Τη Δευτέρα 28 Απριλίου η Θεσσαλονικιά σοπράνο επιστρέφει στη γενέτειρά της για να εμφανιστεί στο Σπήλαιο Πετραλώνων, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου που διοργανώνει η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Η φωνή της θα ηχήσει στο φυσικό σκηνικό ενός σπηλαίου με παρελθόν εκατομμυρίων ετών και θα συνομιλήσει με ήχους από βιμπράφωνο, νικελάρπα και λύρα σε μία συναυλία που φιλοδοξεί να αποτελέσει σπάνια καλλιτεχνική εμπειρία.
Με βάση το Βερολίνο, η Αφροδίτη Πατουλίδου έχει τραγουδήσει σε μεγάλες σκηνές, όπως η StaatsoperBerlin, το Teatro Real Madrid και η Εθνική Λυρική Σκηνή στην Αθήνα και έχει συνεργαστεί με μεγάλες ορχήστρες, όπως η Ορχήστρα Φιλαρμονικής του Παρισιού, η Φιλαρμονική του Μονάχου και η Συμφωνική του Γκέτεμποργκ. Στους ρόλους της περιλαμβάνονται η Elle στην όπερα Ανθρώπινη Φωνή, η Susanna στο Οι γάμοι του Φιγκαρό, η Belinda στο Διδώ και Αινείας. Παράλληλα έχει δημιουργήσει έργα τέχνης για το συγκρότημα metal GRINN και συνθέτει για το soundtrack του videogame Titan Quest 2.
Στη συνέντευξή της στα Μακεδονικά Νέα, η Αφροδίτη Πατουλίδου μιλά για την καλλιτεχνική της διαδρομή, τη σχέση της με τη Θεσσαλονίκη, τη γέφυρα που ενώνει τους διαφορετικούς μουσικούς κόσμους της και την ανάγκη να δημιουργεί χωρίς όρια, εκεί όπου η φωνή δεν τραγουδά απλώς, αλλά θυμάται.
H Αφροδίτη Πατουλίδου
Συνέντευξη στη Χρύσα Νάνου
Έχετε ανεβεί στις σπουδαιότερες σκηνές της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Τι ξεχωριστό φέρνει κάθε σας επιστροφή στη Θεσσαλονίκη;
Η Θεσσαλονίκη είναι κάτι πολύ παραπάνω από γενέτειρα. Είναι ο τόπος της πρώτης συγκίνησης, των πρώτων ακουσμάτων, των ανθρώπων που με πίστεψαν από νωρίς. Κάθε επιστροφή εδώ δεν είναι απλώς ένα επαγγελματικό βήμα, αλλά μια επιστροφή στον εαυτό μου. Η ενέργεια της πόλης, οι ήχοι της, ακόμα και η σιωπή της, λειτουργούν σαν επανασύνδεση με τη ρίζα μου. Εδώ νιώθω ότι μπορώ να εκφραστώ χωρίς φίλτρα, να πειραματιστώ, να επικοινωνήσω ουσιαστικά με το κοινό.
Η σχέση σας με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης φαίνεται να χτίζεται σταθερά μέσα από κάθε συνεργασία. Πώς θα περιγράφατε αυτή τη σύνδεση;
Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης είναι για μένα ένας σταθερός καλλιτεχνικός συνοδοιπόρος με τον οποίο έχουμε αναπτύξει μια χημεία που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Η επικοινωνία με τους μουσικούς, ο κοινός παλμός, η δυνατότητα να συνδιαμορφώνουμε προγράμματα με τόλμη και φαντασία, είναι κάτι που θεωρώ πολύτιμο. Δεν πρόκειται απλώς για μια επαγγελματική σύμπραξη – είναι ένας κοινός χώρος δημιουργίας. Μας συνδέει η ίδια περιέργεια και διάθεση για εξερεύνηση. Κάθε project είναι μια νέα περιπέτεια, και νιώθω ότι υπάρχει χώρος να είμαι ο εαυτός μου. Μου αρέσει που μπορούμε να πειραματιστούμε χωρίς φόβο, αλλά με πολύ σεβασμό στη μουσική.
