Είναι Δεκέμβριος του 1927, και ο ποιητής Κωστής Παλαμάς (1859 – 1943) δικαιώνει με την ομιλία του «Περί ποιητού και ποιήσεως» στη Μικρασιατική Λέσχη, στην οδό Σαλαμίνος, κοντά στο λιμάνι, τον ενθουσιασμό με τον οποίο τον υποδέχτηκαν οι Θεσσαλονικείς.
Την ίδια μέρα, σε εκδήλωση προς τιμήν του στον χιλίων θέσεων κινηματογράφο «Διονύσια» στην οδό Αγίας Σοφίας, «η πλατεία του κινηματογράφου είχε γίνει μια ανθρωποθάλασσα και τα θεωρεία έμοιαζαν με τσαμπιά από ανθρώπινο σταφύλι», όπως έγραψε τότε ο Γιώργος Βαφόπουλος.
Σήμερα, σχεδόν εκατό χρόνια αργότερα, λίγα μέτρα πιο πάνω, στην πλατεία Αγίας Σοφίας, στην αίθουσα της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης, ο Κωστής Παλαμάς «επιστρέφει» στην πόλη. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης η ΦΑΑΘ διοργανώνει «Εκδήλωση – Αφιέρωμα στον ποιητή Κωστή Παλαμά» σήμερα,Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025, στις 7.30 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεών της (Αγίας Σοφίας 38).
Τραγούδησε την Ελλάδα
Στο ερώτημα «Γιατί διαλέξατε τον Παλαμά;», στη συζήτησή μας στα Μακεδονικά Νέα ο πρόεδρος της ΦΑΑΘ, αρχιμουσικός, δικηγόρος και συγγραφέας Γιώργος Κωνσταντινίδης απάντησε: «Η ιδέα ξεκίνησε από μία συζήτηση με την ποιήτρια Ρούλα Αλαβέρα. Είπαμε τότε, αν όχι ο Παλαμάς, τότε ποιος; Όπως εμείς οι μουσικοί, όταν επιλέγουμε έργα, πάντα καταλήγουμε στον Μπετόβεν και τον Μπαχ. Ο Παλαμάς ήταν ο εθνικός μας ποιητής, ο πιο ελληνοκεντρικός, τραγούδησε μεγαλόπνευστα την Ελλάδα σε όλες τις ιστορικές περιόδους, στις πτώσεις και τις ανόδους της.Στην ποίησή του συνδυάζει το λυρικό και το επικό. Έπιπλέον ήταν καινοτόμος, μέγας δημοτικιστής, λάτρης του Βενιζέλου, άνοιξε τον δρόμο για την ελληνική ποίηση. Το έργο του είναι επίκαιρο και σήμερα και πάντα,γιατί είναι ελληνικό. Οι αρχές και οι αξίες της ποίησής του είναι διαχρονικές, ξεπερνούν την περίοδο της ζωής του, ιδίως ο ζήλος του και ο ενθουσιασμός του για τη χώρα μας».
Ο κ. Κωνσταντινίδης, που θα μιλήσει στην εκδήλωση σε συνεργασία με τον Ευάγγελο Χεκίμογλου, συγγραφέα, δρ. Οικονομικής Ιστορίας, με θέμα «Η επίσκεψη του Κωστή Παλαμά στη Θεσσαλονίκη (Δεκέμβριος 1927). Μία ανασκόπηση», δίνει έμφαση στους ιδιαίτερους δεσμούς του ποιητή τόσο με την πόλη όσο και την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. «Μεγάλο κομμάτι της ποίησής του είναι αφιερωμένο στη Μακεδονία, την οποία αγάπησε και τόνισε τη σημασία της περιοχής για τη χώρα μας. Η “Φλογέρα του βασιλιά” ήταν άλλωστε το χαρακτηριστικότερο έργο του», τονίζει.
