Σ' ότι αφορά Ευρωπαϊκή Ένωση και Ελλάδα ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών συνιστά αρχικά ψυχραιμία και σε δεύτερη φάση μέσω διαλόγου μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ την εξεύρεση συναινετικής λύσης πριν την λήψη - εάν υπάρξουν - αντιμέτρων τα οποία αν δεν προσεχθούν ιδιαίτερα, ενδεχομένως να επιφέρουν ένα είδος δασμολογικού ανταγωνισμού και πιθανότα θα οδηγούσαν σε όξυνση του εμπορικού πολέμου με ανεξέλεγκτες διαστάσεις, στην περίπτωση που ο πρόεδρος Τραμπ θα ήθελε να ανταπαντήσει.
Επιπλέον, σ' ότι αφορά τις χώρες της ΝΑ Ασίας εξηγεί γιατί ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε να «πνίξει» δασμολογικά χώρες της ΝΑ Ασίας, όπως το Βιετνάμ, η Καμπότζη, η Κορέα επιβάλλοντας μεγάλα ποσοστά προς αυτές υπογραμμίζοντας ότι αυτό έχει να κάνει με το ζήτημα του «μεγάλου και του μικρού». Το χτύπημα δηλαδή μικρών οικονομιών προκειμένου να μην χτυπηθούν ισχυρά οι πραγματικά μεγάλες αγορές.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
Κύριε Χατζηπαναγιώτου είδαμε στο πρώτο μέρος της συνέντευξής την ανάγκη που υπάρχει για μια συναινετική λύση στους δασμούς Τραμπ μέσω ΕΕ...
Ακριβώς, διότι οι εμπορικές μας σχέσεις με όλο τον υπόλοιπο κόσμο περιλαμβανομένων και των ΗΠΑ, καθορίζονται από τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα για παράδειγμα από μόνη της, έστω και αν πλήττεται σοβαρά από τους δασμούς των ΗΠΑ, δεν μπορεί να επιβάλλει δικούς της δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων. Πρόκειται για δασμούς προς την ΕΕ. Άρα λοιπόν, η Ένωση είναι αυτή που θα αποφασίσει, εάν οι εισαγωγές των αμερικανικών προϊόντων στην ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά μέρος της οποίας είναι και η ελληνική θα υποστούν κάποιες αντισταθμιστικές συνέπειες και σε τι βαθμό θα υπάρξουν αυτές. Μέτρο που θα πρέπει στη συνέχεια να το ακολουθήσουμε κι εμείς.
Συνεπώς δεν έχουμε κανέναν βαθμό ελευθερίας σε αυτό το πράγμα. Άρα λοιπόν εδώ η ΕΕ προκειμένου να κινηθεί στο πνεύμα προστασίας των συμφερόντων των Ευρωπαίων παραγωγών, καταναλωτών, επενδυτών, οικονομικών παραγόντων κοκ. πρέπει να κρατήσει μια επιφυλακτική στάση όπως και κρατάει προκειμένου να δει το θέμα διεξοδικά.
Κι αυτό που επί της ουσίας η ΕΕ αντιπροτείνει είναι μια περιστολή προκειμένου να βρεθούν πιο εύσχημοι τρόποι ώστε να διορθωθεί αυτή η δυσμενής κατάσταση που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Ναι, θα χρειαστεί να γίνουν κάποιες παρεμβάσεις, κάποιες διορθωτικές κινήσεις αλλά το ποιες θα είναι αυτές, θα το δείξει ο χρόνος. Σαφέστατα και η ευρωπαϊκή αγορά δεν θα μείνει αλώβητη από τους δασμούς όχι τουλάχιστον από αυτούς οι οποίοι είναι ζημιογόνοι. Θα είναι όμως άραγε, το ίδιο ζημιογόνοι για μια αγορά όπως η γερμανική και το ίδιο για μια μικρότερη όπως είναι αυτή της Ελλάδας; Το πιθανότερο είναι ότι η γερμανική οικονομία θα υποφέρει πολύ περισσότερο από τη δική μας. Είναι κατανοητό αυτό νομίζω. Μιλάμε για μια οικονομία με πολύ μεγαλύτερο εξαγωγικό προσανατολισμό, μια οικονομία με αυτοκινητοβιομηχανίες, είναι βέβαιο ότι θα πληγεί πολύ περισσότερο από μια μικρότερη οικονομία της οποίας η εμπορική σχέση με την Αμερική δεν είναι τόσο μεγάλη.
-Κύριε καθηγητά, μπορούμε να δώσουμε άραγε μια εξήγηση, γιατί το ποσοστό των δασμών ήταν σαφώς μεγαλύτερο για παράδειγμα για τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας;
Σκεφτείτε ότι ένα μεγάλο κομμάτι της βιομηχανικής παραγωγής ή ακόμα και των υπηρεσιών που προσέφερε η αμερικανική οικονομία σε τομείς αιχμής, όπως ο ηλεκτρονικός τομέας, στο παλιό Silicon Valley των ΗΠΑ που αποτελούσε κορωνίδα σε αυτούς τους νέους τομείς της τεχνολογίας έχει πια ατροφήσει πάρα πολύ. Κι έχει ατροφήσει διότι αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα, όπως η Ινδία, όπως το Βιετνάμ στην πάροδο αυτών των χρόνων ανέπτυξαν και ανθρώπινο δυναμικό αλλά και τεχνογνωσία. Κι αυτό έγινε για λόγους που αφορούν το κόστος αυτών των υπηρεσιών.
