Στην έκθεση «Keep Walking», που εγκαινιάζεται την Παρασκευή 25 Απριλίου 2025, στις 18.00, στην γκαλερί Chalkos στη Θεσσαλονίκη (Ιουστινιανού 21), ο βραβευμένος φωτοειδησεογράφος παρουσιάζει μια επιλογή ασπρόμαυρων σκηνών δρόμου από διαφορετικές χώρες και χρονικές περιόδους, στιγμές καθημερινότητας που, παρά τις διαφορές τους, αναδεικνύουν την παγκοσμιότητα της ανθρώπινης πορείας.
Ο Δημήτρης Μεσσίνης έχει υπηρετήσει τη φωτοειδησεογραφία για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες, με αποστολές, μεταξύ άλλων, σε εμπόλεμες ζώνες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, του Λιβάνου, της Τσετσενίας, του Ιράκ, του Αφγανιστάν και της Υεμένης, ενώ διετέλεσε και διευθυντής φωτογραφικού τμήματος του Associated Press για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Έχει καλύψει γεγονότα παγκόσμιας εμβέλειας, πολέμους, σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές, διαδηλώσεις, προσφυγικές διαδρομές, Ολυμπιακούς Αγώνες και άλλες κορυφαίες αθλητικές διοργανώσεις. Ωστόσο, στην έκθεση αυτή, απομακρύνεται από το ρεπορτάζ και στρέφεται προς έναν άλλου τύπου «πόλεμο»: τον σιωπηλό, καθημερινό αγώνα του ανθρώπου στον δημόσιο χώρο.
Ο Δημήτρης Μεσσίνης
«Οι σκηνές δρόμου θέλουν την ίδια ετοιμότητα με τον πόλεμο. Δεν αλλάζει τίποτα, μόνο το συναίσθημα. Τεχνικά είναι το ίδιο: χρειάζεται η ίδια ταχύτητα, η ίδια εγρήγορση. Πρέπει να προλάβεις», λέει ο ίδιος στα Μακεδονικά Νέα.
Η έκθεση αποτυπώνει στιγμές από το Κόσοβο, τη Βοσνία, την Τουρκία, την Αγγλία, το Αφγανιστάν, τον Λίβανο, αλλά και από δρόμους σε τόπους της Ελλάδας – τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, τη Δράμα, την Ειδομένη.
Λάτρης του ασπρόμαυρου
Οι φωτογραφίες στην έκθεση είναι ασπρόμαυρες. Επιλογή όχι απλώς αισθητική αλλά βιωματική. «Είμαι λάτρης του ασπρόμαυρου. Το χρώμα αφαιρεί, δεν προσθέτει, όταν θέλεις να πεις την αλήθεια. Το ασπρόμαυρο σε πάει σε άλλες εποχές, τότε που το βλέμμα δεν έπρεπε να καθυστερήσει ούτε δευτερόλεπτο. Η φωτογραφία περνάει από το μάτι, πάει στην καρδιά και μετά στο μυαλό. Αυτό είναι το τρίγωνο της φωτογραφίας. Όλα τα άλλα – τεχνολογία, μηχανή – είναι δευτερεύοντα», παρατηρεί.
Η αρθρογράφος Ειρήνη Λίτινα, που υπογράφει το συνοδευτικό κείμενο της έκθεσης συνομιλώντας με τις εικόνες του Δημήτρη Μεσσίνη, σημειώνει: «Ο δρόμος δεν σε ρωτάει. Είναι εκεί, ίσως ο μοναδικός σιωπηλός μάρτυρας των επιλογών σου. Σε γνώριζε από πάντα. Σε γεμίζει, σε αδειάζει, σε πληγώνει, χαράζει στο βλέμμα σου την απόφαση».
Οι φιγούρες στις φωτογραφίες της έκθεσης δεν ποζάρουν. Προχωρούν… Άλλες προς κάποιον σκοπό, άλλες αμήχανες. Ο δρόμος είναι το σταθερό σκηνικό, η ζωή σε κίνηση, και ο ίδιος ο φωτογράφος δεν σταματά να παρατηρεί. Δεν αναζητά την εντυπωσιακή στιγμή, αλλά τη γνήσια: το βλέμμα, τον βηματισμό, τη στάση του σώματος που μπορεί να κρύβει περισσότερα από ένα πρόσωπο.