Ο ποιητής κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη -διακρίνονται καθιστοί από αριστερά ο Αιμίλιος Ριάδης και η Αγλαΐα Σχινά, όρθιος από αριστερά ο Γιώργος Βαφόπουλος
Ερευνώντας τις πηγές σχετικά με εκείνη την πρώτη επίσκεψη του Κωστή Παλαμά στη Θεσσαλονίκη (θα ακολουθούσε μία ακόμη, τον Ιούλιο του 1928, όταν συνόδευσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο εκπροσωπώντας την Ακαδημία Αθηνών), ο κ. Κωνσταντινίδης με τον κ. Χεκίμογλου εντόπισαν πάρα πολλά δημοσιεύματα σε εφημερίδες της εποχής, αλλά και άλλα κείμενα, ένα άρθρο του ποιητή Τηλέμαχου Αλαβέρα, παρατηρήσεις του Γιώργου Βαφόπουλου στις σελίδες της αυτοβιογραφίας του. «Δεν έλειψαν φυσικά και αντεγκλήσεις και διαξιφισμοί, υπήρξαν καθηγητές υπέρμαχοι του Σολωμού που τον θεωρούσαν υπερεκτιμημένο, ήταν όμως εξαιρέσεις».
«Η ιστορική εκείνη επίσκεψη του Κωστή Παλαμά στη Θεσσαλονίκη ήταν μία σπουδαία στιγμή για την πόλη σε μία ιδιαίτερη συγκυρία», τονίζει ο κ. Κωνσταντινίδης. «Είχε προηγηθεί η Μικρασιατική Καταστροφή και υπήρχε ένα μεγάλο κύμα προσφύγων που έφτασαν στη Θεσσαλονίκη. Εκείνη την εποχή ιδρύθηκε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, δημιουργήθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η επίσκεψη του μεγάλου ποιητή επικρότησε την πορεία ανάπτυξης, έδωσε νέα πνοή στην πόλη. Είχαν συμπληρωθεί 50 χρόνια από τη δημοσίευση του πρώτου ποιήματός του, το «Γιούλι», κι ακόμη ούτε η Αθήνα είχε προλάβει να το γιορτάσει. Η πρωτοβουλία να έρθει ο Παλαμάς στη Θεσσαλονίκη ανήκε στον σπουδαίο συνθέτη και πιανίστα Αιμίλιο Ριάδη, που ήταν φίλος και θαυμαστής του ποιητή. Εκείνος έπεισε τον γενικό διοικητή Μακεδονίας Αχιλλέα Καλεύρα και τον δήμαρχο Μηνά Πατρίκιο να καλέσουν τον Παλαμά και να διοργανωθούν οι τριήμεροι εορτασμοί, με κεντρική στιγμή την ομιλία τουποιητή στη Μικρασιατική Λέσχη απέναντι από το ξενοδοχείο Μεντιτερανέ, όπου διέμενε. Έγινε και συναυλία μάλιστα προς τιμήν του στο θέατρο του Λευκού Πύργου με την ορχήστρα του Κρατικού Ωδείου σε έργα Νορβηγών συνθετών».
Γιώργος Κωνσταντινίδης, Αρχιμουσικός, δικηγόρος, συγγραφέας, πρόεδρος Φ.Α.Α.Θ.
Η εκδήλωση
Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης διοργανώνει «Εκδήλωση – Αφιέρωμα στον ποιητή Κωστή Παλαμά» με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, σήμερα Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025, στις 7.30 μ.μ. στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Φ.Α.Α.Θ. (Αγίας Σοφίας 38).
Στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι:
Κωνσταντίνος Κασίνης, ομ. Καθηγητής της Μεταβυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών «Η ποίηση και η ποιητική του Κωστή Παλαμά: Οι τρεις λυρισμοί»
Βασίλης Βασιλειάδης, επίκουρος καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας ΑΠΘ, «Για την παλαμική επιστολογραφία. Διαβάζοντας τα Γράμματα στη Ραχήλ»
Γιώργος Κωνσταντινίδης, Αρχιμουσικός, δικηγόρος, συγγραφέας, πρόεδρος Φ.Α.Α.Θ. και Ευάγγελος Χεκίμογλου, συγγραφέας, δρ. Οικονομικής Ιστορίας: «Η επίσκεψη του Κωστή Παλαμά στη Θεσσαλονίκη (Δεκέμβριος 1927). Μία ανασκόπηση».
2.
