Οι ήρωες δεν μπορούν να κατανοήσουν ούτε τους άλλους ούτε τον εαυτό τους. Εδώ στο κέντρο του έργου είναι ο άνθρωπος που δεν σταματά προκειμένου να είναι ο εαυτός του και συμπαρασύρει όλους τους αθώους».
Έργο γραμμένο από τον Σαίξπηρ το 1609 ο «Βασιλιάς Ληρ» κρύβει αμέτρητους παραλληλισμούς με το σήμερα. «Είναι έργο βίαιο αλλά και η εποχή μας είναι βίαιη. Όσα λέει λοιπόν αυτή η τραγωδία είναι τόσο σύγχρονα που δεν χρειάζεται να επέμβεις εσύ για να κάνεις σύγχρονη την παράσταση. Νιώθω ότι όσο πάμε μπροστά γυρίζουμε προς τα πίσω, στις βίαιες και σκοτεινές εποχές που έζησε ο Σαίξπηρ. Νιώθω να λείπουν τα ιδανικά και οι αληθινοί αγώνες για πράγματα ανώτερα. Σήμερα τα παιδιά δεν έχουν σε τι να πιστέψουν. Κι αυτό που χρειάζεται είναι ο άνθρωπος να επικοινωνήσει ξανά με τους άλλους», παρατηρεί η σκηνοθέτρια της παράστασης παραπέμποντας σε έναν στίχο του Γιώργου Θέμελη: «Εμπρός να αρχίσουμε να μιλούμε για να μην πεθάνουμε».
Το έργο πραγματεύεται τη σφοδρή σύγκρουση του βασιλιά Ληρ με τις κόρες του, το δράμα του Γκλόστερ με τους γιους του, και την τραγική πορεία του ανθρώπου από την αλαζονεία στην καταστροφή. Όπως σημειώνει η κ. Κιτσοπούλου, η παράσταση δεν αναπαράγει απλώς την ιστορία της αχαριστίας, αλλά μιλά για τον σύγχρονο άνθρωπο, για την απομόνωση και τη σύγχυση που προκαλούν η εξουσία και η προδοσία. «Ο Βασιλιάς Ληρ είναι ακριβώς αυτό: η διαχρονική τραγωδία της τυφλότητας, της τρέλας και της εξουσίας, του ανθρώπου που καταρρέει και παρασύρει μαζί του ακόμη και αθώους, τον κόσμο γύρω του», προσθέτει.
Η παράσταση, διανθισμένη με πέντε τραγούδια του Γιάννη Πλαστήρα και με σκηνικές αναφορές στην Κομέντια ντελ Άρτε, αναδεικνύει τη σύγχρονη διάσταση του έργου, διατηρώντας την αληθινή, τραγική ουσία του. «Εμείς στην Παράθλαση δεν είμαστε του εντυπωσιασμού, κάνουμε παραστάσεις που λέμε όσα λέει καθαυτό το έργο που ανεβάζουμε. Ακολουθούμε τους σκοπούς που θέσαμε από την ίδρυση της Παράθλασης το 1986 να ανεβάζουμε είτε άπαιχτα έργα είτε κλασικά έργα αλλά με σύγχρονη μορφή. Στον Ληρ παίζουμε σε ένα άδειο σκηνικό, όπου υπάρχει μόνο ένα πατάρι και υιοθετούμε κάτι από την αισθητική της Κομέντια ντελ Άρτε με στοιχεία γκροτέσκου», σημειώνει η κ. Κιτσοπούλου.
Η σκηνοθετική ομάδα, μαζί με το σύνολο των ηθοποιών, εργάστηκε ακούραστα για να αποδώσει την ένταση και την αλήθεια του έργου. «Οι ηθοποιοί μας έπρεπε να εντρυφήσουν στον λόγο του Σαίξπηρ, στα συναισθήματα. Από τον πρώτο έως τον τελευταίο, είναι όλοι πρωταγωνιστές σε αυτό το έργο. Προσθέσαμε κι ένα 13ο πρόσωπο, τον εξόριστο ποιητή σαν ένα είδος παρουσιαστή στο σύγχρονο κόσμο που μας οδηγεί στην κόλαση του Σαίξπηρ, ενώ επιπλέον στην παράσταση υπάρχουν στοιχεία μιούζικαλ», καταλήγει η κ. Κιτσοπούλου.
Στοιχεία της παράστασης
Σκηνοθεσία/ κοστούμια / μουσική επιλογή: Μόνα Κιτσοπούλου
Σύνθεση ενθέτων κειμένων/ Φωτισμοί: Γιώργος Γκασνάκης
Μουσική τραγουδιών: Γιάννης Πλαστήρας
Χορογραφίες / Κίνηση: Γιάννης Μαργαρώνης
Σκηνικά: Γιάννης Άδραστος
Διδασκαλία τραγουδιών: Μαρία Πρέκα
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Τσούκαλη
Βοηθοί ενδυματολόγου: Ελένη Ουζουνηλία, Στέλλα Παρχαρίδου
Ειδικές κατασκευές: Στέλλα Παρχαρίδου, Νίκος Δήμογλου
Διανομή: Γιώργος Γκασνάκης, Όλγα Κουτσώνου, Δήμητρα Καρέτσου, Δήμητρα Τσενεσίδου, Γιώργος Καμπούρης, Κώστας Αντωνιάδης, Πάνος Μέγγουλης, Κίμων Καραλής, Νίκος Παλπάνης, Σάκης Οξυνούδης, Στάθης Παπουλίδης, Κυριάκος Δελησσάβας, Βίκυ Μάντη, Στέλλα Παρχαρίδου, Κατερίνα Τσούκαλη, Έλενα Αθανασίου, Όλγα Ανανιάδου, Βαρβάρα Παναγιωτίδου.
Παραστάσεις: 8 Μαρτίου ως 13 Απριλίου 2025, κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 9 μ.μ.
Studio ΠΑΡΑΘΛΑΣΗ: Κασσάνδρου 132, τηλ. 2310 216 567