Ο τίτλος της έκθεσης γεννήθηκε τυχαία, στον δρόμο. «Έβγαινα από το πάρκινγκ στην Πολυτεχνείου και είδα έναν καλόγερο να περπατά, πίσω του μια καλόγρια. Περνούσε κάτω από μία διαφημιστική ταμπέλα keep walking και μόλις που πρόλαβα να σηκώσω τη μηχανή –την έχω πάντα πάνω μου– για να προλάβω τη στιγμή. Με αφορμή αυτή τη σκηνή σκέφτηκα ότι έχω πολλές εικόνες ανθρώπων που, παρ’ όλα όσα κουβαλούν, συνεχίζουν να προχωρούν. Αυτό θέλησα να πω μέσα από τα έργα που διάλεξα για την έκθεση, ότι πάντα πρέπει να συνεχίζεις. Όπως και να ’χει, πρέπει να τραβήξεις τον δρόμο μπροστά σου».
Στις επιλογές του διακρίνεται ο ανθρωποκεντρικός πυρήνας του έργου του. Έτσι κι αλλιώς, ποτέ δεν τον ενδιέφεραν τα τοπία, όπως λέει. Εστιάζει στο σώμα σε κίνηση, στο βάδισμα, στην προσμονή. Οι άνθρωποι του δρόμου –περαστικοί, ηλικιωμένοι, πρόσφυγες, μοναχοί– κουβαλούν ένα κοινό πεπρωμένο: προχωρούν χωρίς βεβαιότητες.
Πρόσφυγες στην Ειδομένη, 2015
Από τα χρόνια της δουλειάς του ως πολεμικού ανταποκριτή κουβαλά μέσα του χιλιάδες εικόνες. «Με ενδιέφερε να παρουσιάσω εικόνες αναλλοίωτες, δεν μου αρέσουν οι υπερβολές. Κατάφερα να καταγράψω ένα ελάχιστο της ανθρώπινης ιστορίας την ώρα που γίνεται. Ήταν μία καταγραφή χωρίς σκέψεις φυλετικές, πολιτικές θρησκευτικές, δεν επιχείρησα ποτέ να πω ότι οι τάδε είναι οι καλοί και οι άλλοι οι κακοί. Πάντα πίστευα ότι ο φωτοειδησεογράφος πρέπει πρώτα να καταγράφει αυτό που γίνεται και μετά να προσπαθεί να το καταλάβει», εξηγεί.
Τουρκία, σεισμοί, 1999
Στην εποχή της γρήγορης φωτογράφισης μέσω κινητού τηλεφώνου, ο Δημήτρης Μεσσίνης υπερασπίζεται τη δύναμη της παρατήρησης. «Με στεναχωρεί αυτό που γίνεται σήμερα. Κυκλοφορούν όχι φωτογραφίες αλλά εικόνες. Δεν μπορείς να παίξεις με το φως όταν τραβάς με κινητό. Κι όμως, η φωτογραφία είναι πρωτίστως παιχνίδι φωτός», τονίζει.
Άγαλμα Τρούμαν, Αθήνα, 2016
«Ο Δημήτρης Μεσσίνης μας θυμίζει ότι το βιός, όταν γκρεμίζεται, οφείλει να ξαναχτιστεί. Στη ζωή που μοιάζει τελειωμένη, οφείλουμε ζωή από την αρχή», γράφει η Ειρήνη Λίτινα.
Και αυτό κάνει ο ίδιος ο φωτογράφος με τα έργα που παρουσιάζει στη νέα του έκθεση: πιάνει τη μηχανή, περπατάει, κοιτάζει κι αποτυπώνει για να θυμίσει στον θεατή ότι δεν είναι πάντα απαραίτητο να ξέρεις πού πηγαίνεις, αρκεί να συνεχίζεις να περπατάς.
Πατήματα στο χιόνι, Δράμα, 2021