Τώρα, γιατί στοχοποιούνται από τον Τραμπ χώρες όπως το Βιετνάμ, η Καμπότζη, η Μαλαισία; Διότι αυτό έχει να κάνει με το θέμα του μικρού και του μεγάλου. Ήδη, οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει έναν πόλεμο με την Κίνα. Και η Κίνα δεν είναι κανένας αμελητέος αντίπαλος στην παγκόσμια οικονομία. Αν η Κίνα αντιδράσει, μπορεί να σου κάνει μεγάλη ζημιά. Αν η Κίνα πει, «ωραία κλείνω κι εγώ τα σύνορά μου και τις αγορές μου στα αμερικανικά προϊόντα» που θα πάνε τα προϊόντα αυτά; Διότι μιλάμε για μεγάλες αγορές και ο παραγωγός σε αυτές προσβλέπει. Ευρώπη, Καναδά, Κίνα, Ινδία, οι αγορές των εκατοντάδων εκατομμυρίων καταναλωτών. Τι είναι η Καμπότζη; Τι είναι το Βιετνάμ; Τι είναι άλλες μικρές αγορές και οικονομίες; Σχεδόν τίποτα. Άρα λοιπόν σε πρώτη φάση είναι λίγο ανέξοδο να στοχοποιείς μικρές αγορές από το να βάλεις στο στόχαστρο τις μεγάλες με τις οποίες ήδη βρίσκεσαι σε μία εμπορική διαμάχη και το 30 με 40% να το κάνεις 60 με 100%. Αυτό δεν θα περπατούσε εύκολα.
Άρα πάμε λοιπόν σε χώρες, οι οικονομίες των οποίων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον αμερικανικό παράγοντα. Χώρες για παράδειγμα όπως το Βιετνάμ, είναι χώρες οι οποίες με βάση τον πληθυσμό τους είναι από αυτές που έχουν δεχθεί τις υψηλότερες κατά κεφαλήν αμερικανικές εισαγωγές κεφαλαίων. Αυτό το πράγμα έχει αυξήσει πάρα πολύ τις επενδυτικές ροές αμερικανικών κεφαλαίων σε χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ταϊλάνδη, η Κορέα. Αυτό το πράγμα στοχοποιεί αυτές τις χώρες. Εάν πάμε πίσω στο παρελθόν και σκεφτούμε τις αρχές της δεκαετίας του '80 και '90 η αμερικανική οικονομία έζησε και προήχθη με τι; Με εξαγωγές κεφαλαίων από την Ιαπωνία. Το θυμόμαστε αυτό έτσι; Όπως και το μεγάλο έλλειμμα της Ιαπωνίας έναντι της Αμερικής. Τότε λοιπόν αυτό το πράγμα είχε περάσει.
Γιατί η Αμερική απορροφά κεφάλαια από τον υπόλοιπο κόσμο με άνεση. Τώρα όμως, χάνουν κεφάλαια. Άρα αλλάζει και η προσέγγιση, αλλάζει η προδιάθεση. Όταν τα κεφάλαια έφτασαν τα δέχθηκαν, γιατί εντάξει, μεγάλωσαν την παραγωγική τους βάση. Τώρα όμως που φεύγουν τα δικά τους και πάνε στο εξωτερικό και υποτίθεται ότι μεγαλώνουν την παραγωγική βάση κάποιου άλλους κράτους, αυτό τους κακοφαίνεται.
Σε κάθε περίπτωση όμως το πιο σημαντικό σε όλη αυτή την ιστορία είναι πως όλη η έννοια της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας, του διεθνούς εμπορίου, σε προϊόντα, σε υπηρεσίες, στο ανθρώπινο κεφάλαιο ακολουθεί μια αόρατη δύναμη που ουσιαστικά λέει πως όλο αυτό που γίνεται λειτουργεί με έναν τέτοιο τρόπο που κάνει και πιο αποδοτική και πιο φθηνή την παραγωγή όλων αυτών των προϊόντων τα οποία εμείς ως καταναλωτές της παγκόσμιας οικονομίας, καταναλώνουμε και χρησιμοποιούμε. Διαφορετικά όπως αναφέραμε, ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος ενός εμπορικού πολέμου ο οποίος μπορεί να είναι αναίμακτος και χωρίς την απώλεια ανθρώπινων ζωών, αλλά που οι συνέπειές του είναι εξίσου δραματικές όπως ενός πολέμου με όπλα. Πρόκειται για κάποιου είδους σοκ, το οποίο για να αποφευχθεί θα πρέπει να υπάρξει μια συναινετική προσέγγιση.