Το να εμφανιστεί ένας καλλιτέχνης σε ένα σπήλαιο με παρελθόν εκατομμυρίων ετών είναι μια ασυνήθιστη εμπειρία. Πώς προετοιμάζεστε – τεχνικά, καλλιτεχνικά, ψυχικά ή και συναισθηματικά – για κάτι τόσο ιδιαίτερο;
Η προετοιμασία για μια εμφάνιση μέσα σε σπήλαιο απαιτεί κάτι περισσότερο από μουσική πρόβα. Πρόκειται για έναν χώρο με αρχέγονη ενέργεια, που επιβάλλει σεβασμό. Τεχνικά προσαρμόζω τη φωνή μου στην ακουστική του χώρου, γιατί ο φυσικός ήχος εκεί είναι ζωντανός, αντιδρά. Ψυχικά, προσπαθώ να ηρεμήσω και να συντονιστώ με την ατμόσφαιρα. Καλλιτεχνικά, έχουμε επιλέξει με την Πανάγιω Καραμούζη έργα που συνδιαλέγονται με τη φύση και τον χρόνο. Είναι εμπειρία βαθιά, σχεδόν τελετουργική. Εικαστικά, η μουσική συνδιαλέγεται και με τα κοσμήματα των Στέλλα Δελληγιάνη και Iosif Jewellery, οι οποίοι συμβάλλουν στις συναυλίες μας με τις δημιουργίες τους.
Πώς λειτουργεί για εσάς η συμμετοχή σας με αρχαιοελληνική λύρα πέραν της ερμηνείας; Είναι μια μορφή διαλόγου με τον «ρόλο» της σοπράνο;
Η αρχαιοελληνική λύρα δεν είναι απλώς συνοδευτικό όργανο – είναι μια φωνή άλλης εποχής που συνομιλεί με την ανθρώπινη φωνή. Όταν τραγουδώ μαζί της, δεν είμαι μόνο σοπράνο: γίνομαι σύνδεσμος ανάμεσα στο τώρα και στο τότε. Ο διάλογος αυτός είναι πολυεπίπεδος: φωνητικός, συναισθηματικός, πνευματικός. Η λύρα επιβάλλει μια άλλη ποιότητα ερμηνείας – πιο εσωστρεφή, σχεδόν αρχαϊκή. Νιώθω πως μπαίνω σε έναν ρόλο που δεν είναι θεατρικός αλλά σχεδόν μυθικός. Είναι σαν να θυμάμαι κάτι που δεν έζησα, αλλά με αφορά.
Πώς μεταβαίνετε ερμηνευτικά σε τόσο διαφορετικούς κόσμους από συναυλία σε συναυλία; Υπάρχει μια εσωτερική «γέφυρα» που τους ενώνει;
Κάθε μουσικός κόσμος έχει τη δική του γλώσσα, αλλά όλοι εκφράζουν κάτι κοινό: την ανθρώπινη ανάγκη για επικοινωνία και κάθαρση. Η "γέφυρά" μου είναι η πρόθεση με την οποία προσεγγίζω κάθε έργο. Πριν από το είδος, πριν από τη γλώσσα ή την εποχή, αναρωτιέμαι: τι ζητά να εκφράσει αυτό το έργο; Τι αλήθεια φέρει; Αυτή η αναζήτηση με οδηγεί σε μια ερμηνεία που έχει συνοχή, όσο διαφορετικά κι αν είναι τα ρεπερτόρια. Η μετάβαση δεν είναι φυγή από έναν κόσμο σε άλλον – είναι μια διαρκής συνέχεια.
Στην καλλιτεχνική σας πορεία συχνά συνδυάζετε την ερμηνεία με τη ζωγραφική αλλά και την performance. Ποια είναι η πηγή αυτής της καλλιτεχνικής πολυμορφίας; Είναι η μουσική που σάς οδηγεί στο χρώμα ή το αντίστροφο;
Όλα είναι μια γλώσσα. Άλλοτε με λέξεις, άλλοτε με ήχο ή εικόνα. Δεν ξεχωρίζω τα μέσα έκφρασης – τα βιώνω ως μία συνεχόμενη ροή. Συχνά ένας ήχος γεννά μια εικόνα, ή ένα χρώμα φέρνει στο νου μια μελωδία. Η ανάγκη να εκφραστώ δεν περιορίζεται σε νότες ή λέξεις· πολλές φορές η μουσική ζητά να πάρει σώμα, κίνηση ή μορφή. Η πολυμορφία αυτή δεν είναι επιλογή, αλλά φυσική προέκταση του τρόπου που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Όταν τα μέσα τέμνονται, αναδύεται μια πιο πλήρης εμπειρία – όχι μόνο για τον θεατή, αλλά και για μένα την ίδια.
