Φρικαλεότητες κάθε είδους διαπράχθηκαν από καθεστωτικές δυνάμεις και προσκείμενες ένοπλες τζιχαντιστικές ομάδες στο όνομα της «κάθαρσης» και του «εξαγνισμού» της χώρας, όπως προκύπτει από μαρτυρίες και οπτικό υλικό που ήλθε στη δημοσιότητα μετά τις ημέρες τρόμου σε Λαττάκεια και Ταρτούς. Όπως καταγγέλλεται, δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ οικογένειες στα σπίτια τους, παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι· σοροί κείτονταν στους δρόμους κοινοτήτων της σιιτικής μειονότητας στην οποία ανήκε η οικογένεια των Άσαντ.
Σε μία χώρα-«αρένα» αντικρουόμενων περιφερειακών συμφερόντων, το κύμα βίας των περασμένων ημερών και οι εκατοντάδες θάνατοι Αλαουιτών καθώς και μελών των καθεστωτικών δυνάμεων, πυροδότησε φόβους για αναβίωση ενός εμφυλίου πολέμου από τον οποίο η Συρία ποτέ δεν εξήλθε πραγματικά.
Το φιτίλι άναψε με επιθέσεις πολιτοφυλακών πιστών στον ανατραπέντα Μπασάρ αλ Άσαντ εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας στη Λαττάκεια, όταν αυτές επιχείρησαν να αφαιρέσουν τα όπλα από Αλαουίτες, στο πλαίσιο της διαταγής της προσωρινής κυβέρνησης ότι θα οπλοφορούν πλέον μόνο οι κρατικές δυνάμεις. Ο μεταβατικός πρόεδρος Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι διέταξε εν συνεχεία «στρατιωτική επιχείρηση», που εξελίχθηκε σε πογκρόμ εναντίον Αλαουιτών και Χριστιανών από πάσης φύσεως τζιχαντιστές, είτε ανήκαν στις «επίσημες» δυνάμεις της Δαμασκού είτε σε διάφορες ομάδες τζιχαντιστών.
Η «επιχείρηση» κηρύχθηκε λήξασα χθες, με τον Αλ-Τζολάνι ή Αχμέντ αλ-Σαράα, το πραγματικό του όνομα στο οποίο επέστρεψε όταν φόρεσε τη γραβάτα, να επιρρίπτει την ευθύνη για τη βία στα «απομεινάρια» των δυνάμεων του Άσαντ και να αμφισβητεί την καταγγελλόμενη κλίμακα της σφαγής αμάχων, αν και αναγνωρίζει πως υπήρξαν «εκδικητικές δολοφονίες».
Σε μία προσπάθεια να αποκαταστήσει, έστω και εν μέρει, την απονομιμοποίηση που υπέστη αυτές τις ώρες, η μεταβατική κυβέρνηση ποντάρει τα πάντα στις «ατομικές ευθύνες» ορισμένων ένοπλων ομάδων και αρχηγών πολιτοφυαλκών, οι οποίοι φέρονται να σφαγίασαν τις κοινότητες των Αλαουιτών με δική τους πρωτοβουλία και, κυρίως, με την αδιαφορία της Δαμασκού. Σε αυτό το πλαίσιο και καλώντας σε εθνική ενότητα, ο Αλ-Σαράα ανακοινώνει ότι έχει δώσει εντολή για μία ανεξάρτητη επιτροπή έρευνας αποτελούμενη από επτά δικαστές, λέγοντας ότι θα υπάρξει λογοδοσία -ακόμη και συμμάχων του αν χρειαστεί.
Κατά το Ιταλικό Ινστιτούτο Διεθνών Πολιτικών Μελετών (ISPI), οι ευθύνες των επιμέρους πολιτοφυλακών και προσώπων για τη βία αναδεικνύονται με αυξανόμενη σαφήνεια, ιδίως ο ρόλος των μονάδων Hamza και Sultan Sulayman Shah. Της τελευταίας ηγείται ο Αμπού Άμσα, ένας από τους πιο ισχυρούς και αιμοδιψείς πολέμαρχους της Συρίας. Και οι δύο ομάδες ανήκουν στον υποστηριζόμενο από την Τουρκία Συριακό Εθνικό Στρατό (SNA), που (όχι τυχαία) κατά την εξέγερση του περασμένου Δεκεμβρίου επικέντρωσε τις προσπάθειές του εναντίον των υπό κουρδική ηγεσία Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF). Φρικαλεότητες φέρονται να διαπράχθηκαν και από μη αραβικές πολιτοφυλακές, ιδίως Ουιγούρους και Τσετσένους τζιχανιστές που είναι πολύ δραστήριοι στην περιοχή του Ιντλίμπ και θεωρούν τον Αλ Σαράα προδότη λόγω της «μετριοπαθούς στροφής» του.
