Γράφει ο Γεώργιος Παπαπροδρόμου*
Η διαρκής προσπάθεια του ανθρώπου να προσαρμοστεί και να σταθεί στο εκάστοτε περιβάλλον του, στο φυσικό περιβάλλον αρχικά, να βρίσκει τρόπους (και ανθρώπους), να ξεπερνά τον εαυτό του και να δίνει λύσεις σε μια σειρά από προβλήματα που είχε κάθε φορά μπροστά του, οδήγησε στην διαμόρφωση της κοινωνικής πραγματικότητας.
Η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, μέσα από την ανθρώπινη εξεύρεση τεχνικών λύσεων, με σκοπό την επιβίωση, την διατήρηση και την ευημερία, καθόρισε τον ρυθμό ανάπτυξης της τεχνολογίας και της καινοτομίας, ουσιώδεις παράγοντες διαμόρφωσης του παρόντος κοινωνικού οικοσυστήματος.
Οι ανθρώπινες σχέσεις, οι οποίες αναπτύσσονται και καλλιεργούνται σ αυτό μέσα το πλαίσιο, χαρακτηρίζονται και ταυτόχρονα διακυμαίνονται από ένα επίπεδο συνεργατικότητας δηλ. διάθεσης για συνεργασία (κοινωνείν) αλλά κι από ένα επίπεδο ανταγωνιστικότητας δηλ. επιβολή ενός κυρίαρχου κοινωνικού μοντέλου.
Η γιγάντωση των τεχνολογικών εξελίξεων, με την ολιγοπωλιακή της δομή, με την εκάστοτε ελίτ της γνώσης και της οικονομικής δύναμης, επέκτεινε την φυσική πραγματικότητα και την συνέδεσε με την εικονική ή ψηφιακή όμοια της.
Με τον τρόπο αυτό ήρθαν στην επιφάνεια νέες τεχνολογικές και κοινωνικές προκλήσεις για το κάθε άτομο ξεχωριστά, και η ανάγκη να μπορεί να σταθεί και να κινείται σ αυτήν την μικτή πραγματικότητα.
Ο Κυβερνοχώρος, ως μια νέα ξεχωριστή διάσταση, είναι ένας χώρος προσομοίωσης της φυσικής πραγματικότητας, φιλοξενώντας συμπεριφορές, στάσεις κι αντιλήψεις, των συμμετεχόντων-δρώντων σ’ αυτόν οντοτήτων.
Η άσκηση της βίας ή η απειλή βίας στην ατομική αρχικά και στη συλλογική στη συνέχεια διάσταση, διαμόρφωσε σύνορα και όρια, σχέσεις εξουσίας, και ουσιαστικά πολιτισμικές οντότητες.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η συζήτηση για το φαινόμενο του εκφοβισμού στον Κυβερνοχώρο αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία και αξία, αφού αποτελεί φυσική προέκταση του εκφοβισμού ως κοινωνικό φαινόμενο στην φυσική ή οπτικά αντιληπτή πραγματικότητα.
Ειδικότερα, η εκφοβιστική στάση περιλαμβάνει μια κλιμάκωση συμπεριφορών κυρίως απαξιωτικής αρχικά απρεπούς έκφρασης έως την απόλυτη έκφραση της ρητορικής του μίσους - τοξικού λόγου αλλά και της υποκίνησης σε πράξεις βίας (και σε ακραίες εκδοχές και τρομοκρατίας).
Αυτό που διαφοροποιεί το συσχετισμό του φαινομένου του εκφοβισμού στον Κυβερνοχώρο, είναι η «βεβαιότητα» και η «σιγουριά» που νιώθει ο εκφοβιστής, χρησιμοποιώντας τεχνικές ή συνδυασμό τεχνικών, με την ψευδαίσθηση πολλές φορές της ανωνυμίας του, αλλά και η αποτελεσματικότητα αφού αποκτά ένα πλέον «δημόσιο βήμα», πολλαπλασιάζοντας το δυσμενές αντίκτυπο για το άτομο ή τα άτομα (θύματα των συμπεριφορών του).
Ορισμένες μορφές του εκφοβισμού στο ψηφιακό περιβάλλον αποτελούν η διαπόμπευση του θύματος μέσω εικόνας ή άλλου πολυμεσικού αρχείου (πολλές φορές και με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης), τα ιδιαίτερα έντονα κι αρνητικά σχόλια σε μια ανάρτηση, η παρενόχληση μέσω του διαδικτύου, ο σεξουαλικός εκβιασμός, η καλλιέργεια κλίματος έντασης και τοξικότητας που οδηγεί και κατευθύνει σε βία (οπαδική, πολιτική, ρατσιστική, κα).
Ο συνολικός αντίκτυπος του συγκεκριμένου φαινομένου δεν μπορεί πολλές φορές να αποτιμηθεί άμεσα, αλλά μπορεί να οδηγήσει στην ατομική διάσταση του, στην χειροτέρευση της ποιότητας ζωής του ατόμου και να καταστεί ένας βιωματικός εφιάλτης και στην συλλογική διάσταση του, να γίνει παράγοντας κοινωνικής διαίρεσης αλλά κι αποσταθεροποίησης μιας κοινωνίας.
Ο τρόπος για την καλύτερη διαχείριση κι αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας και του εκφοβισμού στον Κυβερνοχώρο, περνά από την φυσική πραγματικότητα και ξεκινά από την αλλαγή στάσης του καθενός μας, δίνοντας έμφαση στην καλλιέργεια της ανθρωπιστικής πλευράς μας, αναδεικνύοντας κάθε φορά ως πρώτιστη αξία, την αξία του ανθρώπου.
Ουσιαστικά μιλάμε για την προτεραιοποίηση της εκπαίδευσης και της παιδείας που ταυτόχρονα συνδιαμορφώνει την φυσική και εικονική πραγματικότητα και θα προτείνει λύσεις για την μείωση των κάθε μορφής ανισοτήτων και αδικιών του σήμερα.
*Ο Γεώργιος Παπαπροδρόμου είναι Αντιστράτηγος ε.α., Δικαστικός Γραφολόγος, Πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ, Πρώην Διευθυντής Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ΑΕΑ, Ειδικός σε θέματα Αντιμετώπισης Εγκλημάτων στον Κυβερνοχώρο