Η συμμετοχή σας σε soundtrack videogames όπως το Titan Quest 2 μαρτυρά ένα μοντέρνο άνοιγμα. Πώς βλέπετε τον ρόλο της κλασικής μουσικής σε νέες πλατφόρμες της εποχής μας;
Η κλασική μουσική δεν είναι στατική – έχει δύναμη μεταμόρφωσης και έντασης, που μπορεί να εμπλουτίσει σύγχρονες μορφές αφήγησης, όπως τα videogames. Στο Titan Quest 2, η φωνή μου λειτουργεί σαν αφηγητής πέρα από τον λόγο, προσθέτοντας συναίσθημα και βάθος σε έναν ψηφιακό κόσμο. Θεωρώ ότι οι νέες πλατφόρμες είναι σημαντικοί δίαυλοι επικοινωνίας με το νεότερο κοινό. Η φωνή, ακόμα κι όταν δεν τραγουδά όπερα, μπορεί να αγγίξει – και αυτό είναι ο πυρήνας της τέχνης, ανεξαρτήτως πλαισίου.
Με Ραβέλ, Μπαχ και JohnCage
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου της ΚΟΘ και σε συμπαραγωγή με το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας διοργανώνεται συναυλία στο Σπήλαιο των Πετραλώνων με τη σοπράνο Αφροδίτη Πατουλίδου και την Πανάγιω Καραμούζη στα κρουστά.
Θα πραγματοποιηθούν δύο συναυλίες την ίδια ημέρα, Δευτέρα 28 Απριλίου, με ώρες έναρξης 20:00 και 21:15, αποκλειστικά για ορθίους και για πολύ περιορισμένο αριθμό ατόμων, λόγω της ιδιαιτερότητας του χώρου.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διασκευές κλασικών έργων για έναν σπάνιο συνδυασμό βιμπράφωνου, φωνής, νικελάρπα και άλλων οργάνων.
«Επιτάφιος Σεικίλου» για φωνή, αρχαιοελληνική λύρα και βιμπράφωνο
Μωρίς Ραβέλ, «Κάτω στον Άγιο Σίδερο» για φωνή και βιμπράφωνο, από την συλλογή «5 Ελληνικά λαϊκά τραγούδια»
Μωρίς Ραβέλ «Ν’άντελος είσαι» για φωνή και βιμπράφωνο, από την συλλογή «5 Ελληνικά λαϊκά τραγούδια»
Χένρι Πέρσελ, «ThyhandBelinda» για φωνή και βιμπράφωνο, από την όπερα «Διδώ και Αινείας»
Κάιγια Σααριάχο, «ChangingLight» για φωνή και βιμπράφωνο
John Cage, «The wonderful widow of 18 springs» γιαφωνήκαικρουστά
Λίνα Τόνια, σόλο για κρουστά
Λίνα Τόνια, Ντουέτο το νερό των ονείρων, πρεμιέρα 4’ για φωνή, αρχαιελληνική λύρα και βιμπράφωνο
Μπέντζαμιν Μπρίττεν, «Phrase» για φωνή και βιμπράφωνο και μεταλλόφωνο, από τον κύκλο τραγουδιών ‘LesIlluminations’
Arvo Pärt, «FürAlina» για βιμπράφωνο και μεταλλόφωνο
Arvo Pärt, «SpiegelimSpiegel» για βιμπράφωνο και μεταλλόφωνο
Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, «Σαραμπάντα σε ρε ελάσσονα» για βιμπράφωνο από την ‘CelloSuite Νο.2’
Γκέοργκ Φρίντριχ Χαίντελ, «Lasciach’iopianga» για φωνή και βιμπράφωνο, από την όπερα ‘Rinaldo’