Ο κίνδυνος διολίσθησης της Συρίας σε ένα νέο μαύρο κεφάλαιο οδήγησε στην χθεσινή έκτακτη, κεκλεισμένων των θυρών, συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ κατόπιν αμερικανικού και ρωσικού αιτήματος, γεγονός που από μόνο του έχει ιδιαίτερη σημασία. Στάση αναμονής τηρεί κυρίως η Μόσχα, η οποία και στήριζε τον Άσαντ αλλά έχει πλέον έλθει σε συνεννόηση με το νέο καθεστώς για τη διατήρηση των ρωσικών βάσεων σε Ταρτούς και Λαττάκεια. Η Ρωσία καλεί σε αυτοσυγκράτηση, ενώ επιβεβαιώνει διά του εκπροσώπου του Κρεμλίνου πως συνεργάζεται με τις ΗΠΑ στο ζήτημα της Συρίας.
Η πλέον σκληρή ανακοίνωση για τα γεγονότα έχει έλθει από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδικάζουν τους ριζοσπάστες ισλαμιστές τρομοκράτες, συμπεριλαμβανομένων των ξένων τζιχαντιστών, που δολοφόνησαν ανθρώπους στη δυτική Συρία τις τελευταίες ημέρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες στέκονται στο πλευρό των θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων Χριστιανών, Δρούζων, Αλαουιτών και Κούρδων, και εκφράζουν τα συλλυπητήριά τους στα θύματα και τις οικογένειές τους. Οι προσωρινές αρχές της Συρίας πρέπει να καταστήσουν υπεύθυνους τους δράστες αυτών των σφαγών κατά των μειονοτικών κοινοτήτων της Συρίας», αναφέρει η ανακοίνωση που εξέδωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Έπειτα από 14 χρόνια εμφυλίου πολέμου και την ανατροπή ενός καθεστώτος που από πατέρα σε γιο κυβερνούσε με σιδηρά πυγμή επί 61 χρόνια, τα νήματα σε μία χώρα που βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών περιφερειακών συμφερόντων κινεί ένα καθεστώς που έχει τις ρίζες του στο Μέτωπο Αλ Νούσρα με τον Αχμέντ αλ-Σαράα να προβάλει ένα προφίλ μετριοπάθειας και να εισάγει μία διαδικασία «πολιτικής μετάβασης» που εκλαμβάνεται από πολλούς ως απλά και μόνο μία επίφαση, με τις μειονότητες Δρούζων, Αλαουιτών και Κούρδων να μην συμπεριλαμβάνονται πραγματικά στη διαδικασία.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Η Τουρκία από πλευράς της προσπαθεί να ελέγξει την κατάσταση και να προστατέψει το καθεστώς του Αχμέντ αλ-Σαράα στον απόηχο του πογκρόμ εναντίον των Αλαουιτών. Ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε χθες ότι θα συνεχίσει να παρέχει κάθε δυνατή υποστήριξη για την εδαφική της ακεραιότητα και την ενότητα της Συρίας, προσθέτοντας πως λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα και κάνει επίσης «τις απαραίτητες υποδείξεις προς τις συριακές αρχές για να αφήσουν γρήγορα πίσω τους την τεταμένη ατμόσφαιρα».
Πέραν από τις εξελίξεις στην ίδια τη Συρία, αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Τουρκία είναι η σπίθα της εξέγερσης των Αλαουιτών στη γειτονική χώρα να προκαλέσει πυρκαγιά στο εσωτερικό της, όπου υπάρχει μία πολύ μεγάλη κοινότητα αυτής της ιδιόμορφης σέκτας του σιιτισμού, η οποία πρόσκειται στην κεμαλική αντιπολίτευση και που στη σύγχρονη ιστορία της υπήρξε στόχος σε δύο μείζονα πογκρόμ το 1978 στην επαρχεία Καχραμάνμαρας και το 1993 στη Σεβάστεια.
Η Αγκυρα βλέπει προβοκάτσια και δάκτυλο τρίτων χωρών πίσω από την έκρηξη της βίας και, παρόλο που δεν κατονομάζονται ρητά και επισήμως από τον Ερντογάν και τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, οι πάντες «δείχνουν» το Ιράν και το Ισραήλ, δύο εχθρικές μεταξύ του χώρες που, σύμφωνα όμως με το τουρκικό αφήγημα εξυπηρετούν τον ίδιο στόχο: να περιορίσουν την επιρροή της Τουρκίας.
