Η ενδεχόμενη ραγδαία αύξηση των δασμών (200%) στα ευρωπαϊκά κρασιά από την αμερικανική κυβέρνηση απειλεί να τινάξει στον αέρα τις εξαγωγές, με δραματικές συνέπειες για οινοποιούς, εμπόρους και παραγωγούς τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και εθνικό επίπεδο ενώ σημαντικό θα είναι το πλήγμα και για τη Βόρεια Ελλάδα όπου δραστηριοποιούνται πολλά οινοποιεία με εξαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μικρών Οινοποιών Ελλάδος (ΣΜΟΕ), Γιάννης Παπαργυρίου, μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα για το ζήτημα, έκανε λόγο για μια εξαιρετικά δυσάρεστη εξέλιξη που πλήττει ευθέως τον ελληνικό αμπελοοινικό τομέα. «Η αγορά των ΗΠΑ είναι από τις σημαντικότερες για το ελληνικό κρασί, μαζί με τη Γερμανία. Έχουν επενδυθεί τεράστιοι πόροι και χρόνος ώστε να εδραιωθούμε εκεί. Αν επιβληθούν αυτοί οι δασμοί, θα είναι καταστροφή για τον κλάδο», υπογράμμισε.
Ο κίνδυνος κατάρρευσης των εξαγωγών
Με βάση τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν τη μεγαλύτερη αγορά εισαγωγών κρασιού στον κόσμο, απορροφώντας το 27% της αξίας και το 21% του όγκου των ευρωπαϊκών εξαγωγών. Για την Ελλάδα, οι ΗΠΑ είναι η δεύτερη σημαντικότερη εξαγωγική αγορά, με τις πωλήσεις να ανέρχονται σε 19 εκατ. ευρώ το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 19% των συνολικών εξαγωγών ελληνικού κρασιού. Για πρώτη φορά, η μέση τιμή εξαγωγής ξεπέρασε τα 7 ευρώ ανά κιλό, γεγονός που αναδεικνύει τη σημαντική διείσδυση των ποιοτικών ελληνικών κρασιών στην απαιτητική αμερικανική αγορά.
Ωστόσο, εδώ και 1,5 μήνα σύμφωνα με τον κ. Παπαργυρίου, η κατάσταση έχει παγώσει. «Οι αγοραστές στις ΗΠΑ βρίσκονται σε αναμονή, περιμένοντας τις εξελίξεις. Η αβεβαιότητα είναι το χειρότερο πράγμα στην οικονομία. Η κατανάλωση έχει μειωθεί κατά 30-50%, ποσοστά που ούτε στην οικονομική κρίση της Ελλάδας δεν είχαμε βιώσει», τόνισε στα Μακεδονικά Νέα ο κ. Παπαργυρίου.
Αλυσιδωτές συνέπειες για την οινοποιία
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο το ελληνικό κρασί. Αν μεγάλες οινοπαραγωγές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, βρεθούν εκτός της αμερικανικής αγοράς, η πίεση στην ευρωπαϊκή αγορά θα είναι τεράστια. «Μιλάμε για σαμπάνιες, ιταλικά κρασιά και πολλά άλλα προϊόντα που, αν μείνουν αδιάθετα, θα ρίξουν τις τιμές σε όλη την Ευρώπη», επισήμανε ο κ. Παπαργυρίου. Τα γρήγορης κατανάλωσης κρασιά θα είναι τα πρώτα που θα υποστούν ζημιές, καθώς δεν μπορούν να αποθηκευτούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς θα επιχειρήσουν ενδεχομένως να κατευθύνουν τις πωλήσεις τους σε άλλες χώρες, πιέζοντας τις τιμές. Ωστόσο, κατά τον κ. Παπαργυρίου, δεν υπάρχουν πολλές αγορές που να μπορούν να απορροφήσουν τέτοιες ποσότητες κρασιού, δεδομένου ότι η κατανάλωση μειώνεται διεθνώς.
Η ΕΕ και η στάση της απέναντι στην κρίση
Η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης χαρακτηρίζεται από έλλειψη συνοχής. Χώρες όπως η Γερμανία, οι οποίες δεν εξάγουν μεγάλες ποσότητες κρασιού, δεν έχουν τον ίδιο βαθμό ανησυχίας με τις οινοπαραγωγικές χώρες του Νότου. Ο κ. Παπαργυρίου σημείωσε πως «η ΕΕ δεν λειτουργεί ως πραγματική ένωση. Η πολιτική δύναμη ορισμένων κρατών καθορίζει το πώς διαμορφώνονται οι αποφάσεις».
Από την άλλη, ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου έχει αποστείλει επιστολή στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Κώστα Τσιάρα, αλλά και στους Έλληνες Ευρωβουλευτές, ζητώντας την παρέμβασή τους. Στην επιστολή, ο ΣΕΟ υπογραμμίζει ότι οι επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών θα είναι τραγικές για την ευρωπαϊκή και ελληνική οινοποιία. Ζητά, μεταξύ άλλων, να αφαιρεθούν από τα προτεινόμενα αντίμετρα της ΕΕ τα αμερικανικά κρασιά και το Bourbon, καθώς μια ενδεχόμενη τιμωρητική πολιτική της ΕΕ προς τις ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα πιο σκληρά αντίποινα από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Η πολιτική διάσταση της κρίσης
Η επιβολή δασμών αποτελεί πάγια πρακτική στις διεθνείς εμπορικές σχέσεις. Ωστόσο, στην περίπτωση του κρασιού, οι δασμοί χρησιμοποιούνται ως εργαλείο διαπραγμάτευσης σε έναν ευρύτερο εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ. Η κυβέρνηση Τραμπ είχε επιβάλει δασμούς 25% στα ευρωπαϊκά κρασιά το 2019, στο πλαίσιο της διαμάχης Boeing-Airbus, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στον ευρωπαϊκό οινικό τομέα. Τώρα, το σενάριο των 200% δασμών φαντάζει εφιαλτικό. Οι δασμοί αυτοί θα καταστήσουν το ευρωπαϊκό κρασί απλησίαστο για τους Αμερικανούς καταναλωτές, και αντίστοιχα, οι Ευρωπαίοι παραγωγοί θα βρεθούν αντιμέτωποι με τεράστια πλεονάζουσα παραγωγή και πτώση τιμών.
Η ελληνική οινοποιία, ήδη χτυπημένη από τις φυσικές καταστροφές, τις αυξημένες τιμές παραγωγής και τη μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης, βρίσκεται ενώπιον μιας κρίσιμης καμπής. Αν χαθεί η αμερικανική αγορά, πολλοί παραγωγοί θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας.
«Κάνουμε έκκληση στις ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές να αποτρέψουν την κλιμάκωση της κρίσης. Ένας εμπορικός πόλεμος δεν συμφέρει κανέναν. Οι ΗΠΑ δεν είναι εχθρός της Ευρώπης. Αν επιβληθούν αυτοί οι δασμοί, θα είναι μη βιώσιμο τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές», πρόσθεσε στα Μακεδονικά Νέα ο κ. Παπαργυρίου.
Το επόμενο διάστημα συνεπώς θα είναι καθοριστικό. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ βρίσκονται σε εξέλιξη και η ελπίδα όλων είναι να επικρατήσει η λογική. Διαφορετικά, ο ελληνικός αμπελοοινικός τομέας κινδυνεύει να υποστεί ένα πλήγμα από το οποίο θα χρειαστούν χρόνια για να ανακάμψει.