Στην ευρείας κυκλοφορίας φιλοκυβερνητική εφημερίδα Hurriyet, ο γνωστός για τις διασυνδέσεις του με το σύστημα Ερντογάν αρθρογράφος Αμντουλκαντίρ Σελβί πηγαίνει δε το τουρκικό αφήγημα πολύ παραπέρα. Υποστηρίζει ότι στις 3 Μαρτίου, στη Ράκκα της ανατολικής Συρίας, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Κούρδων του YPG, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με συμμετοχή Αμερικανού στρατιωτικού εκπροσώπου της Centcom, των Κούρδων, ενός πρώην στρατηγού του Άσαντ με αλαουιτικές ρίζες, εκπροσώπου των Δρούζων, ενώ εκπρόσωπος του Ιράν πήρε μέρος στη συνάντηση την τελευταία στιγμή.
Οι Κούρδοι εντάσσονται στον στρατό της Συρίας
Στη δίνη των εξελίξεων, η αλληλουχία των οποίων καθίσταται όλο και πιο δύσκολο να αποκωδικοποιηθεί, ήλθε η συμφωνία για τη συγχώνευση της κύριας δύναμης των Κούρδων, των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, στον συριακό στρατό, την παράδοση των πετρελαιοπηγών, και των μεθοριακών περασμάτων στην κυβέρνηση της Δαμασκού. Η συμφωνία θα εφαρμοστεί μέχρι το τέλος του έτους.
Στην Άγκυρα οι πρώτες αντιδράσεις ήταν κάτι παραπάνω από θετικές. Από τα οκτώ άρθρα της συμφωνίας εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα για την Τουρκία είναι το τέταρτο που προβλέπει: «Ενσωμάτωση όλων των πολιτικών και στρατιωτικών δομών στη βορειοανατολική Συρία στη συριακή κρατική διοίκηση, συμπεριλαμβανομένων των συνοριακών διαβάσεων, των αεροδρομίων και των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου».
Λεπτομέρεια από τη φωτογραφία υπογραφής της συμφωνίας μεταξύ του Αχμέντ αλ-Σαράα και του διοικητή των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων Μαζλούμ Αμπντί (το πραγματικό του όνομα είναι Φερχάντ Αμπντί Σαχίν): Όταν ο Αλ-Σαράα ανέτρεψε τον Μπασάρ αλ-Άσαντ έβγαλε το τζιχαντιστικό σαρίκι και φόρεσε καστούμι και γραβάτα. Κάτι αναλογο έκανε τώρα και ο Μαζλούμ Αμπντί, βγάζοντας τη στολή παραλλαγής του αντάρτη.
Το Ιράν εν τω μεταξύ -που στην κατάρρευση Άσαντ «είδε» τον αποκαλούμενο άξονα της αντίστασης να αποδυναμώνεται περαιτέρω- παραμονεύει για να επιχειρήσει να ανακτήσει έδαφος εάν και εφόσον το καθεστώς Τζολάνι αρχίσει να παραπαίει. Πολλοί αναλυτές βλέπουν, άλλωστε, «δάκτυλο» της Τεχεράνης πίσω από την οργάνωση των υποστηρικτών του Άσαντ στη Λαττάκεια.
Όσο για το Ισραήλ, το οποίο και στηρίζει τις μειονότητες Κούρδων και Δρούζων ως φυσικούς συμμάχους του, απηχεί τη θέση του στη δήλωση του υπουργού Άμυνας, Ίσραελ Κατς για τον Αλ-Σαράα: «Έβγαλε τη μάσκα του, αποκαλύπτοντας το πραγματικό του πρόσωπο: ένας τζιχαντιστής τρομοκράτης από τη σχολή της Αλ Κάιντα, ο οποίος διαπράττει φρικαλεότητες εναντίον του αμάχου πληθυσμού των Αλαουιτών». Παράλληλα, ο εκπρόσωπος της ισραηλινής κυβέρνησης Νταβίντ Μένσερ, αφού κατήγγειλε τη σφαγή αμάχων, δήλωσε πως το Ισραήλ είναι «έτοιμο, εάν χρειαστεί, να υπερασπιστεί τους Δρούζους».
- Το εδρεύων στο Λονδίνο Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) έχει αναφέρει ότι οι νεκροί ξεπερνούν τους 1.000, μεταξύ των οποίων 745 άμαχοι, 125 μέλη των συριακών δυνάμεων ασφαλείας και 148 πιστοί στον Άσαντ. Το τοπίο είναι συγκεχυμένο καθώς ο απολογισμός του Συριακού Δικτύου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (SNHR) αναφέρει ότι 148 άμαχοι σκοτώθηκαν από δυνάμεις πιστές στον Άσαντ και 327 άμαχοι και αιχμάλωτοι μαχητές σκοτώθηκαν από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας. Από την κυβέρνηση δεν υπάρχει επίσημος απολογισμός.
Πηγή: Liberal/ Ευαγγελία Μπίφη
